Крунисување на српски монарх
 | Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија. Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете. |
Пристапувањето на српскиот монарх било легитимизирано со церемонија на крунисување. Крунисувањето го извршиле црковните службеници.
Церемонија[уреди | уреди извор]
Среден век[уреди | уреди извор]
Ритуалот на крунисување нов владетел (кралско устоличување) е потврден во 12 век.[1] Крунисувањето на српските монарси се одржувало во најистакнатите цркви во земјата.[2] Крунисувањето на големите кнезови на Србија најверојатно се одржало во црквата во Рас.[1] Наследниците на Стефан Немања ги усвоиле византиските идеи за самоуправување и акти за миропомазание и крунисување на владетелот.[1] Црковниот службеник (архиепископ, патријарх) го крунисал владетелот на истата церемонија.[1][2]
Историја[уреди | уреди извор]
Среден век[уреди | уреди извор]
Ритуалот на крунисување нов владетел е потврден во 12 век.[1] Крунисувањето на српските монарси се одржувало во најистакнатите цркви во земјата.[2] Стефан (р. 1196–1228), син на големиот кнез Стефан Немања, бил крунисан со круна испратена од папата Хонориј III во 1217 година.[2] [3] Според Фин Џуниор, тој бил крунисан со папски легат.[4] Не е познато каде се одржало крунисувањето.[2] Ј. Калиќ верувал дека тоа е црквата Петар, Рас.[2] Се претпоставува дека Стефан бил крунисан по втор пат од архиепископот Сава, неговиот брат.[5] Во втората повелба на манастирот Жича од ок. Во 1224 година, кралот Стефан наредил во тој манастир да бидат крунисани сите идни кралеви.[2] Неговите современици и наследници го нарекоа „Првокрунисаниот крал“.[3]
Модерен[уреди | уреди извор]
Последното и единствено современо крунисување на Србија било во 1904 година, кога кралот Петар I беше крунисан на источно православна христијанска церемонија во катедралата Домаќин на Светите Архангели во Белград.[6][7] Србија станала дел од државата Југославија по Првата светска војна, но Петар не одржа второ крунисување и ниту еден од неговите двајца наследници, југословенските монарси Александар и Петар II, не беа крунисани. Ова се должи на верската различност на новата држава.
Регалија[уреди | уреди извор]
Среден век[уреди | уреди извор]
Круната на Стефан Доментијан ја нарекол „светиот венец“ (sveti venac).[3] Подоцна, тој бил наречен „од бог подарениот венец на српското кралство“.[3]
Модерен[уреди | уреди извор]
Современите српски регалии биле создадени во Париз од познатите златари на браќата Фалис во 1904 година за крунисувањето на кралот Петар I Караѓорѓевиќ и се состоеле од кралска круна, топка, жезло, мантија и тока од мантил. Круната, позната како „Круна на Караѓорѓевиќ“, делумно била направена од топ што Караѓорѓе го користел за време на Првото српско востание, а била украсена со детали како што се српскиот орел и српскиот крст. Круната, жезолот и топчето биле украсени со скапоцени камења извлечени во Србија и емајлирани во српските национални бои (црвена, сина и бела). Мантијата била изработена од виолетово кадифе, извезена со злато и обложена со крзно од хермелин.
Симболизам[уреди | уреди извор]
.jpg)
Светоста на српскиот трон е често нагласена во средновековните извори. [5] Освен тронот, круната била една од најважните кралски обележја во средниот век.[1]
Крунисувања[уреди | уреди извор]
Среден век[уреди | уреди извор]
- Стефан (р. 1217–28), неизвесен.
- Стефан Радослав (р. 1228–33), крунисан во Жича од архиепископот Сава, неговиот вујко. [4]
- Стефан Владислав (р. 1234–43), крунисан во Жича од архиепископот Арсеније.
- Стефан Урош I (р. 1243–76), крунисан во Жича од архиепископот Арсеније.
- Стефан Драгутин (р. 1276–82), крунисан во Жича.
- Стефан Милутин (р. 1282–1321), крунисан во Жича од архиепископот Јевстатије I по Дежевскиот собор во почетокот на 1282 година.
- Стефан Константин (р. 1321–22).
- Стефан Дечански (р. 1322–31), крунисан од архиепископот Никодим I на 6 јануари 1322 година [4]
- Стефан Душан (р. 1331–55), крунисан за император во Скопје од патријархот Јоаникије II на 16 април 1346 година [4]
- Стефан Урош V (р. 1355–71).
Модерен[уреди | уреди извор]
- Петар I Караѓорѓевиќ (1903–1921), крунисан во катедралата Свети Михаил во Белград на 21 септември 1904 година.
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Список на српски монарси
- Српски кралски титули
Извори[уреди | уреди извор]
- Ćirković, Sima; Mihaljčić, Rade (1999). Лексикон српског средњег века. Knowledge. ISBN 9788683233014.
- Fine, John Van Antwerp Jr. (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08260-5.
- Kalić, Jovanka (1998). „Претече Жиче: Крунидбена места српских владара“. Историјски часопис. Istorijski institut. XLIV: 77–87.
- Marjanović-Dušanić, Smilja; Ćirković, Sima M. (1994). Vladarske insignije i državna simbolika u Srbiji od XIII do XV veka. Srpska akademija nauka i umetnosti. ISBN 9788670251830.
- Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2008). Srpske dinastije. Službeni glasnik. ISBN 978-86-7549-921-3.
Дополнително читање[уреди | уреди извор]
- Komatina, Ivana (2016). „Велико краљевство од прва: Крунисање Стефана Немањића и "традиција Дукљанског краљевства"“ (PDF). Историјски часопис. Belgrade: Istorijski institut. 65: 15–34. Архивирано од изворникот (PDF) на 2018-03-24. Посетено на 2017-03-26.
- Marjanović-Dušanić, S. „Kruna“. LSSV: 334–335.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Veselinović & Ljušić 2008.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Kalić 1998.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Ćirković & Mihaljčić 1999.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Fine 1994.
- ↑ 5,0 5,1 Marjanović-Dušanić & Ćirković 1994.
- ↑ „The Serbian Revolution of 1903“. Mtholyoke.edu. Архивирано од изворникот на 2008-10-22. Посетено на 2008-10-12.
- ↑ The Coronation of King Peter I of Serbia. Retrieved 2009-10-28.