Ла Дафне
Ла Дафне (Дафне) е рана италијанска опера, напишана во 1608 година од страна на италијанскиот композитор Марко да Гаљано од либрето на Отавио Ринучини. Се опишува како фавола во музиката (басна поставена на музика) составена во еден чин и пролог. Операта е создадена врз основа на митот за Дафне и Аполон како што е раскажана од Овидиј во првата книга Метаморфози. Дафне на Јакопо Пери генерално се смета за прва опера.[1]
Историја[уреди | уреди извор]
Операта на Гаљано за првпат била изведена во Дукалската палата, Мантуа кон крајот на февруари 1608 година.[2] Операта првично била наменета да се изведува на свадбените прослави на принцот Франческо Гонзага од Мантуа и Маргерита од Савој, но пристигнувањето на невестата било одложено и инсценирањето било спроведено (операта на Клаудио Монтеверди, Л'Ариана исто така била напишана за брак). Приватна изведба на Дафне била одржана во Фиренца во куќата на Дон Џовани де Медичи на 9 февруари 1611 година. Медичи биле покровители на фирентинецот Гаљано, а ловорот (во кој се трансформирал хероината на операта) бил нивниот симбол.
Текстот на Дафне на Ринучини најпрво бил напишан од страна на композиторот Јакопо Пери за време на карневалот од 1597 година во Палацо Корси, домот на богатиот трговец и ко-композитор Јакопо Корси.[3] Оваа партитура, иако речиси целосно изгубена, освен шест музички извадоци, е означена како прво парче во лексиконот на денешната опера.[4] Во познатата композиција Дафне, Ринучини е цитиран како рекол: „ Дафне, напишана од мене само за да покажам во едноставен експеримент, (una semplice prova), што музиката може да направи во наше време, беше музиканирана толку грациозно од Пери што ги израдуваше неверојатно оние малкумина кои ги слушнав“.[4] Дафне првично била поставена како експеримент кој произлегол од разговорите на групата наречена Фиренца Камерата. Луѓето од Фирентинската Камерата се обиделе да ги оживеат класичните грчки драми под хипотезата бидејќи целиот текст првично бил испеан. Од овие експерименти, бил создаден актерски стил „stile recitativo“, стил на пеење што го имитира говорот.
Составена од хуманисти, музичари и интелектуалци била Камерата предводена од грофот Џовани де Барди. Лука Бати бил композитор и професор по музика, исто времено бил член на оваа група и учител на Марко да Гаљано. Иако не е официјално наведено од Гаљано дали бил присутен или не на првата инкарнација на Дафне во 1597 година од Јакопо Пери, познато е дека тој бил студент по композиција во Фиренца во тоа време со силни врски со Камерата само неколку години пред тоа. Тој го заврши сопственото поставување на Дафне.[5]
Техники на составување[уреди | уреди извор]
Била отпечатена партитурата на операта во Фиренца на 20 октомври 1608 година. Гаљано користиел повеќе техники вклучувајќи ги од стариот интермедиски стил и од новородениот оперски стил и детален предговор со неговите лични предлози за изведба. Содржи детални упатства за тоа како да се извршuva работата. Гаљано препорачал да се одделат солистите од хорот, да се постави оркестарот пред сцената за пејачите да можат правилно да ги видат и да има втор актер кој ќе ја изведува улогата на Аполон во борбената сцена со Пајтонот во случај пејачот да е без здив за големата арија што следи.[6] Тој, исто така, укажувал дека инструментите искажани во хорските делови и риторнело треба да свират пред почетокот на операта, иако всушност не е напишана увертира.
Текстот вкупно содржи 445 реда. Тој иако е краток, сепак носи големи емоции и драматични можности, вклучувајќи го и рефренот со осум строфи што го прославува летот на нимфата од нападот на Аполо наречен „Бела нинфа бегалец“.[4] Класично за композициските техники, при раѓањето на италијанската опера, Гаљано го поставил текстот на Ринучини за Дафне со хомофонични рефрени испреплетени со повремена хорска полифонија. Неговите хомофонични рефрени, иако немаа унифицирана текстуална тема, обезбедија текстуална јасност, истакнувајќи ја важноста на разбирливото пеење, особено кога поставува морален текст. Ова се случува често во почетната сцена на Дафне преку петделниот хор од текстот „Слушни ја нашата жалба и молитва, о монарх и кралу небесен“. Во главниот дел е истакната фигура во целата композиција, на моменти додавајќи го дејството на приказната, а понекогаш давајќи рефлексивен коментар.
