Књажевац
| Књажевац | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Град и општина | ||||||||
Од врвот: Панорама на градот, Народен музеј на Књажевац, црква Света Богородица, црква Свети Ѓорѓи, Археолошки локалитет „Тимакум Минус“, Стар град | ||||||||
| ||||||||
 Локација на општина Књажевац во рамките на Србија | ||||||||
| Држава |  Србија | |||||||
| Регион | Јужна и Источна Србија | |||||||
| Округ | Зајечар | |||||||
| Населби | 86 | |||||||
| Управа | ||||||||
| • Градоначалник | Милан Ѓокиќ (СНС) | |||||||
| Површина[1] | ||||||||
| Ранг | 6ти | |||||||
| • Град | 22,68 км2 (876 ми2) | |||||||
| • Општина | 1.202 км2 (464 ми2) | |||||||
| Надм. вис. | 221 м | |||||||
| Население (попис 2011)[2] | ||||||||
| • Град | 18.404 | |||||||
| • Град густина | 8,1/км2 (21/ми2) | |||||||
| • Општина | 31.491 | |||||||
| • Општина густина | 26/км2 (68/ми2) | |||||||
| Часовен појас | ЦЕТ (UTC+1) | |||||||
| • Лете (ЛСВ) | ЦЕЛВ (UTC+2) | |||||||
| Поштенски код | 19350 | |||||||
| Повикувачки број | +381(0)19 | |||||||
| Регистерски таблички | KŽ | |||||||
| Мреж. место | knjazevac.rs | |||||||
Књажевац е град и општина сместен во округот Заечар во источна Србија. Заклучно со 2011 година, општината има население од 31.491 жители, додека градот има 18.404 жители.
Градот се наоѓа помеѓу три планини, во географскиот регион на долината Тимок што граничи со Бугарија.
Историја[уреди | уреди извор]
Во римскиот период, Timacum Minus постоел во рамките на денешната општина. Во 1833 година, градот, порано познат како Гургусовац, бил ослободен од Отоманската империја и бил администриран во Краината Нахија на Кнежевството Србија во 1834 година. Во 1859 година официјалното име било сменето во Књажевац. Од 1929 до 1944 година, Књажевац бил дел од Моравска бановина од Кралството Југославија. Во 1944 година, во градот бил изграден тунел за воз, кој е прикажан на грбот на градот.
Кула Гургусовац[уреди | уреди извор]
За време на османлискиот период, тврдината, позната како Кула Гургусовац, по тогашното име на градот, била изградена со цел да го контролира патот Ниш - Видин. Стратешки сместена, опкружена со бедем и длабок ров, тврдината била домаќин на четата од 100 војници. Кулата со два ката и подрум имала квадратна форма, а бедемот околу неа бил 13 метри долго, 10 метри широк и 2,5 метри висок.[3]
По ослободувањето од Османлиите, тврдината го изгубила стратешкото значење и била претворена во затвор од типот на зандана. Бројни противници на кнезот Александар Караѓорѓевиќ и уставобранителскиот режим биле затворени во кулата. Поради својата озлогласеност поради тортурата и злоупотребата, таа станала симбол на страдањето и го добила прекарот „Српска Бастилја“. Откако кнезот Милош Обреновиќ се вратил во Србија во 1858 година и го заменил Александар Караѓорѓевиќ, тој го посетил Гургусовац и наредил кулата да се запали до темел. Кулата била срамнета, а останал само еден ѕид и влезна порта, додека за да се одбележи одлуката на кнезот, името на градот Гургусовац било сменето во Књажевац („Кнезовиот град“) на 17 јануари 1859 година.[3] Во 2010-тите, областа на поранешната кула беше адаптирана во културна локација на отворено, вклучувајќи ја и летната сцена. Ѕидот и портата беа задржани, додека дополнителните ѕидови беа обновени на преостанатите темели.[3]
Географија[уреди | уреди извор]
Општината се простира на површина од 1202 km 2 и е шеста по големина во Република Србија. Нејзината површина е претежно ридска и планинска.
