Кошарка во Грција

Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Кошарката во Грција)
Кошарка во Грција
ЗемјаГрција
Раководното телоГрчка кошаркарска федерација
Грчка кошаркарска клупска асоцијација
Репрезентација/иГрција
Прв натпревар1910
Клубови14 (мажи)
Национални натпреварувања
Клупски натпреварувања
Меѓународни натпреварувања

Кошарка во Грција — еден од најпопуларните спортови во земјата. Спортот станал посебно популарен по избувна по победата на Грчката репрезентација на Евробаскетот 1987 во Пиреја, што предизвикало општа кошаркарска еуфорија во земјата. Оттогаш, машките грчки државни репрезентации постигнуваат постојан меѓународен успех, што предизвикало Грција да влезе во кругот на европските кошаркарски сили како Русија, Србија, Хрватска, Италија, Шпанија, Франција и Литванија. Освен триумфот на репрезентацијата во 1987 година, Грција освоила златен медал на Евробаскет 2005, сребрен медали на Евробаскет 1989 и Светското првенство во 2014, како и бронзент медал на Евробаскет 2009.

На ниво на професионални клубови, кошаркарските клубови освоиле 17 европски првенства, од кои 9 се на највисокото прво ниво на Евролига. На ниво на женски професионален клуб, Атинаикос ја освол титулата на второпласираната ЕвроКуп во 2010 година.

Историја[уреди | уреди извор]

Раните години[уреди | уреди извор]

Кошарката има долга историја во Грција, откако првпат дошла во земјата во 1910 година. Првото официјално првенство на Грчката лига, што тогаш се нарекувало Панхеленско првенство, било спроведено како регионални шампиони играјќи едни против други, започнувајќи од сезоната 1927-28.

Федон Метеу

Големиот грчки атлетичар, Федон Метеу, се смета за патријарх на спортот во земјата. Тој бил првиот голем играч во овој спорт. Тој го предводел Репрезентацијата на Грција во освојувањето на бронзениот медал на Евробаскет 1949 година, на првиот турнир во кој зела учество, веднаш по формирањето на репрезентацијата. Федон станал еден од најдобрите играчи во Европа во 1950-тите.

1950-тите[уреди | уреди извор]

Првиот голем клупски тим во историјата на грчката кошарка бил грчкиот клуб Панелиниос. Панелиниос поседувал 5 одлични играчи, познати како „Златна петка“ или „Чудесната петка“: Панагиотис Манијас, Темис Холевас, Костас Пападимас, Мимис Стефанидис и Аристеидис Рубанис. Златната петка и неговиот тренер Никос Нисиотис се сметале за еден од најдобрите тимови во Европа во тоа време во 1950-тите, освојувајќи го европскиот клупски турнир две години. Европскиот клупски турнир бил првичниот турнир на Евролигата.

За време на таа етапа, Панелиниос учествувал на најголемите меѓународни клупски турнири во Европа, претходници на Евролигата. Клубот напредувал во финалето на Турнејот во Санремо во 1954 година, на кој бил поразен со резултат од 81-74 од италијанскиот клуб Олимпија Милано. Панелиниос потоа победил на турнир во Брисел во 1955 година, победувајќи го југословенскиот клуб Црвена Звезда во финалето, со резултат од 91-67. Панелиниос, исто така, го освоил и турнирот во Санремо 1956 година, победувајќи го италијанскиот клуб Виртус Болоња со резултат 67-37.

Нисиотис се смета за главен и одговорен за развојот на кошарката во Грција во 1930-тите и 1940-тите. Панелиниос, исто така, го поседувал и големиот стрелец Антонис Кристеас.

Браќата Спанудакис, Јоанис и Алекос, кои биле играчи на Олимпијакос, биле меѓу првите рани важни пионери во модерниот стилски спорт во земјата. Играчот на Бостон Селтикс Боб Кузи, и Лу Циропулос, дошле во Грција во 1950-тите, и го предале своето знаење од кошарката во земјата. Браќата Спанудакис научиле директно од нив, и биле меѓу првите играчи во Грција коишто инкорпорираа голем дел од американскиот стил на кошарка и започнале да играат модерна кошарка во Грција.