Улоги[уреди | уреди извор]
| Улога | Тип на глас | Премиерна екипа |
|---|---|---|
| Дафне | сопран | Катерина Мартинели |
| Аполо | тенор | Франческо Раси |
| Венера (Венера (божица)) | сопран | |
| Аморе (Купидон) | сопран | Катерина Мартинели |
| Овидио (Овидиј) | тенор | |
| Тирси (Тирсис) | Контраалт (опера) | Антонио Бранди |
Синопсис[уреди | уреди извор]
Овидиј го пренесува прологот на поетот додека го пее текстот:
„Од среќните полиња, каде што бесмртните
бог во сенката на лиснатото сино
среќни духови добредојдени од небото,
покажи ме вечерва пред вас, смртници.
Тоа сум јас, кој сум на учената лира
Ги пеев небесните пламени на небесните љубовници
и ги трансформираа нивните различни привиди
толку да, светот сè уште ми се восхитува“.
На почетокот на вистинската опера, богот Аполон го убива Питонот, чудовиште кое го застрашува грчкиот остров Делос. Купидон и Венера не се вооудушевени од фалењето на Аполон и неговото освојување и неговите чувства дека е непобедлив. Поради ова, тие планираат одмазда на Аполон.
Купидон испукува две стрели, од кои првата го прави Аполон да се заљуби во нимфата Дафне, ќерката на богот на реката. Додека, втората стрела предизвикува предметот на неговата желба да побегне од него. Додека Дафне го одбива неговиот напредок, таа ја повикува нејзината мајка за помош и е претворена во лавор за да ја избегне неговата љубов. Аполон сè уште заљубен во Дафне, го прави лаворот амблем на неговата љубов засекогаш и знак на победа и награда низ Стара Грција.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Hanning, Barbara. „Dafne ("Daphne")“. Oxford Music Online. Посетено на 20 November 2014. (бара претплата)
- ↑ Hanning 1998, in Sadie, p. 1042
- ↑ „Home“. theflorentine.net.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Sternfeld, F. W. "The First Printed Opera Libretto." Music and Letters 59.2 (1978) pp.121-138
- ↑ Sonneck, O. G. ""Dafne", the First Opera. A Chronological Study." Sammelbände Der Internationalen Musikgesellschaft 15.1 (1913) pp.102-110
- ↑ Oxford Illustrated pp.355-360
Извори
- Картер, Тим (2001), „ Дафне, Марко Да Гаљано“ во Холден, Аманда (Уред.), Водич за операта на новиот пингвин, Њујорк: Пингвин Путнам. стр. 286–287.ISBN 0-140-29312-4ISBN 0-140-29312-4
- Бренак Жан-Клод, „Марко ди ГАГЛИАНО“, на jean-claude.brenac.pagesperso-orange.fr (на француски)
- Емануеле, Марко (2007), Дафне, во Гели, Пјеро и Полети, Филипо (уреди), Дизионарио дел'опера 2008 година, Милано: Балдини Кастолди Далаи, стр. 279,ISBN 978-88-6073-184-5 (на италијански) (достапно бесплатно онлајн во Del Teatro )
- Ханинг, Барбара Р., (1998), „ Дафне “ ( sic ) во Стенли Сејди, (Уред.), Оперскиот речник на Њу Гроув, том. Еден, стр. 1041–1042 година. Лондон: Macmillan Publishers, Inc.ISBN 0-333-73432-7ISBN 0-333-73432-7ISBN 1-56159-228-5
- Паркер, Роџер (уред.) (1994), Илустрираната историја на Оксфорд на операта во Лондон и Њујорк: Оксфорд Универзитетот Прес.ISBN 0198162820ISBN 0198162820ISBN 9780198162827
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|