Кула (Србија)
| Кула | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Град и општина | ||||||||||
Кула | ||||||||||
| ||||||||||
 Локација на општина Кула во рамките на Србија | ||||||||||
| Држава |  Србија | |||||||||
| Провинција | Војводина | |||||||||
| Регион | Бачка | |||||||||
| Округ | Западна Бачка | |||||||||
| Municipality | Кула | |||||||||
| Населби | 7 | |||||||||
| Управа | ||||||||||
| • Градоначалник | Дамјан Миљаниќ | |||||||||
| Површина[1] | ||||||||||
| • Општина | 481 км2 (186 ми2) | |||||||||
| Надм. вис. | 88 м | |||||||||
| Население (2011 попис)[2] | ||||||||||
| • Град | 17.866 | |||||||||
| • Општина | 43.101 | |||||||||
| Часовен појас | CET (UTC+1) | |||||||||
| • Лете (ЛСВ) | CEST (UTC+2) | |||||||||
| Поштенски код | 25230 | |||||||||
| Шифра | +381 25 | |||||||||
| Автомобилски таблички | SO | |||||||||
| Мреж. место | kula.rs | |||||||||
.jpg)
Кула е град и општина сместен во областа Западна Бачка во автономната покраина Војводина, Србија. Градот има население од 17.866 жители, додека општината има население од 43.101.
Име[уреди | уреди извор]
На српски, градот е познат како Кула; на русински како Кула, на унгарски како Kúla, на хрватски како Kula, на германски како Kula или Wolfsburg и на турски како Kula.
Името Куле на турски и српски значи „кула“. Во 16-17 век на оваа локација постоела кула со османлиски воен гарнизон, па оттука и името на градот. Сепак, не може со сигурност да се каже дали Турците Османлии или локалните Срби го дале ова име на градот.
Историја[уреди | уреди извор]
Во средината на 17 век, за време на османлиската управа, се споменуваат две населби со ова име - Горња Кула и Доња Кула. Овие населби биле дел од османлискиот санџак Сегедин и биле населени со етнички Срби. Од крајот на 17 век, регионот бил под управа на Хабсбуршката монархија и две населби биле споменати како Мала Кула и Велика Кула и биле ненаселени. Во 1714 година имало запис за една населба по име Кула која имала 14 куќи. Во 1733 година, населението на населбата броело 251 куќа, а неговите жители биле Срби. Унгарците почнале да се населуваат таму во 1740 година, а Германците во 1780-85 година.
До средината на 19 век, населбата била дел од округот Батш-Бодрог во рамките на Хабсбуршкото Кралство Унгарија. Во 1848-49 година бил дел од автономната српска Војводина, а од 1849-60 година била дел од Војводството Србија и Банат Темешвар, посебна хабсбуршка круна. По укинувањето на војводството во 1860 година, населбата повторно била вклучена во округот Батш-Бодрог. Во втората половина на 19 век и овде се населиле некои Русини.
По 1867 година, колонизацијата на Унгарците била засилена, а до почетокот на 20 век тие ги замениле Србите како најголема етничка група во Кула. Според пописот од 1910 година, населението на Кула било етнички мешано: од вкупното население од 9.119 имало 3.679 говорници на унгарски, 2.510 на српски, 2.425 говорници на германски и 456 говорници на русински.
По 1918 година, населбата била дел од Кралството на Србите, Хрватите и Словенците (подоцна преименувано во Кралство Југославија). Во 1918-1919 година, тој бил дел од регионот Банат, Бачка и Барања, а исто така (од 1918-22 година) дел од округот Нови Сад. Од 1922-1929, таа била дел од Бачката област, како и од 1929-41 дел од Дунавска бановина. За време на Втората светска војна, од 1941-1944 година, Кула била под окупација на Оската и била приврзана кон Унгарскиот Хорти.
Во 1944 година, советската Црвена армија и југословенските партизани ги протерале трупите на Оската од регионот и Кула била вклучена во автономната провинција Војводина во рамките на новата социјалистичка Југославија. Од 1945 година, Војводина е дел од Народна Република Србија во рамките на Југославија.
Според пописот од 1953 година, Унгарците биле најголемата етничка група во градот, додека последователните пописи забележале српска етничка плуралност. Германската заедница ја напуштила Кула на крајот на Втората светска војна, додека значителен број Србиски Црногорци од Црна Гора се населиле таму наместо Германци. По распадот на Југославија (1991-1992) и Србија и Црна Гора (2006), градот стана дел од независна Република Србија. Денес Србите се најголемата етничка група во градот.
