Киевски листови
| Киевски мисал | |
|---|---|
 Листови од Киевскиот мисал. Копија. Киевски историски музеј | |
| Создаден | 10ти век |
| Откриен | 19ти век |
| Сегашна локација | Киев |
Киевските листови (или Киевски мисал; научна кратенка Ki) се седум листови од старословенски ракопис напишан на глаголица, кои содржат делови од римската литургија. Вообичаено се смета за најстариот и најархаичен старословенски ракопис,[1] и се датира не подоцна од втората половина на 10ти век.[2] Седумте пергаментни листови се во мал формат (ок.14.5 cm × 10.5 cm), односно биле дел од лесно пренослива книга која ја користеле мисионери кои често се движеле од едно на друго место.
Откривање[уреди | уреди извор]
Киевските листови биле откриени во 19ти век во Ерусалим од страна на архимандритот Андреј Капустин, кој ги поклонил на Киевската духовна академија.[3] По револуцијата во 1917, листовите биле префрлени во библиотеката на Украинската академија на науките, каде што се чуваат и денес.
Датирање и потекло[уреди | уреди извор]
Првата страница од листовите е напишана подоцна во споредба со другите страници, веројатно на преминот од 11ти во 12ти век.[3] Лингвистичките, палеографските и графичките особености ја индицираат јужна Хрватска како место на потекло на оваа страница.[3]
Останатите листови содржат дел од римскиот мисал, и се датираат не подоцна од втората половина на 10ти век.[3]
Лингвистички особини[уреди | уреди извор]
Киевските листови од страна на славистите се сметаат за најстари меѓу старословенските ракописи, иако тие имаат некои западнословенски одлики што укажуваат на зачетокот на чешко-моравската рецензија на старословенски.[4] Тие се:
- Наместо старословенските шт, жд присутни се западнословенските рефлекси на прасловенските */tj/ и */dj/, т.е. наместо помошть, просѧште, даждь, туждимъ, тъжде се среќаваат помоць, просѧце, дазь, тузимъ, тъзе итн.[4]
- На местото на прасловенските *stj и *skj каде се очекува старословенскиот рефлекс шт, но се среќава шч: очишчениѣ, зашчити (императив), зашчитить.
- Генетив на прво лице на заменката азъ во старословенски е мене. Во Киевските листови се среќава мне.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Lunt (2001:9) "The seven glagolitic folia known as the Kiev Folia (KF) are generally considered as most archaic from both the paleographic and the linguistic points of view..."
- ↑ Damjanović (2003:15)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Damjanović (2003:16)
- ↑ 4,0 4,1 Damjanović (2003:17)