1960-тите[уреди | уреди извор]

Во сезоната 1963-64, Грчката лига за првпат се формирала како национална лига. До тој момент, државното првенство во кошарка се одвивало од тимовите на локално ниво или регионално ниво, при што шампионите на секое регионално ниво потоа се натпреварувале едни против други. Со почетокот на сезоната 1963-64, за првпат бил формиран вистински национален систем на лиги, наречен Алфа Национална категорија.

Следниот голем клупски тим во машката грчка кошарка бил АЕК, кој станал првиот грчки тим кој освоил европски трофеј. АЕК бил предводена од одлични играчи како: Георгиос Американос, Георгиос Тронцос, Христос Зупас и Антонис Кристеас.

АЕК стигнал до финалната четворка од 1966 година на Европското првенство во сезоната 1965-66, со што станал првиот грчки тим кој некогаш играл во Евролига. АЕК, исто така, го освоил првенството на европското второпласирано првенство во Купот на победниците на Куповите на сезоната 1967-68, станувајќи првиот грчки тим кој освоил европски трофеј[1]. Во финалниот натпревар против Славија Прага, кој се одржал во Панграти, Атина, на Стадион Панатинаико, присуствувале 80.000 луѓе кои седеле на стадионот, а 40.000 луѓе стоеле, со уште 3.000 полицајци да го одржувале редот[1].

АЕК освоил 5 титули во грчката лига во деценијата од 1960-тите, во секвенца од 4 по ред и 5 од 6 првенства (1963, 1964, 1965, 1966, 1968), опкружени со претходна грчка шампионска титула во 1958 година, а истото го оствариле и во 1970 година.

Следниот голем поединечен грчки играч бил Георгиос Колокитес, кој се сметал за еден од најголемите стрелци во европската кошарка во своето време во 1960-тите. Тој бил најдобар стрелец на грчката лига 3 пати, во годините 1964, 1966 и 1967 година. Тој бил и најдобри возач на Евробаскет, во годините 1967 и 1969 година. По големата кариерата што ја имал, Колокитес бил прогласен за еден од 50-те најголеми играчи на ФИБА во 1991 година.

1970-тите[уреди | уреди извор]

Во текот на 1970-тите, доминантен клуб во земјата бил Панатинаикос, кој победил во првенството на Грчката кошаркарска лига во 1971, 1972, 1973, 1974, 1975 и 1977 година. Севкупно, клубот освоил 6 титули во за време на 1970-тите. Во текот на оваа ера, во клубот настапувале познати грчки играчи како: Георгиос Колокитас, Апостолос Контос, Димитрис Коколакис, Мемос Јоану и Такис ​​Коронеос.

Олимпијакос, исто така, освоил 2 титули во грчката лига во текот на 1970-тите, освојувајќи ја титулата во 1976 и 1978 година. Во клубот настапувале познати грчки играчи како Стив Џацолгу и Георгиос Кастринакис, Георгиос Барлас, Пол Мелини и Павлос Дијакулас. Во 1976 година се одржал првиот официјален машки Куп на Грција во кошарка. Олимпијакос доминирал во грчкиот куп во првите години, бидејќи ги освоил првите 3 изданија на турнирот (1976, 1977 и 1978). Претходно, во годините 1967 и 1971 година се одржале два турнири во грчкиот куп, а АЕК Атина ги освоила двата турнири. Сепак, овие турнири не биле официјални.

Арис ја завршил деценијата со освојувањето на првото првенство во грчката Лига од 1930 година, во 1979 година. Арис бил предводен од големиот стрелец, Чарис Папагеоргиу. Големиот грчки стрелец Василис Гомас, ги имал најдобрите години од неговата кариера во 70-тите години.

1980-тите[уреди | уреди извор]

1980-тите години започнале со уште една доминација на Панатинаикос во машка конкуренција. Тие ги освоиле првите три првенства од деценијата (1980, 1981 и 1982 година). Во 1983 година, Арис победил во првенството на грчката лига, предводен од неговиот легенден стрелец Никос Галис. Панатинаикос повторно го освоил првенството во 1984 година, освојувајќи 4 од првите 5 грчки првенства. Во текот на оваа ера, во клубот настапувале познати грчки играчи како: Апостолос Контос, Димитрис Коколакис, Такис ​​Коронеос, Давид Стергакос, Мемос Јоану и Ливерис Андрисос. После тоа настпила доминацијата на Арис.

