Лошница
| Лошница Βοτάνι | |
|---|---|
 Поглед на селото | |
  Лошница | |
|
Местоположба во областа  Лошница | |
| Координати: 40°27.18′N 21°25.45′E / 40.45300°N 21.42417°E | |
| Земја | Грција |
| Област | Западна Македонија |
| Округ | Костурски |
| Општина | Рупишта |
| Општ. единица | Јон Драгумис |
| Надм. вис. | 780 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 560 |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лето (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Лошница (грчки: Γέρμας, Гермас; до 1928 г. Λόσνιτσα, Лосница[2]) — село во Костурско, Егејска Македонија, денес во општината Рупишта од Костурскиот округ на Западна Македонија, Грција.[3][4]
Географија
[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа на 25 км југоисточно од Костур.[3] Лежи во котлина на Лошничка Река (Порос), која се образува од потоците Јазовино (извира во подножјето на Јаза, над Куманичево и тече на југ) и Муричка Река (Муриксио, извира западно под врвот Мурик). Лошница е сместена меѓу планините Саракина на запад и Мурик на исток.[5] Атарот зафаќа површина од 47 км2. Од нив 7,1 км2 се обратоблива земја, а 17 км2 се шуми.[3]
Историја
[уреди | уреди извор]Праисторија и антика
[уреди | уреди извор]Лошница за првпат е населена во неолитот. За ова сведочат три утврдени места во јужниот дел на селото — две во месноста Мелиси и една во месноста Кастри. Во древномакедонскиот период во местноста Керасово имало важна населба. Таму има многу урнатини од древномакедонско, римско и рановизантиско време. По традиција, таа населба е првото седиште на Шишанската митрополија, уништено околу 500 г. од Готите на Аларих I.[3]
Во Отоманското Царство
[уреди | уреди извор]
Селото првично било македонско, а потоа е погрчено.[4] Во првите векови на османлиското владеење на планината имало неколку малки сточарски села — Пираса, Свети Илија, Керасово, Билија, Лошница, Јазија, Саракина, Турија и Гостун. Околу 1750 г. жителите на Пираса, Свети Илија, Керасово и Билија биле подложени на напади от турски разбојници и за поголема сигурност се населиле во Лошница. Жителите на Саракина се преселиле во Горенци, на Турија во Костараџа, а на Гостун во Богатско. Жителите на Јазија се населиле во Горенци, Куманичево и Чурилово, но еден дел и во Лошница — семејството Дјафис, оставајќи ја својата земја во завештение на Чуриловскиот манастир — подоцниот чифлик Кукуфика. Жителите на Свети Илија се преселиле во куќите на семејството на Ахмед-бег, убиено во април 1800 г. од капетан Муцо (Муцогрекос). Бидејќи му припаѓале на родот Санација, маалото го добило името Санациско.[6]
Потоа во Лошница се изградени две цркви — парохиската „Св. Ѓорѓи“ во селото и гробишната „Св. Атанасиј“ на истоимениот рид. Во периодот од 1763 до 1777 г. Козма Етолски ја посетил Лошница на два наврата, а при првата посета го основал училиштето во селото. Во 1761 г. населението ја обновило поголемата парохиска црква „Св. Ѓорѓи“, а во 1775 г. ја украсиле со раскошен дрвен иконостас и убави преносни икони.[3]
Три лица од Лошница зеле учество во Грчкото востание во 1821 г. — Мисиос, убиен во Негуш за време на Негушкото востание, Довас и Кациапис, загинати при пробивот кај Месолонги.[3]
Во 1878 г. свештеникот Апостолос Зундикос се потпишал во името на жителите на Лошница и заедно со други жители на Шишанскат епархија испратил протестна нота до Големите сили против планираното присоединување на македонските територии кон новосоздадената бугарска држава.[3]
Во 1889 г. Стефан Верковиќ ја опишал Лошница како село со 130 куќи. Данокот им бил 11.650 пјастри, а инание-аскерие било 6.600. Во селото имало едно училиште.[7]
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Лошница било село во Клисурската нахија на Костурска каза со 600 жители Грци христијани.[8]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Лошница се води како чисто македонско село во Костурската каза на Горичкиот санџак со 80 куќи.[9]
По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Лошница имало 400 жители Грци.[10]
За врмее на Грчката вооружена пропаганда во Македонија од 1904 до 1908 г. Лошница била база и прибежиште за многу андартски чети кои војувале во Костурско, Леринско и Кожанско. На 16 јули 1907 г. четите на Николаос Цотакос - Гермас и Григорис Фалиреас - Закас се обиколени од турска војска во месноста Калогерико кај Лошница и во борбата загинале Цотакос и Василиос Цимбидарос заедно со 21 четник.[3]
Грчка статистика од 1905 г. го претставува селото како двапати поголемо со 1500 жители гркојазични Грци.[11]
