Лејла Мамадбејова
| Лејла Мамадбејова | |
|---|---|
Лејла Мамадбејова | |
.jpg) | |
| Роден(а) | 17 септември 1909 година Баку, Руска империја |
| Починал(а) | 4 јули 1989 година (79 години) Баку, Азербејџан ССР, Советски Сојуз |
| Занимање | авијатичар |
Лејла Аласгар Гизи Мамедбејова, родена Зејналова (азерски: Leyla Ələsgər qızı Məmmədbəyova; 17 септември 1909 - 4 јули 1989 година), била првата азербејџанска жена авијатичар[1].
Таа, исто така, беше првата жена пилот на Транскавказија, на Јужна Европа и на Југозападна Азија.
Кариера[уреди | уреди извор]
Таткото на Мамедбејова, Аласгар Зејналов, бил братучед на еден од пионерите на азербејџанските филмски актери, Хусеин Араблински. Нејзиното семејство било насочено кон уметноста и како тинејџерка можела да свири на пијано и катран.
На 14-годишна возраст, таа се омажила за поранешниот земјопоседник Бахрам Мамедбејов од Курдахани, кој ќе стане шеф на банката за професионални синдикати во Баку.
Мамедбејова била обучена како професионален авијатичар во Воздухопловниот клуб во Баку и го извела својот прв лет во 1931 година.
Таа го продолжила своето образование во училиште за авијатичари во Москва во 1932 година. На 17 март 1933 година, Мамедбејова станала втората жена падобранец во Советскиот Сојуз (по Нина Камнева) откако скокна од авион Поликарпов По-2 на московскиот Аеродром Тушино.[2]
Во 1934 година таа победила на натпреварот во скок со падобран што се одржал меѓу претставниците на нациите од Јужен Кавказ. До 1941 година таа била Водач на ескадрила на Советската армија.
Мамедбејова ја продолжила својата кариера како пилот и инструктор во Воздухопловниот клуб Баку.
Таа била одбиена да се бори во Втората светска војна бидејќи во тоа време одгледуваше четири деца (имаше вкупно шест). И покрај затворањето на Воздухопловниот клуб Баку поради воени услови, Мамедбејова успеала да започне сопствени курсеви за едрилици и падобранци, каде што обучила стотици борбени пилоти и околу 4.000 падобранци. Двајца нејзини ученици подоцна станаа Херои на Советскиот Сојуз.
Мамедбејова го извела својот последен лет во 1949 година а работела како потпретседател на огранокот на DOSAAF во Баку до 1961 година.
Постариот син на Мамедбејова, Фирудин, се борел во Втората светска војна , а нејзиниот помлад син Ханлар учествувал во Првата војна во Нагорно-Карабах, и двајцата како борбени пилоти.
Лејла Мамедбејова станала жива икона уште во своите дваесетти. Нејзината храброст и вештини биле прославени преку медиумите и уметноста. Нејзиниот лик ги инспирирал книжевните дела на Микаил Мушфиг („Афшан“, 1933 и „Шојла“, 1934) и Самад Вургун („Лејла“, 1935 година), како и филмот „Исмат“ (реж. Микаил Микајилов, 1934). Во вториот, Мамедбејова се појавила како каскадерка, настапувајќи во сцени за оперирање со авион. Исрафилоглу беше издаден од Azerbaijantelefilm.[3]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Мамедбекова Лейла Алескер гызы“. Архивирано од изворникот на 2021-08-05. Посетено на 2023-04-09.
- ↑ Мамедбекова Лейла Алескер гызы
- ↑ Мамедбекова Лейла Алескер гызы
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Документи[уреди | уреди извор]
- Ещё при жизни Лейле Мамедбековой было посвящено множество стихотворений и кинофильмов, в том числе и написанное в 1935 году Самед Вургуном стихотворение «Лейла».
- Поэт Микаил Мушфиг в 1933 году написал поэму «Афшан», годом позже - поэму «Шойля».
- В 1934 году был снят немой художественный фильм «Исмет» о судьбе первой мусульманской летчицы. Мамедбекова была прообразом героини фильма
и сама принимала в фильме участие как каскадёр, исполняя трюки в небе, в том числе — «мертвую петлю». Тем самым, Мамедбекова стала и первой в Азербайджане женщиной-каскадёром.Толчком для написания сценария фильма явилась встреча работавшего в кинохронике режиссёра Микаила Микаилова с Мамедбековой, которая произвела на режиссера неизгладимое впечатление
- В 1995 году о ней был снят документальный фильм «Лейла» (из серии фильмов «Наши великие сыновья и дочери», реж.
- Известная художница Александра Якушева, близкий друг летчицы, написала портрет, который в 1933 году приобрел Музей Революции в Москве.
- В 2009 году была выпущена почтовая марка Азербайджана, посвященная Мамедбековой.
- Именем Мамедбековой названа улица в посёлке имени Бакиханова в Баку.