Арис го освоил првенството на Грција во секоја преостаната година од деценијата, а исто така ги освоил првите две првенства од 1990-тите (1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990 и 1991). Арис исто така доминирал во Купот на Грција во последната половина од деценијата, освојувајќи го во 1987, 1988 и 1989 година , како и во 1990, 1992. Арис исто така постигнал добар успех на европско ниво во оваа ера, стигнувајќи до четвртфиналето на Евролигата во три години, во финалето на Евролигата во 1989 година, во финалето на Евролигата во 1989 и во финалето на Евролигата во 1990 година. Во текот на овие години, тренер на Арис Јанис Јоанидис, а епипата била предводена од легендарните грчки играчи Никос Галис и Панајотис Јанакис, како и Слободан Суботиќ, Никос Филипоу, Вангелис Вурцузис, Василис Липиридис, Георгиос Доксакис, Мантос Кацулис и Михалис Романидис. Во еден момент, клубот бил толку доминантен, што освоил 80 последователни натпревари во највисокото ниво, Грчката лига, од 1985 до 1989 година[2].

Од друга страна, Грчката национална кошаркарска репрезентација се квалификувалаза Светското првенство во 1986 година и го завршила турнирот на 10. место. Следната година, Грција била домаќин на Евробаскет 1987 година, а Грчката репрезентација ја освоил златниот медал на турнирот. За време на турнирот, тие победиле репрезентации како Советскиот Сојуз и Југославија. Грчкиот кошаркар Никос Галис бил прогласен за МВП на турнирот.

Грција потоа освоила сребрената медал на следниот турнир, Евробаскет 1989. На двата турнири од 1987 и 1989 година, Грција имала вкупно четири победи против Советскиот Сојуз (двапати) и Југославија (двапати), поради кое репрезентацијата бил прогласен како еден од најдобрите 4 тимови во светот во тоа време, заедно со САД, Советскиот Сојуз и Југославија. Во текот на оваа ера, Грција била предводена од одлични играчи како Никос Галис, Панајотис Јинакис, Панајотис Фасулас и Фанис Христодулу.

1990-тите[уреди | уреди извор]

Во машка конкуренција, деведесеттите години започнале со завршувањето на доминацијата на Арис од 1980-тите. На крајот од својата доминација, Арис победил на првенството на Грчката лига во 1990 и 1991 година, титулата на грчкиот куп во 1992 година и на второто ниво на Европското првенство во 1993 година. Тие, исто така, го освоиле и Купот на Радивој Кораќ во 1997 година и Купот на Грција во 1998 година. Главните соперници на Арис, ПАОК, исто така, имале голем успех околу тоа време.

ПАОК го освоил првенството на Грчката лига во 1992 година, Купот на Грција во 1995 година, второто ниво на Европското првенство во 1991 година и европското трето ниво во 1994 година. Тие исто така играле во 1993 година во Финалето на Евролигата. Во тие денови, тренер на ПАОК бил Душан Ивковиќ и Сулис Маркопулос, а играчите биле: Бане Прелевиќ, Валтер Бери, Панајотис Фасулас, Клиф Левингон, Кен Барлоу, Зоран Савиќ, Ефтимис Рентензис и Предраг Стојаковиќ. Тогашните најголеми грчки клубови, Олимпијакос и Панатинаикос, започнале да редат успехи и во Грција и во Европа.

Олимпијакос освоил пет по ред првенства на грчката лига, од 1993 до 1997 година. Тие, исто така, освоиле 2 грчки купови, во 1994 и 1997 година. Во истиот временски период, тие стигнале до четвртфиналето на Евролигата во 1994, 1995, 1997 и 1999 година, во финалето на Евролигата во 1994, 1995 и 1997 година. Во 1997 година, тие ја освоија тројна круна во кошарка, бидејќи ја освоија Грчката лига, Купот на Грција и Евролигата, сите во истата сезона, со што станале првиот грчки тим што го направил тоа. Во тие години, тренер на Олимпијакос бил Јанис Јоанидис и Душан Ивковиќ, а настапувале: Жарко Паспаљ, Валтер Бери, Аргирис Камбурис, Георгиос Сигалас, Франко Наќиќ, Милан Томиќ, Драган Тарлаќ, Рој Тарпи, Панајотис Фасулас, Ефтимис Бакатијас, Еди Џонсон, Александар Волков, Дејвид Риверс, Насос Гаклафорс, Вили Андерсон, Димитрис Папаниколау, Кристијан Велп и Алексеј Саврасенко.

