Ладон (митологија)
Ладон (старогрчки: Λάδων; род. Λάδωνος Ладонос) — змеј во грчката митологија, кој ги чувал златните јаболка во Градината на Хесперидите.
Семејство
[уреди | уреди извор]Според Хесиодовата Теогонија, Ладон бил последниот од потомството на Форкиј и Кето.[1] Меѓутоа, една забелешка во Аполоновата Аргонаутика, го наведува Хесиод дека го нарекува син на Тифон,[2] и истата забелешка тврди дека еден „Пејсандрос“ наречен Ладон бил роден од земјата.[3] Митографот Аполодор го нарекува Ладон потомок на монструозниот Тифон и Ехидна,[4] родителство повторено од Хигин и Ферекид. На сличен начин, Ладон се нарекува син на Тифон во Цецесовиот Чилијади.[5]
Според Новата историја на Птоломеј Хефестион, како што е запишана од Фотиј во неговата Библиотека, Ладон бил брат на немејскиот лав.[6]
Ладон бил змијолик змеј кој се испреплетувал и се вртел околу дрвото во Градината на Хесперидите и ги чувал златните јаболка . За својата единаесетта задача, Херакле го убил Ладон со лак и стрела и ги однел јаболката. Следниот ден, Јасон и Аргонаутите поминале на нивното хтонско враќање од Колхида, слушајќи го оплакувањето на „сјајниот“ Егл, една од четирите Хеспериди, и гледајќи го Ладон кој сè уште се тресел.[7] Во алтернативна верзија на митот, Ладон никогаш не е убиен, а Херакле наместо тоа го добива богот на Титан Атлас да ги врати јаболката. Во исто време, Херакле го зазема местото на Атлас, држејќи го небото.
Сликата на змејот (Ладон) свиткана околу дрвото, првично усвоена од Хелените од блискоисточните и минојските извори, е познато од преживеаното грчко вазно сликарство. Во 2 век н. е., Павзаниј видел меѓу ризниците во Олимпија архаична култна слика во кедрово дрво на Херакле и јаболкницата на Хесперидите со змијата завиткана околу неа.[8]
Диодор Сицилиски дава еухемеристичко толкување на Ладон, како овчар кој чува стадо овци со златно руно, додавајќи: „Но, во однос на таквите работи, привилегија на секој човек ќе биде да образува мислења според своето верување“.[9]
Според книгата Астрономија што му се припишува на Хигин, Ладон е соѕвездието Драко кое било сместено меѓу ѕвездите од Зевс.[10] Ладон е грчката верзија на западносемитската змија Лотан или хуриската змија Илујанка. Можеби имал повеќе глави, сто во Жабите на Аристофан (забелешка во редот 475), кои може да зборуваат со различни гласови.
Поврзано
[уреди | уреди извор]- Лернејска хидра, слично чудовиште кое исто така било убиено од Херакле.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Hard, p. 64, table 3, p. 696; Hesiod, Theogony 333–5 (pp. 28, 29); see also Scholia on Apollonius of Rhodes, 4.1396–401 (Wendel, p. 315).
- ↑ Hesiod, fr. 391 Merkelbach-West, p. 186 [= Scholia on Apollonius of Rhodes, 4.1396 (Wendel, p. 315)].
- ↑ FGrHist 16F8 [= Scholia on Apollonius of Rhodes, 4.1396 (Wendel, p. 315)].
- ↑ Ogden, p. 149; Bibliotheca (Pseudo-Apollodorus), 2.5.11.
- ↑ Цецесовиот, Чилијади 2.36.360 (p. 54).
- ↑ Photius, Bibliotheca 190 (Harry, p. 54).
- ↑ Apollonius of Rhodes, Argonautica 4
- ↑ Pausanias, Graeciae Descriptio 6.19.8
- ↑ Diodorus Siculus, Bibliotheca historica 4.26.2
- ↑ Gaius Julius Hyginus, De astronomia 2.6.1, citing Panyassis.
Литература
[уреди | уреди извор]- Apollodorus, Apollodorus, The Library, with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921. ISBN 0-674-99135-4. Online version at the Perseus Digital Library.
- Apollonius of Rhodes, Apollonius Rhodius: the Argonautica, translated by Robert Cooper Seaton, W. Heinemann, 1912. Internet Archive.
- Diodorus Siculus, Diodorus Siculus: The Library of History. translated by C. H. Oldfather, twelve volumes, Loeb Classical Library, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1989. Online version by Bill Thayer.
- Fowler, R. L. (2000), Early Greek Mythography: Volume 1: Text and Introduction, Oxford University Press, 2000. ISBN 978-0198147404ISBN 978-0198147404. Google Books.
- Hard, Robin, The Routledge Handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology", Psychology Press, 2004. ISBN 978-0-415-18636-0ISBN 978-0-415-18636-0. Google Books.
- Harry, René, Photius: Bibliothèque. Tome III: Codices 186-222, Collection Budé, Paris, Les Belles Lettres, 1962. ISBN 978-2-25132-222-3ISBN 978-2-25132-222-3.
- Hesiod, Theogony, in Hesiod, Theogony, Works and Days, Testimonia, edited and translated by Glenn W. Most, Loeb Classical Library No. 57, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2018. ISBN 978-0-674-99720-2ISBN 978-0-674-99720-2. Online version at Harvard University Press.
- Hyginus, Gaius Julius, De astronomia, in The Myths of Hyginus, edited and translated by Mary A. Grant, Lawrence: University of Kansas Press, 1960. Online version at ToposText.
- Hyginus, Gaius Julius, Fabulae, in Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology, translated, with Introductions by R. Scott Smith and Stephen M. Trzaskoma, Hackett Publishing, 2007. ISBN 978-0-87220-821-6ISBN 978-0-87220-821-6. Google Books.
- Merkelbach, R., and M. L. West, Fragmenta Hesiodea, Clarendon Press Oxford, 1967. ISBN 978-0-19-814171-6ISBN 978-0-19-814171-6.
- Ogden, Daniel, Drakōn: Dragon Myth and Serpent Cult in the Greek and Roman Worlds, Oxford University Press, 2013. ISBN 978-0-19-955732-5ISBN 978-0-19-955732-5. Google Books.
- Pausanias, Pausanias Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918. Online version at the Perseus Digital Library.
- Tzetzes, John, Chiliades, edited by Gottlieb Kiessling, Leipzig, F. C. G. Vogel, 1826. Google Books.
- Wendel, Carl, Scholia in Apollonium Rhodium vetera, Hildesheim, Weidmann, 1999. ISBN 978-3-615-15400-9ISBN 978-3-615-15400-9.