Населени места[уреди | уреди извор]
Општина Кула ги опфаќа градовите Кула и Црвенка, како и следните села:
Демографски податоци[уреди | уреди извор]
| Година | Нас. | ±% |
|---|---|---|
| 1948 | 39.488 | — |
| 1953 | 41.622 | +5.4% |
| 1961 | 46.062 | +10.7% |
| 1971 | 48.727 | +5.8% |
| 1981 | 49.898 | +2.4% |
| 1991 | 49.311 | −1.2% |
| 2002 | 48.353 | −1.9% |
| 2011 | 43.101 | −10.9% |
Според последниот официјален попис направен во 2011 година, општина Кула има 43.101 жител.[3]
Етнички групи во општина Кула[уреди | уреди извор]
- Срби (58,55%)
- Русини (10,64%)
- Црногорци (10,06%)
- Унгарци (7,92%)
- Украинци (2,99%)
- Хрватите (1,32%)
- Други и непријавени (8,52%)
Населби по етничко мнозинство[уреди | уреди извор]
Населби со српско етничко мнозинство се: Липар, Нова Црвенка, Шивац и Црвенка. Населбата со русинско етничко мнозинство е Руски Крстур. Етнички мешани населби се: Кула (со релативно српско мнозинство) и Крушчиќ (со релативно црногорско мнозинство).
Етничките групи во градот Кула[уреди | уреди извор]
Градот Кула има вкупно 17.866 жители, меѓу кои:[3]
- Срби (63,29%)
- Унгарци (9,98%)
- Црногорци (9,51%)
- Украинци (3,99%)
- Русини (2,64%)
- Хрватите (1,39%)
- Други и непријавени (9,20%)
Јазици во општина Кула[уреди | уреди извор]
77% од жителите на општина Кула на пописот од 2002 година го прогласиле српскиот за мајчин јазик.
Економија[уреди | уреди извор]
Кула е дом на истакнатиот српски производител на кондиторски производи Јафа Црвенка.
Следната табела дава преглед на вкупниот број на регистрирани лица вработени во правни субјекти по нивната основна дејност (од 2018 година):[4]
| Активност | Вкупно |
|---|---|
| Земјоделство, шумарство и риболов | 591 |
| Рударство и вадење камен | - |
| Производство | 1.964 |
| Снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација | 21 |
| Снабдување со вода; канализација, управување со отпад и активности за санација | 240 |
| Градба | 207 |
| Трговија на големо и мало, поправка на моторни возила и мотоцикли | 1.448 |
| Транспорт и складирање | 601 |
| Услуги за сместување и храна | 238 |
| Информации и комуникација | 59 |
| Финансиски и осигурителни активности | 92 |
| Активности со недвижен имот | 2 |
| Стручни, научни и технички дејности | 202 |
| Административни и помошни услужни дејности | 221 |
| Јавна администрација и одбрана; задолжително социјално осигурување | 380 |
| Образование | 751 |
| Активности за човековото здравје и социјална работа | 294 |
| Уметност, забава и рекреација | 85 |
| Други услужни активности | 164 |
| Индивидуални земјоделски работници | 349 |
| Вкупно | 7.911 |
Политика[уреди | уреди извор]
Кај жителите на Црвенка и Руски Крстур постои иницијатива овие две населби да станат свои општини, целосно одвоени од Кула.
Спорт[уреди | уреди извор]
Во градот има фудбалски клуб по име Хајдук Кула.
Забележителни граѓани[уреди | уреди извор]
- Исидор Бајиќ, поранешен српски композитор, педагог и издавач.
- Душко Грујиќ, поранешен српски фудбалер
- Драган Шкрбиќ, поранешен српски ракометар.
- Горан Гогиќ, поранешен српски фудбалер.
- Здравко Мишовиќ, поранешен српски тркач.
Галерија[уреди | уреди извор]
-
Православна црква. -
Католичка црква Свети маченик Георгиј. -
Адвентистичка црква на седмиот ден. -
Поглед на Канал во Кула
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Општини во Србија, 2006 г.“. Републички завод за статистика на Србија. Посетено на 28 ноември 2010.
- ↑ „Попис на население, домаќинства и станови 2011: Споредбен преглед на бројот на жители во 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011, податоци по населени места“ (PDF). Републички завод за статистика на Република Србија, Белград. 2014. ISBN 978-86-6161-109-4. Посетено на 2014-06-27.
- ↑ 3,0 3,1 „Population by ethnicity – Kula“. Statistical Office of the Republic of Serbia (SORS). Архивирано од изворникот на 2017-06-30. Посетено на 28 February 2013.
- ↑ „MUNICIPALITIES AND REGIONS OF THE REPUBLIC OF SERBIA, 2019“ (PDF). stat.gov.rs. Statistical Office of the Republic of Serbia. 25 December 2019. Посетено на 28 December 2019.