Во Грција
[уреди | уреди извор]За време на Балканските војни селото било окупирано од грчка војска и во 1913 г. влегло во состав на Грција согласно Букурешкиот договор.[3] Таа година броело 903 жители, а во 1920 г. во истото се попишани 900 лица.[4]
Няколку лица од Лошница учествувале во Грчко-турската војна (1919-1922). Георгиос Пројос загинал во битката кај реката Сангариос.[3] Во 1926 г. селото е преименувано во Гермас, по псевдонимот на андартскиот капетан Николаос Цотакос.[3] На пописот од 1928 г. селото покажало пораст на 1.024 жители.[4]
За време на Втората светска војна се одиграла битка помеѓу германски единици и грчка паравоена чета, и тогаш селото е опожарено.[12] Селото настрадало и од напади на Германци, Италијанци и Бугари, со 10 загинати жители. Во Граѓанската војна загинале уште 48 лица.[3] По војната започнало иселување во прекуокеанските земји.[4]
Селото традиционално е познато по гравот и житото.[4]
| Име | Грчки | Ново име | Грчки | Опис |
|---|---|---|---|---|
| Гамза[13] | Γκαμζιὰ | Гидовуно | Γιδόβουνο[14] | местност ЈИ од Лошница[13] |
| Јаза[15] | Γιάζας | Воскорема | Βοσκόρεμα[14] | река на Саракина, почеток на Лошничка Река[15] |
| Карагацјо | Καραγκάτσιο | Фтелиес | Φτελιές[14] |
Население
[уреди | уреди извор]Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 1186 | 1032 | 1017 | 799 | 747 | 830 | 720 | 560 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Во селото има осум цркви: парохиската „Св. Ѓорѓи“, гробишната „Св. Атанасиј“, пештерната „Св. Троица“ и „Св. Константин“, „Воскресение Христово“, „Св. Кузман“, „Св. Ирина“ и „Успение на пресв. Богородица“ во поранешното село Керасово.[16]
Културни и природни знаменитости
[уреди | уреди извор]- Цркви
- Св. Атанасиј од 1650 г.
- Св. Ѓорѓи од 1761/1882 г.
Литература
[уреди | уреди извор]- Γεωργίου Χρ. Γ., Το Γλωσσικό Ιδίωμα Γέρμα Καστοριάς, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1962.
- Филипова-Байрова, М. Български думи в говора на с. Гермас (Лошница), Костурско - Известия на Института за български език, 16, 1968, с. 163 - 169.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ . Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/169812. Посетено на 12 април 2021. Занемарен непознатиот параметар
|заглавие=(help); Отсутно или празно|title=(help) - ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 „Τα χωριά της Ελλάδας: Γέρμας Καστοριάς (εικόνες)“. Fouit.gr. 28 март 2016. Архивирано од изворникот на 2024-06-21. Посетено на 5 април 2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 30. ISBN 9989-9819-6-5.
- ↑ . Ο Γέρμας Καστοριάς [Τα μικρά γεφύρια του Γέρμα Καστοριάς Τα μικρά γεφύρια του Γέρμα Καστοριάς] Проверете ја вредноста
|url=(help). Посетено на 4 февруари 2021. Отсутно или празно|title=(help) - ↑ Αλεξίου, Γιώργος Τ (20 јули 2019). „Το εγκαταλειμμένο χωριό Αϊ-Λιάς της Καστοριάς“. Fiout.gr. Посетено на 5 април 2022.
- ↑ Верковичъ, Стефанъ (1889). Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи (PDF). С. Петербургъ: Военная Типографія (въ зданіи Главнаго Штаба). стр. 186.
- ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 267. ISBN 954430424X.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 99.
- ↑ Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 182–183. no-break space character во
|pages=во положба 4 (help) - ↑ Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Germas Архивирано на 26 јули 2007..
- ↑ Мичев, Добрин. Българското национално дело в Югозападна Македония (1941 – 1944 г.)
- ↑ 13,0 13,1 Grevená GSGS (Series); 4439. 2nd ed. Lambert conical orthomorphic spheroid Bessel proj. Prime meridians: Greenwich and Athens. "Reproduced from M.D.R. 610/9542." In collections: Greece 1:100k Topographic Maps. Digital Archive McMaster University. London: War Office. 1944.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 „Διατάγματα. Β. Διάταγμα ΥΠ' Αριθ. 266. Περὶ μετονομασίας συνοικισμὤν, κοινοτήτων καὶ θέσεων“ (PDF). Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος. Εν Αθήναις: Ἐκ τοῦ Εθνικού Τυπογραφείου. Τεύχος Πρώτον (Αριθμός Φύλλου 79): 712. 1969. Занемарен непознатиот параметар
|month=(help) - ↑ 15,0 15,1 По топографска карта М1:50 000, издание 1980-1985 „Генеральный штаб“
- ↑ „Ο ιερός ναός τής Παναγίας στην περιοχή Κεράσοβο του Γέρμα Καστοριάς. Αρχές 20ου αιώνα“. Φως της Καστοριάς. 6 септември 2023. Посетено на 18 септември 2023.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Лошница на Ризницата ?- Типични зборови и изрази во Лошница (грчки)
| ||||||||||||||||||