Прејди на содржината

Лирски балади

Од Википедија — слободната енциклопедија
Лирски балади
Насловна страница на првото издание
АвторВилијам Вордсворт, Семјуел Тејлор Колриџ
ЗемјаОбединето Кралство
ЈазикАнглиски
ЖанрПоезија
ИздавачJ. and A. Arch
Издадена
4 октомври 1798[1]

„Лирски балади, со неколку други песни“ — збирка песни од Вилијам Вордсворт и Семјуел Тејлор Колриџ, првпат објавена во 1798 година и генерално се смета дека го означила почетокот на англиското романтично движење во книжевноста.[2] Непосредниот ефект врз критичарите бил скромен, но збирката станала и останува пресвртница, менувајќи го текот на англиската книжевност и поезија. Изданието од 1800 година е познато по Предговорот на „Лирските балади“, што станал познат како манифест на романтизмот.[3]

Повеќето од песните во изданието од 1798 година биле напишани од Вордсворт, а Колриџ придонел само со четири песни во збирката (иако овие сочинуваат околу една третина од книгата по должина), вклучувајќи го и едно од неговите најпознати дела, „Песната на стариот морнар".

Второто издание било објавено во 1800 година, а во него Вордсворт вклучил дополнителни песни и предговор во кој биле детално опишани нивните поетски принципи.[4] За друго издание, објавено во 1802 година, Вордсворт додал дело насловено како Поетска дикција во кое ги проширил идеите изнесени во предговорот.[5] Третото издание било објавено во 1802 година,[6] со значителни дополнувања направени на неговиот „Предговор“, а четвртото издание било објавено во 1805 година.[7]

Содржина

[уреди | уреди извор]

Вордсворт и Колриџ се заложиле да ги поништат пребирливите, учени и високо вајани форми на англиската поезија од 18 век и да ја направат поезијата достапна за просечниот човек преку стихови напишани на обичен, секојдневен јазик. Тие ја нагласувале виталноста на живиот глас што го користеле сиромашните за да ја изразат својата реалност. Тие сметале дека овој јазик, исто така, придонесувал да се потврди универзалноста на човечките емоции. Дури и насловот на збирката потсетува на рустични форми на уметност - зборот „лирски“ ги поврзува песните со античките рустични бардови и дава призвук на спонтаност, додека „баладите“ се усен начин на раскажување приказни што го користат обичните луѓе.

Во „Реклама“ вклучена во изданието од 1798 година, Вордсворт го објаснил својот поетски концепт:

Поголемиот дел од следните песни треба да се сметаат за експерименти. Тие се напишани главно со цел да се утврди до кој степен разговорниот јазик во средната и пониската класа на општеството е прилагоден за целта на поетското задоволство.[8]

Ако експериментот со народниот јазик не бил доволно отстапување од нормата, фокусот на едноставните, необразовани селски луѓе како предмет на поезија било значајно поместување кон модерната литература. Една од главните теми на „Лирските балади“ е враќањето во првобитната состојба на природата, во која луѓето воделе почист и поневин живот. Вордсворт се придржувал кон верувањето на Русо дека човештвото е суштински добро, но е расипано од влијанието на општеството. Ова може да се поврзе со чувствата што се ширеле низ Европа непосредно пред Француската револуција.

Песни во првото издание (1798)

[уреди | уреди извор]

Песните означени со „(Колриџ)“ биле напишани од Колриџ; сите други песни биле напишани од Вордсворт. Во првото издание (1798) имало деветнаесет песни напишани од Вордсворт и четири песни од Колриџ.

  • Песната на стариот морнар (Колриџ)
  • Приказната на мајката-хранителка (Колриџ)
  • Стихови оставени на стол на тис кое стои во близина на езерото Ествејт
  • Славејот, разговорна песна (Колриџ)
  • Скитничката
  • Гуди Блејк и Хари Гил
  • Стихови напишани на мала оддалеченост од мојата куќа, а испратени од моето мало момче до Лицето до кое се упатени
  • Сајмон Ли, стариот ловџија
  • Анегдота за татковци
  • Ние сме седуммина
  • Стихови напишани во рана пролет
  • Трнот
  • Последниот од стадото
  • Тамницата (Колериџ)
  • Лудата мајка
  • Идиотското момче
  • Стихови напишани во близина на Ричмонд, на Темза, навечер
  • Обвинување и одговор
  • Работите се променија; вечерна сцена, на истата тема
  • Старец што патува
  • Жалбата на една напуштена Индијанка
  • Осуденикот
  • Стихови напишани неколку милји над опатијата Тинтерн

Песни во второто издание (1800)

[уреди | уреди извор]

Песните означени со „(Колриџ)“ биле напишани од Колриџ; сите други песни биле напишани од Вордсворт.

