Лехово (Леринско)

Лехово
Лехово; Λέχοβο
	Поглед на Лехово
	Лехово
	Местоположба во областа Лехово Местоположба на Лехово во општината Суровичево и областа Западна Македонија
	Координати: 40°35.4′N 21°29.32′E / 40.5900° СГШ; 21.48867° ИГДКоординати: 40°35.4′N 21°29.32′E / 40.5900° СГШ; 21.48867° ИГД
Земја	Грција
Област	Западна Македонија
Округ	Лерински
Општина	Суровичево
Општ. единица	Лехово
Надм. вис.	900 м
Население (2011)
• Вкупно	1.115
Часовен појас	EET (UTC+2)
• Лете (ЛСВ)	EEST (UTC+3)

Лехово или Елеово (грчки: Λέχοβο, Лехово; 1955-1956 г. Ηρωϊκό, Ироико^[2]^[3]) — село во Леринско, Егејска Македонија, денес во општината Суровичево на Леринскиот округ во областа Западна Македонија, Грција. Населението брои 1.115 жители (2011), од кои мнозинството се Албанци (Арванити).^[4]

Географија[уреди | уреди извор]

Селото е сместено 60 км јужно од Лерин, на главнииот пат од Суровичево за Костур. Лежи во подножјето на Врбишка Планина, која е јужен дел на Вич (Вици). Во неговиот атар денес е и земјиштето на селото Врапчин, напуштено во 1980 г.

Историја[уреди | уреди извор]

Во Отоманското Царство[уреди | уреди извор]

Како што може да се види до неговото име, селото првично било македонско. Во XIX век претрпело демографска промена кога во него се населиле Албанци христијани (Тоски) и малку влашки семејства од Епир. Преселбата се случила поради неподносливите услови за живот на епирските разбојничките банди, во истиот бран кога нивните сонародници ги населиле и другите лерински села Бел Камен, Негован и Елово. Во 1868 г. во селото е изградена црквата „Св. Димитриј“, која денес е споменик на културата.^[5] На крајот на векот Лехово станало голема паланка со албанско и влашко население, кое било со прогрчка настроеност. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника се вели дека во 1873 г. Елеово (Eléovo) имало 300 домаќинства и 900 жители Албанци.^[6]

Во 1889 г. хрватскиот етнограф Стефан Верковиќ („Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи“) напишал за Лехово:

„

Спроти Клисура, во друг дел на планината Мурик, на растојание од 4 ¹⁄₂ часа е сместено арнаутското гратче Лахово со 130 куќи, от кои има и некои влашки. Освен месните селски расходи, данокот им достига 9.800 пијастри. Жителите претежно се занаетчии (дрводелци) и земјоделци. Повеќето од нив, како и клисурци, одат на печалба по разни места и работат како дрводелци, овчари и друго. Почвата е неплодна, страда од суши и воопшто, како планинска е непогодна за земјоделство. Во селото има две цркви со двајца свештеници и едно училиште чиј учител е свештеник.^[7]

“

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) 1900 г. Елеово (Елехово) имало 750 жители Арнаути и 90 жители Власи.^[8] Според грчки податоци, во селото живееле 2.500 албанојазични лица со грчка национална свест.

Речиси целото население ѝ било верно на Цариградската патријаршија. Гратчето било упориште на грчките и гркоманските андарти кои војувале со македонските чети на ВМРО.^[9] За време на Илиденското востание селото е запалено од турски единици.^[10]

По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Елеово имало 90 Власи и 750 Албанци, и во него работело влашко училиште.^[11] Според српскиот географ Боривое Милоевиќ, пред Балканските војни Лехово имало 380 албански куќи, испуштајќи ги влашките.^[4]

Во Грција[уреди | уреди извор]

Етнографскиот музеј

По Балканските војни во 1913 г. селото е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор, кога броело 1.691 жител.^[4] Во 1920 г. тие се намалиле на 1.172 лица, а во 1928 г. селото имало 1.292 жители.^[4]

Во 1940 г. во Лехово е забележан пораст на 1.477 жители.^[4] Во Втората светска војна селото настрадало во борбите меѓу германски единици и грчка паравоена чета, кога било запалено.^[12] Бидејќи не настрадало значајно во Граѓанската војна, во 1951 г. тука живееле 1.195 лица.^[4] Во 1955 г. грчките власти го смениле македонското име на селото во Ироико, што значи „јуначко“. Поради силното противење на населението, следната година му е вратено името Лехово. Во 1998 г. Лехово е прогласено за село-херој. Бројот на населението е устојчив, иако уште одамна постои традиција на иселување во внатрешноста на Грција, како и одење во прекуокеанските земји.^[4]

Според истражување от 1993 г. селото е албанско (арванитско) и во него албанскиот јазик (тоскиско наречје) е зачуван на средно ниво, а влашкиот на ниско.^[13]