Највисока точка на територијата на општината е Миџор на Стара Планина (2169 м), кој е и втор највисок врв во Република Србија. Најниската точка е висока 176 метри и се наоѓа во долината Књажевац. Во општината има 86 населени места од кои 85 се села. Самиот град се наоѓа на сливот на Трговишки Тимок и Сврљишки Тимок кои стануваат Бели Тимок. Тече кон Заечар, се спојува со Црни Тимок и станува едноставно Тимок. Токму оваа река го дава името на регионот на долината Тимок.
Књажевац е поврзан со други градови по патен и железнички сообраќај. Се наоѓа помеѓу географските широчини од 43°20' и 43°45' северно и помеѓу географските широчини 22°11' и 22°41' источно.
Клима[уреди | уреди извор]
Књажевац има океанска клима (Кепенова класификација на климата: Cfb), која е многу блиску до умереноконтинентална клима (Кепенова класификација на климата: Dfb). Најтопол месец е јули со просечна температура од 21.1 °C (70 °F), додека најстуден месец е јануари со просечна температура од 0.1 °C (32 °F). Просечните годишни врнежи се 605 mm/m2. Во годината има 306 сончеви денови и 30 дена со снег.[се бара извор]
| Климатски податоци за Књажевац | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Месец | Јан | Фев | Мар | Апр | Мај | Јун | Јул | Авг | Сеп | Окт | Ное | Дек | Годишно |
| Прос. висока °C (°F) | 3.4 (38.1) |
5.9 (42.6) |
11.7 (53.1) |
16.9 (62.4) |
21.8 (71.2) |
25.2 (77.4) |
27.7 (81.9) |
27.8 (82) |
24.1 (75.4) |
17.7 (63.9) |
9.4 (48.9) |
4.7 (40.5) |
16.36 (61.45) |
| Сред. дневна °C (°F) | 0.1 (32.2) |
2.2 (36) |
6.7 (44.1) |
11.2 (52.2) |
15.9 (60.6) |
19.1 (66.4) |
21.1 (70) |
21.0 (69.8) |
17.4 (63.3) |
12.2 (54) |
5.6 (42.1) |
1.8 (35.2) |
11.19 (52.16) |
| Прос. ниска °C (°F) | −3.2 (26.2) |
−1.5 (29.3) |
1.8 (35.2) |
5.6 (42.1) |
10.1 (50.2) |
13.1 (55.6) |
14.5 (58.1) |
14.2 (57.6) |
10.7 (51.3) |
6.7 (44.1) |
1.9 (35.4) |
−1.0 (30.2) |
6.08 (42.94) |
| Прос. врнежи мм (ин) | 41 (1.61) |
41 (1.61) |
42 (1.65) |
50 (1.97) |
69 (2.72) |
70 (2.76) |
53 (2.09) |
44 (1.73) |
44 (1.73) |
42 (1.65) |
55 (2.17) |
54 (2.13) |
605 (23.82) |
| Извор: Climate-Data.org [4] | |||||||||||||
Демографија[уреди | уреди извор]
| Година | Нас. | ±% |
|---|---|---|
| 1948 | 61.560 | — |
| 1953 | 61.973 | +0.7% |
| 1961 | 59.445 | −4.1% |
| 1971 | 52.010 | −12.5% |
| 1981 | 48.789 | −6.2% |
| 1991 | 44.036 | −9.7% |
| 2002 | 37.172 | −15.6% |
| 2011 | 31.491 | −15.3% |
Според резултатите од пописот од 2011 година, општината Књажевац има 31.491 жители, од кои 18.404 жители живеат во градско подрачје. Просечната густина на населеност е 26,2 жители на километар квадратен што ја прави ретко населена општина.