Додека Олимпијакос доминирал во Грција и со голем успех во Европа, Панатинаикос имал и голем успех во Европа. Панатинаикос настапувал во четвртфиналето на Евролигата во 1994, 1995 и 1996 година. Во 1996 година тие го освоиле првенството на Евролигата и станале првиот грчки тим што некогаш го освоил европското првенство во кошаркарско клупско првенство. Во тие години, тренер на Панатинаикос бил Божидар Маљковиќ, а настапувале: Фрагискос Алвертис, Доминик Вилкинс, Стојко Вранковиќ, Панајотис Јанакис, Мајкл Кох и Никос Оиконом.

АЕК Атина, исто така, стигнала до финалето на Евролигата во 1998 година. Во текот на 1990-тите, грчката лига била нашироко сметана за најдобра машка клубна национална кошаркарска лига во Европа. Купот на грчките жени, исто така, започнал во 1990-тите, со сезоната 1995-1996.

2000-тите[уреди | уреди извор]

2000-тите години во грчката кошарка била одбележана со доминацијата на Панатинаикос. Доминацијата на Панатинаикос започнала кон крајот на деведесеттите години, кога го освоиле првенството на Грчката Лига во 1998 и 1999 година, по нивното првенство во Евролигата во 1996 година. Потоа победиле во првенството на Грчката Лига во 2000 и 2001 година.

Нијзиниот тим од 1998 и 1999 година бил трениран од Лефетерис Суботиќ. Почнувајќи од сезоната 1999-00, легендарниот тренер на Србија, Жељко Обрадовиќ, станал главен тренер на клубот. Под Обрадовиќ, клубот, исто така, ги освоил Евролига 2000 и Евролига 2002. Во тие години (1997-98 до 2001-02), Панатинаиос имал играчи како Фрагискос Алвертис, Дино Раџа, Бајрон Скот, Фанис Христодулу, Никос Оиконому, Антонис Фоцис, Георгиос Калаитис, Нандо Џентиле, Никос Будурис, Жељко Ребрача, Џони Роџерс, Оден Катш, Дарил Мидлтон, Ибрахим Кутлуј, Лазарос Пападопулос, Џанис Џинулис, Пепе Санчес, Мајкл Кох и големата српска легенда, Дејан Бодирога.

Во 2002 година АЕК Атина накратко го запрел Панатиноикос по 4 првенства, откако го освоиле првенството во Грчката Лига од 2002 година. АЕК, исто така, ја освоил и титулата на грчкиот куп во 2000 и 2001 година. Во тие години, тренер на АЕК бил Душан Ивковиќ и Драган Шакота, а поседувал и играчи: Ибрахим Кутлуј, Андреј Бец, Михалис Какиузис, Димос Дикудис, Мартин Мисурп, Никос Шацис, Геерт Хаминк, Џ. Д. Холден, Христос Тапутос, Џим Билба, Јоанис Бурусис, Перо Антиќ, Аријан Комазец, Крис Кар и Никос Зисис.

Панатинаикос потоа ја продолжиле својата доминација под тренерот Обрадовиќ, победувајќи на следните девет последователни првенства на Грчката Лига (2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 и 2011). Освен тоа, Панатинаикос го освоил и првенството на Евролига 2007 година, првенството на Евролига 2009 година и Евролига 2011 година, во следната деценија.

Тие, исто така, ја освоиле тројната круна, во 2007 и 2009 година. Во текот на овие години во клубот биле вклучени неколку добро познати играчи, како што се: Димитрис Дијамантидис, Антонис Фоцис, Костас Цацарис, Димос Дикудис, Мајк Батист, Сани Бечировиќ, Дрју Николас, Душан Кецман, Стратос Перпероглу, Шарунас Јасикевичиус, Никос Шавиреретта, Дејан Томашевиќ, Никола Пековиќ, Рамунас Шишаускас и Василис Спанулис.

