Лазар Цариградски

Лазар Цариградски
Λάζαρος Ζωγράφος
Лазар Цариградски; Λάζαρος Ζωγράφος
	Св. Лазар разговара со царица Теодора
монах
Роден(а)	17 ноември 810, Ерменија
Починал(а)	28 септемри 865 (disputed), Рим
Почитуван(а) во	Православна црква, Римокатоличка црква
Канонизација	пред конгрегација
Слава	23 февруари (Римокатоличка црква); 17 ноември (Православна црква)

Лазар (гр: Λάζαρος), познат и како Зограф (Ζωγράφος, „Сликарот“), бил византиски христијански светец од 9 век. Тој е познат и како Лазар Зографот и Лазар Иконографот. Роден во Ерменија на 17 ноември 810 година, живеел пред и за време на вториот период на византиското иконоборство. Лазар бил првиот светец, канонизиран конкретно како иконописец. Го наследила Света Катерина Болоњска.

Живот

Лазар се замонашил уште на рана возраст и се смета дека ја изучувал уметноста на сликарството во Студитски манастир во Цариград. Лазар бил познат по тоа што ги поседувал следниве доблести: љубов кон Христа, аскетизам, молитва и отфрлање на суетите на светот. Тој бил понатаму признат по неговите дела на самоконтрола, дисциплина и давање милостина, а потоа бил прогласен за свештеник. Во текот на својот живот бил високо ценет и добро познат по своите фрески. Тој ја користел верата и ритуалот како средство за транскрибирање на својата внатрешна контемплација врз сликите што ги сликал. Така, неговата способност да слика икони се сметала за дар даден од Бога. За време на владеењето на Теофил ( вл. 829–842 ), иконоборски цар кој се спротивставувал на сите свети слики, Лазар тврдоглаво продолжил со својот занает на сликање икони и почнал да ги обновува сликите изопачени од еретиците. Теофил го побарал Лазар, кој тогаш бил познат по своето сликарство, и имал намера од него да направи пример. Откако неколку пати бил замолен да престане да слика, Лазар бил доведен пред царот и одбил да ги уништи сликите што ги насликал. Царот набрзо открил дека Лазар е над ласкањето и поткупот. Потоа му се заканувал со смртна казна, што во тоа време не бил невообичаен исход за оние кои ги фаворизирале иконите (иконопоклонство). Сепак, Лазар, бидејќи бил свештеник, не можел да биде осуден на смрт, па затоа бил ставен во затвор. За време на неговото затворање, бил подложен на толку „тешка тортура што делови од кожата паѓале заедно со неговата крв“. Тој бил оставен да умре од раните, но се опоравил. Потоа почнал да слика свети ликови на панели од својата затворска ќелија. Кога слушнал за ова, Теофил наредил „да му се нанесат ливчиња од вжештено железо на дланките, каде што, како резултат на тоа, ја изгубил свеста и лежел полумртов“.^[1] Исто така, се вели дека рацете му биле горени со вжештени потковици сè додека месото не му се стопило до коска.

Додека Лазар лежел на смртна постела, царицата Теодора, иконопоклоничка, го убедила Теофил да го ослободи Лазар од затвор. Лазар нашол засолниште во Ту Фоберу, осамена црква на Свети Јован Крстител, некогаш сместена во Фоберос на азискиот брег на Босфор. Се верува дека црквата некогаш функционирала како царски манастир во кој живееле дури сто седумдесет монаси. По смртта на Теофил во 842 година, Теодора го замолила Лазар да му прости на нејзиниот сопруг за постапките, на што тој одговорил „Бог не е толку неправеден, о, царице, за да ја заборави нашата љубов и труд за Него, и да му даде поголема вредност на омразата и необичната лудост на тој човек“.^[1] Лазар служел како модел на упорност за оние кои страдале од иконоборски прогон.

Дела што му се припишуваат

По обновата на иконите во 843 година, Лазар повторно бил слободен да се занимава со сликарство. И покрај неговите претходни рани, се вели дека Лазар насликал голема фреска од Свети Јован во манастирот Фоберос. Се сметало дека насликаната икона имала моќ да извршува исцелувања и чуда. Истата година, тој исто така е познат по реставрацијата на портретот на Христос познат како Христос Халкит (Христос од Халке) над Чалке, церемонијален влез во Големиот дворец на Цариград. Ниту едно од овие две дела не е сочувано денес. Лазар е исто така заслужен за мозаичната декорација на апсидата на Света Софија во сведоштвата на поклонението на Антониј, надбискупот Новгородски за време на посетата на Цариград. Антониј го опишал мозаикот претставувајќи ја Богородица која го држи Христос дете, опкружена со два ангела, за кој е забележано дека го виделе и царот Василиј I и царот Михаил III ( вл. 842–867 ) пред неговата смрт истата година. Сепак, овие извештаи се датирани неколку векови подоцна, ок. 1200

Амбасадор во Рим

Во 856 година, Лазар бил дипломат за Михаил III, син на Теофил и Теодора, кој го испратил како делегат да го посети папата Бенедикт III за да разговара за можноста за помирување помеѓу Римокатоличката црква и Православната црква, кои во тој момент имале многу затегнати односи.^[2] Во 865 година, за време на неговата втора мисија кај папата, Лазар починал во Рим на 28 септември, иако Рејмон Жанин го оспорува датумот.^[2] Бил погребан во манастирот Евандрос, во близина на Цариград.

Свети Лазар Цариградски се празнува на 17 ноември според православниот календар, а на 23 февруари според римокатоличкиот.

Наводи

↑ ^1,0 ^1,1 Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Mango, p.159.
↑ ^2,0 ^2,1 Kazhdan, Alexander, уред. (1991). „Lazaros“. The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.

[Mango,_p.159-1] 1,0 ^1,1 Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Mango, p.159.

[ODB-2] 2,0 ^2,1 Kazhdan, Alexander, уред. (1991). „Lazaros“. The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.

[1]

[2]