Лепчански јазик
| Лепчански јазик | |
|---|---|
 | |
| Застапен во | Сиким, Индија; делови од Непал и Бутан |
| Говорници | 30,000 (2007)[1] 53,000 (2007)[2] |
| Јазично семејство | синотибетско
|
| Писмо | лепчанско писмо |
| Статус | |
| Службен во | Сиким |
| Јазични кодови | |
| ISO 639-3 | lep |
|
| |
Лепчанскиот, или роншки (лепчанско: ; Róng ríng), е синотибетски јазик, дел од подгрупата на хималајски јазици. Јазикот го зборуваат Лепчаните во Сиким и во делови од Непал и Бутан.
Население
[уреди | уреди извор]Лепчанскиот се зборува од малцинското население Лепчани во Сиким, Индија. Покрај Сиким, јазикот се зборува и во Западен Бенгал и во делови од Непал и Бутан. Таму каде се зборува, јазикот се смета за староседелски и се зборувал пред навлегувањето на тибетските јазици. Лепчаните се делат на четири заедници: Ренџонгму (Сиким), Тамсангму (Калимпонг, Куресонг и Мирик,), Лами (Лам, Непак) и Прому (Бутан). Лепчаните во Индија сè поголеми од тие во Непал и Бутан.[1][3] Се проценува дека има околу 53.000 Лепчани,[2] но всушност реалната бројка на Лепчани во Индија може да е близу 30,000.[1]
Класификација
[уреди | уреди извор]Тешко е да се класифицира лепчанскиот јазик, но Ван Дрим (2001) предлага дека јазикот е сроден со махарирантските јазици, подгрупа на хималајските јазици.[4] Од другата страна пак, SIL International го класифицира јазикот во групата на хималајски јазици како член на тибетско-канаурските јазици, но забележува и алтернативна класификација со наганските јазици.[2] Јазикот покажува лексичко влијание од различни поголеми јазици.
Особености
[уреди | уреди извор]Лепчанскиот не е тонски јазик, иако има фонетски акцент кој може да биде означен со лепчанско писмо.[1]:37 Поголем број од лексичкиот фонд на јазикот е составен од едносложни зборови.[3]
Писмо
[уреди | уреди извор]Јазикот се пишува со лепчанско писмо. Писмото е абугида и потекнува од тибетското писмо. Раните лепчански текстови се пишувале вертикално, по принципот на кинескиот правопис.[5] Пред создавањето на лепчанското писмо, јазикот се пишувал со тибетско писмо.[3]
Фонологија
[уреди | уреди извор]Согласки
[уреди | уреди извор]| лабијални | дентални | алвеоларни | ретрофлексни | палатални | веларни | глотални | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| носни | m /m/ | n /n/ | ɲ /ny/ | ŋ /ng/ | ||||
| експозивни | безвучни | p /p/ | t /t/ | ʈ /tr/ | c /c/ | k /k/ | ʔ /ʔ/ | |
| призвучни | pʰ /ph/ | tʰ /th/ | ʈʰ /thr/ | cʰ /ch/ | kʰ /kh/ | |||
| звучни | b /b/ | d /d/ | ɖ /dr/ | ɡ /g/ | ||||
| африкати | безвучни | ts /ts/ | ||||||
| призвучни | tsʰ /tsh/ | |||||||
| фрикати | безвучни | f /f/ | s /s/, ʃ /sh/ | |||||
| звучни | v /v/ | z~dz /z/, ʒ /j/ | ||||||
| апроксимантни | w /w/ | l /l/ | j /y/ | h /h/ | ||||
| вевни | r /r/ | |||||||
Самогласки
[уреди | уреди извор]| предни | централни | задни | |
|---|---|---|---|
| затворени | i /i/, /í/ | ɯ /u/ | u /ú/ |
| полузатворено | o /o/ | ||
| полуотворени | e~ɛ /e/ | ǝ /a/, /â/ | ɔ /ó/ |
| отворени | a /á/ |
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Plaisier, Heleen (2007). A grammar of Lepcha. Tibetan studies library: Languages of the greater Himalayan region. 5. BRILL. ISBN 90-04-15525-2.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Lewis, M. Paul, уред. (2009). „Lepcha“. Ethnologue: Languages of the World (16. изд.). Dallas, Texas: SIL International. Посетено на 2011-04-16.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Lepchas and their Tradition“. Official Portal of NIC Sikkim State Centre. National Informatics Centre, Sikkim. 2002-01-25. Посетено на 2011-04-16.
- ↑ van Driem, George (2001). Languages of the Himalayas: An Ethnolinguistic Handbook of the Greater Himalayan Region. Brill. ISBN 90-04-12062-9.
- ↑ Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Blackwell. ISBN 0-631-21481-X.
Литература
[уреди | уреди извор]- Plaisier, Heleen (2010-11-13). „Information on Lepcha Language and Culture“. Архивирано од изворникот на 2013-05-15. Посетено на 2011-04-16.
- Mainwaring, George Byres (1876). A grammar of the Rong (Lepcha) language: as it exists in the Dorjeling and Sikim hills. Daya Publishing House.[мртва врска]
Поврзано
[уреди | уреди извор]
|