Во текот на 2000-тите, грчката национална кошаркарска репрезентација била постојано рангирана меѓу првите 4-5 најдобри државни репрезентации во светот, според светските рангирања на ФИБА. Во тоа време, Грција имала бројни врвни позиции на 5 место на сите три најголеми и најважни турнири на високо ниво во светот, ЕвроБаскет, Светското првенство и Летните олимписки игри.

Од 2003 година, до 2009 година, Грција имала импресивен напредок од петте најдобри завршувања на трите најголеми ФИБА турнири - под водство на тренерот Јанис Јоанидис, Грција завршила на 5 место во Европа, на Евробаскет 2003 година. Потоа, под водство на тренерот Панајотис Јанакис, Грција завршила на 5 место во светот на Летните олимписки игри 2004 година. Потоа, Грција завршила на 1-во место во Европа, освојувајќи ги златниот медал на Евробаскет 2005; а потоа завршиле на 2-мото место во светот, додека го освоија сребрениот медал на Светското првенство во 2006, каде што исто така го победиле тимот на САД.

Ова било проследено со освојувањето на четвртото место на ЕвроБаскет 2007, петто место на Летните олимписки игри 2008 и на трето место на Евробаскет 2009. Наградените за освоени медали од 2005 и 2006 година биле тренирани од Јанакис, а настапувале: Димитрис Диамантидис, Тео Папалукас, Василис Спанулис, Никос Зисис, Лазарос Пападопулос, Михалис Какиузис, Димос Дикудис, Антонис Фоцис, Костас Цартарис, Никос Шазиререттас, Јоанис Бурурис , Софоклис Шортанитис, и Панајотис Василопулос.

Клупски натпреварувања[уреди | уреди извор]

Грчка машка кошаркарска лига[уреди | уреди извор]

Првиот официјален машко кошаркарско првенство во Грција се одржал во сезоната 1927-28. До 1963 година, сепак, немало унифицирано државно првенство, а шампионот бил избиран преку игри меѓу регионалните шампиони. Во 1963 година, била создадена Националната категорија. Во 1992 година, првенството го напуштил аматерскиот статус и официјално бил признат од ФИБА Европа како целосно професионална лига под името ХЕБА A1 (ΕΣΑΚΕ Α1), во организација на Грчката асоцијација за кошаркарски клубови (HEBA). Лигата сега работи под името Грчка кошарка лига.

Лигата е рангирана како една од 5-те национални домашни лиги во европската кошарка од европските национални кошаркарски лиги и се смета за најдобра про-национална домашна лига во Европа во текот на 1990-тите. Оваа професионална лига се состои од 14 екипи. Според прописите, двата тима на крајот од редовната сезона испаѓаат во Втората лига (Ελληνική Α2 καλαθοσφαίρισης), додека обратно, првите два екипи од А2 се промовираат во Првата лига. Првите 6 екипи од редовната сезона се квалификуваат за плејоф.

Грчка женска кошаркарска лига[уреди | уреди извор]

Грчката женска кошарка лига започнала во 1967 година и се состои од 10 тимови. Националната категорија на жени започнала со сезоната 1984-85, а во 1997 година станала позната како Национална категорија на жени А1 (Α1 Εθνικής Κατηγορίας Γυναικών).

Куп натпревари[уреди | уреди извор]

Грчкиот кошаркарски куп за мажи се одржал за првпат официјално во 1976 година. Панатинаикос освоил најмногу купови, 17. Турнирот е организиран од Грчката кошаркарска федерација (Е.О.К.).

Грчкиот кошаркарски куп за мажи се одржал за првпат официјално во 1996 година.

