Криптодепресија
Криптодепресија е вдлабнатина на површината на Земјата исполента со вода, чија површина се наоѓа над средното морско ниво а дното под морското ниво.[1][2] Терминот е изведен од старогрчкиот збор κρύπτoς („скриен“ или „таен“) и депресија (што во географијата е израз за предел понизок од нивото на површината на морето).
Опис[уреди | уреди извор]
Криптодепресијата честопати се создава во рифтова долина (тектонски расцеп) или глацијално езеро.[3]
Езерата најчесто се долги и тесни. Пределот околу брегот на езерото може, исто така, да биде многу стрмен.[4]
Криптодепресиите се претежно езера. Најголема криптодепресија во светот е Бајкалското Езеро, а во Европа е езерото Ладога. Најголемата криптодепресија на Балканскиот Полуостров е Скадарското Езеро на границата меѓу Црна Гора и Албанија.[5]
Примери[уреди | уреди извор]
Едноставен пример за пресметка: Езеро О'Хигинс/Сан Мартин Површинска кота 250 m - Максимална длабочина 836 m = _________________________________ Криптодепресија -586 m
- Леднички езера: поголемите приалпски езера во Италија имаат криптодепресии создадени со ерозија. Во другите делови на Алпите (швајцарските, баварските и австриските езера) нема криптодепресии затоа што езерата се наоѓаат на голема надморска височина. Леднички езера кои истовремено се криптодепресии има и во Норвешка, Чиле, Аргентина, Њуфаундленд, Нов Зеланд и Шкотска. Во Северна Америка, четири од петте Големи езера (сите освен Ири) и две од Прстестите Езера во Њујорк (езерата Кајуга и Сенека), се примери за криптодепресии. Меларен во Шведска е создадено преку различен процес; тоа било ракав од Балтичкото Море уште во ерата на Викинзите пред да биде отсечен од морето преку постглацијално враќање.
- Раседни долини (тектонски расцеп): најдлабока криптодепресија на Земјата се наоѓа во Бајкалското Езеро (-1200 m).[4] Други позначајни примери се: езерото Тангањика и езерото Малави во источноафриканскиот јаз на Африка.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Fairbridge, R. W. (1968), Fairbridge, R.W. (уред.), „Geomorphology“, Encyclopedia of Earth Science, Encyclopedia of Earth Science, Berlin: Springer, Geomorphology: 231–233, doi:10.1007/3-540-31060-6_78, ISBN 978-0-442-00939-7
|chapter=е занемарено (help) - ↑ Neuendorf, K.K.E.; Mehl, Jr., J.P.; Jackson, J.A. (2005). Glossary of Geology (5th edition). Alexandria, Virginia: American Geological Institute. стр. 155.
- ↑ „criptodepressione“. Enciclopedia Treccani (Italian). Посетено на 11 October 2013.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 4,0 4,1 Fairbridge, R. W. (1968), Fairbridge, R.W. (уред.), „Cryptodepressions“, Encyclopedia of Earth Science, Berlin: Springer, Geomorphology, Архивирано од изворникот на 12 October 2013, Посетено на 11 October 2013
- ↑ „Petlja“. petlja.org. Посетено на 2022-03-15.[мртва врска]