Етнички групи[уреди | уреди извор]
Етничкиот состав на општината:[5]
| Етничка група | Популација | % |
|---|---|---|
| Срби | 29.631 | 94,08% |
| Роми | 789 | 2,51% |
| Македонци | 42 | 0,13% |
| Бугари | 33 | 0,10% |
| Хрвати | 23 | 0,07% |
| Албанци | 22 | 0,07% |
| Црногорци | 20 | 0,06% |
| Власи | 20 | 0,06% |
| Југословени | 15 | 0,05% |
| Унгарци | 15 | 0,05% |
| Други | 884 | 2,81% |
| Вкупно | 31.494 |
Економија[уреди | уреди извор]
Следната табела дава преглед на вкупниот број на регистрирани лица вработени во правни субјекти по нивната основна дејност (од 2018 година):[6]
| Активност | Вкупно |
|---|---|
| Земјоделство, шумарство и риболов | 180 |
| Рударство и вадење камен | - |
| Производство | 2.495 |
| Снабдување со струја, гас, пареа и климатизација | 64 |
| Снабдување со вода; канализација, управување со отпад и активности за санација | 135 |
| Градба | 110 |
| Трговија на големо и мало, поправка на моторни возила и мотоцикли | 772 |
| Транспорт и складирање | 188 |
| Услуги за сместување и храна | 307 |
| Информации и комуникација | 61 |
| Финансиски и осигурителни активности | 45 |
| Активности со недвижен имот | 7 |
| Стручни, научни и технички дејности | 220 |
| Административни и помошни услужни дејности | 126 |
| Јавна администрација и одбрана; задолжително социјално осигурување | 338 |
| Образование | 465 |
| Активности за човековото здравје и социјална работа | 578 |
| Уметност, забава и рекреација | 86 |
| Други услужни активности | 112 |
| Индивидуални земјоделски работници | 133 |
| Вкупно | 6.442 |
Туризам[уреди | уреди извор]
Књажевац, со својот ски центар Бабин Зуб нуди можности за туризам и спортски настани. Нејзините излетнички места се поставени во области со природна убавина (како Бањица, Бараница и други), места за одмор и рекреација. Црквата Света Богородица од 14 век се наоѓа во блиското село Доња Каменица. Во 2014 година, Књажевац бил избрана за извонредна дестинација во Европа. (Проект EDEN Network)
Познати луѓе од Књажњвац[уреди | уреди извор]
- Ненад Маринковиќ, фудбалер
- Милош Милош, глумец и телохранител на Ален Делон
- Алекс Милошевиќ,[7] кинематографер, директор на фотографија
- Тихомир Ѓорѓевиќ, етнолог, фолклорист, историчар на културата и професор на Универзитетот во Белград.
Галерија[уреди | уреди извор]
-
Књажевац -
Црква во Књажевац -
Центарот на Књажевац -
Књажевац -
Књажевац -
Црква во Књажевац -
Књажевац -
Вила во Књажевац -
Спомен парк во Књажевац, посветен на војниците паднати во ослободителните војни 1803-1945 година
Меѓународни односи[уреди | уреди извор]
Збратимени градови[уреди | уреди извор]
Књажевац е збратимен со:
Белоградчик, Бугарија, од 2011.
Нови Бечеј, Србија
Поврзано[уреди | уреди извор]
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Општини во Србија, 2006 г.“. Републички завод за статистика на Србија. Посетено на 28 ноември 2010.
- ↑ „Попис на население, домаќинства и станови 2011: Споредбен преглед на бројот на жители во 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011, податоци по населени места“ (PDF). Републички завод за статистика на Република Србија, Белград. 2014. ISBN 978-86-6161-109-4. Посетено на 2014-06-27.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Gordana Čanović (1 June 2018). „Српска Бастиља у Књажевцу“ [Serbian Bastille in Knjaževac]. Politika-Moja kuća (српски). стр. 02.
- ↑ „Climate: Knjaževac, Serbia“. Climate-Data.org. Посетено на 18 February 2018.
- ↑ „ETHNICITY Data by municipalities and cities“ (PDF). stat.gov.rs. Statistical Office of Serbia. Посетено на 18 February 2018.
- ↑ „MUNICIPALITIES AND REGIONS OF THE REPUBLIC OF SERBIA, 2019“ (PDF). stat.gov.rs. Statistical Office of the Republic of Serbia. 25 December 2019. Посетено на 28 December 2019.
- ↑ „Aleks Milosevic“. IMDb. Посетено на 2018-01-21.