Меѓународни клупски титули[уреди | уреди извор]

Арени[уреди | уреди извор]

Првата професионална кошаркарска арена во земјата беше отворена во 1959 година, во Атина. Салата се наоѓа до стадионот „Апостолос Николаидис“, и има капацитет од 2.000 гледачи и сè уште е дом на женскиот кошаркарски тим на Панатинаикос. Во наредните години, во Грција биле изградени голем број други арени, главно сместени во Атина и Солун. Во 1966 година, во била отворена Александреио Мелатрон Ник Галис со капацитет од 5,500 седишта. Во оваа сала, со децении, своите домашни натпревари ги играле екипите на Арис и ПАОК[3].

Арената „Мир и пријателство“ е повеќенаменска сала која во времето кога била отворена имала капацитет од 17.000 гледачи. Салата се наоѓа во Атина и била изградена во 1985 година. Арената била во наредните десет години, најголемата спортска сала во Грција, и била домаќин на настани како што се Евробаскет 1987, Светското првенство во одбојка во 1994 година, Европското првенство во одбојка во 1995 година, Светско првенство во кошарка 1998. Денес, своите домашни натпревари во ова сала ги игра екипата на Олимпијакос.

До почетокот на 1990-тите, спортот на кошарката беше добро воспоставен во Грција, а Грчката кошарка лига стана најсилна професионална национална домашна лига во Европа, како и најбогатата. Во Атина во 1995 година била отворена олимписката арена „Никос Галис“. Таа има капацитет заз околу 20.000 гледачи и сè уште е најголемата спортска сала во Европа, каде што се одржуваат редовни кошаркарски игри. Олимписката сала Никос Галис била домаќин на Светскотото првенство во кошарка 1995, Евробаскет 1995, Светскотото првенство во кошарка 1998 и Летните олимписки игри 2004. Денес, своите домашни натпревари во ова сала ги игра Панатинаикос и АЕК.

Исто така, во 1995 година била изградена арената „Лариса Неаполис“ со капацитет од 5.500 гледачи и арената „Димитрис Тофалос“ со капацитет од 5.150 гледачи . Во 2000 година била изградена првата модерна спортска сала во Солун, арената „ПАОК“. Арена е во сопственост на ПАОК, со капацитет од 8.500 гледачи[4]. За Олимписките игри во 2004 година, била изградена олимписката арена „Хелиникон“. Таа има капацигет од 15.000 гледачи и своите домашни натпревари во ова сала ги игра Паниониос, Панелениос и АЕК[5].

Кошаркарски настани во Грција[уреди | уреди извор]

Машка конкуренција:

Женска конкуренција:

Значајни грчки кошаркари[уреди | уреди извор]

Следува список на некои значајни грчки кошаркари и некои од нивните важни кариерни постигнувања:

Фрагискос Алвертис[уреди | уреди извор]

Јанис Антетокумпо [уреди | уреди извор]

Јоанис Бурусис [уреди | уреди извор]

Јоанис Бурусис

Фанис Кристодулу [уреди | уреди извор]

Фанис Кристодулу

Димитрис Дијамантидис [уреди | уреди извор]

Димитрис Дијамантидис

Панагиотис Фасулас [уреди | уреди извор]

Антонис Фоцис [уреди | уреди извор]

Антонис Фоцис

Никос Галис[уреди | уреди извор]

Панајотис Јанакис [уреди | уреди извор]

Панајотис Јанакис

Тео Папалукас [уреди | уреди извор]

Тео Папалукас 
|Израелска лига]] Шампион: 2012

Софоклис Схорцијанитис[уреди | уреди извор]

Софоклис Схорцијанитис
|Израелска лига]] Шампион: 2011, 2012, 2014

Василис Спанулис [уреди | уреди извор]

Василис Спанулис

Никос Зисис[уреди | уреди извор]

Никос Зисис

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 „All4Basketball.com Giorgos Amerikanos passed away!!“. Архивирано од изворникот на 2014-07-27. Посетено на 2019-03-29.
  2. ↑ „2008-09 Club Profile: Aris BSA 2003“. Архивирано од изворникот на 2019-03-30. Посетено на 2019-03-30.
  3. ↑ Alexandrio Melathro on stadia.gr
  4. ↑ PAOK Arena on stadia.gr
  5. ↑ „Athens Indoor Arena on stadia.gr“. Архивирано од изворникот на 2019-04-04. Посетено на 2019-03-30.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Кошарка_во_Грција&oldid=5104624“