  • Експостулација и одговор
  • Работите се променија; вечерна сцена, на истата тема
  • Старец патува; Животински спокој и распаѓање, скица
  • Жалбата на една напуштена Индијанка
  • Последниот од стадото
  • Стихови оставени на столче на тис кое стои во близина на езерото Ествејт
  • Приказната за мајката-хранителка (Колриџ)
  • Гуди Блејк и Хари Гил
  • Трнот
  • Ние сме седуммина
  • Анегдота за татковци
  • Стихови напишани на мало растојание од мојата куќа и испратени од моето мало момче до лицето до кое се упатени
  • Скитничката
  • Тамницата (Колриџ)
  • Сајмон Ли, стариот ловџија
  • Стихови напишани во рана пролет
  • Славејот, напишан во април 1798 година. (Колриџ)
  • Стихови напишани при пловење со чамец навечер
  • Стихови напишани во близина на Ричмонд, на Темза
  • Идиотското момче
  • Љубов (Колриџ)
  • Лудата мајка
  • Песната на стариот морнар (Колриџ)
  • Стихови напишани над опатијата Тинтерн
  • Харт-Лип бунар
  • Имаше едно момче, итн.
  • Браќата, пасторална песна
  • Елен Ирвин, или Браес од Киртл
  • Чудни напади на страст сум познавал, итн.
  • Песна
  • Таа живееше меѓу неизгазените патишта
  • Сон ми го запечати духот, итн.
  • Водопадот и Еглантинот
  • Дабот и метлата, пасторално дело
  • Луси Греј
  • Мрзливите овчарски момчиња или Силата на тамницата, пасторално дело
  • Се вели дека некои умреле за љубов, итн.
  • Сиромашната Сузан
  • Натпис за местото каде што имало пустина на островот Сент Херберт, Дервент-Вотер
  • Натпис за куќата (надворешна куќа) на островот во Грасмир
  • До еден клисар
  • Ендру Џонс
  • Двајцата крадци, или последната фаза на алчноста
  • Вртлож од зад ридот, итн.
  • Песна за еврејскиот скитник
  • Рут
  • Стихови напишани со молив на камен, итн.
  • Стихови напишани на плочка во училиште
  • Двете априлски утра
  • Фонтаната, разговор
  • Лудење
  • Три години растеше на сонце и дожд, итн.
  • Јагнето - домашно милениче, пасторално дело
  • Напишано во Германија во еден од најстудените денови на векот
  • Бездетниот татко
  • Стариот просјак од Камберленд, опис
  • Рурална архитектура
  • Епитаф на поет
  • Лик
  • Фрагмент
  • Песни за именувањето на местата
  • Мајкл, пасторално дело

За изданието од 1800 година, Вордсворт ги додал песните што го сочинуваат вториот том. Песната „Осуденикот “ (Вордсворт) била во изданието од 1798 година, но Вордсворт ја изоставил од изданието од 1800 година поради нејзината политички контроверзна тема, што го одразувало неговото противење на смртната казна и суровите затворски услови.[9] Вордсворт ја заменил песната „Осуденикот“ со песната „Љубов“ од Колриџ. Левти или Черкеската љубовна песна (Колриџ) постои во некои изданија од 1798 година на местото на „Осуденикот“. Во изданието од 1798 година, песните подоцна печатени како „Стихови напишани при пловење со брод навечер“ и „Стихови напишани во близина на Ричмонд, на Темза“ формираат една песна, „Стихови напишани во близина на Ричмонд, на Темза, навечер“.

  1. ↑ Hunnekuhl, Philipp (2007). „Imagination and Growth: Coleridge and Wordsworth in Germany (1798-99)“. Edinburgh Research Archive.
  2. ↑ See Lyrical Ballads (1. изд.). London: J. & A. Arch. 1798. Посетено на 13 November 2014.
  3. ↑ Bushell, Sally (2020), Bushell, Sally (уред.), „Wordsworth's 'Preface': A Manifesto for British Romanticism“, The Cambridge Companion to 'Lyrical Ballads', Cambridge Companions to Literature, Cambridge: Cambridge University Press: 15–31, ISBN 978-1-108-41632-0, Посетено на 2023-08-08
  4. ↑ Wordsworth, William (1800). Lyrical Ballads with Other Poems. I (2. изд.). London: Printed for T.N. Longman and O. Rees. Посетено на 13 November 2014.
  5. ↑ Wordsworth, William (1802). Lyrical Ballads with Pastoral and other Poems. I (3. изд.). London: Printed for T.N. Longman and O. Rees. Посетено на 15 November 2014.
  6. ↑ 3rd edition
  7. ↑ 4th edition
  8. ↑ „Lyrical Ballads“. The Wordsworth Trust. 2005. Архивирано од изворникот на 10 December 2007. Посетено на 18 March 2006.
  9. ↑ Petryszak, Alex. „The Convict“. lyricalballads@SFU. Simon Fraser University. Посетено на 5 April 2025.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Лирски_балади&oldid=5447922“