Карпатско-балкански планини

Од Википедија — слободната енциклопедија
Највисоката планина во централна Србија, Мидзур
Највисоката планина во централна Србија, врв Миџор

Карпатски-балкански планини се дел од северната зона за собирање на венечните планини во Европа . Тие ја заземаат областа помеѓу панонскиот басен, старата родопска маса на запад и влашко-понтискиот басен на исток.[1] Помала дел, тие се протегаат на крајниот исток на Србија [2], помеѓу Дунав на северот, Руј Планина, сливот Лужничко-Заплањски на југ, долината на Југот и Големата Морава на запад и границата со Бугарија на исток. Тие се изградени од карпи со различна возраст и потекло, како што се песочни камења, варовнички камења, вулкански и еруптивни карпи. Најстарите карпи се покриени со песочни камења до 1.000 м, додека варовнички карпи се дебели до 600 м.

Општи одлики[уреди | уреди извор]

Површинските и подземните карстни релјефни форми се многу чести, но не и големи. Бројот на пештери и пренапони е голем: Ресавска, Злотска (Лазарева), Боговинска, Церемошна, Дубојка, Раваничка. Планините се добро покриени со шуми и пасишта и содржат големи наоѓалишта од јаглен, бакар, злато и сребро . Линија Разањ (Долина Моравица) - Сокобањска котлина - Књажевачка котлина, делови од Карпатските Планини (северно) и Балкански Планини (јужно).

Планини[уреди | уреди извор]

На Карпато-Балканските планини, создадени се 3 планински масиви, одделени со долини и речни долини. Внатрешната (западна) низа се состои од планините: Звишке, Хомољска, Бељаница, Кучајска, Ртањ, Озрен, Девица, Сува планина. Централната низа се состои од планините: Шомрда, Стол, Голем Крш, Црн Врв, Тупужница, Тресибаба, Сврљашки планини. Надворешната (источна) низа се состои од планините: Мироч, Голем Гребен, Дели Јован и Стара Планина (околу 90 км), со највисок врв Миџор (2.169 м).

Котлини и клисури[уреди | уреди извор]

Планините се делат по котлини и клисури. Познати котлини се: Звиждшка (Кучевска), Хомољска (Загубичка), Црноречка, Зајечарска. Во балканскиот планински регион, котлините се: Књажевац, Сокобан, Сврљишка, Белопаланац, Заплаљска и Пиротска. Помеѓу котлините има бројни клисури: Шердапска, Честобродица - премин на Столице, Сичевачка

Доњоподунавска низина[уреди | уреди извор]

Долната низина на Дунав ги вклучува Неготинските Краина и Кључ, до Дунав кај Кладово . Неготинската Краина се наоѓа во североисточниот дел на Србија, граничи со Мироц и Дели Јован. Таа е најниска, плодна и добро обработена рамнина во Србија (28 м). Кључ се протега до реката Дунав кај Кладово, помеѓу клисурата Јердапске, Мироч и реката Вратњан. Неготинска Краина и Кључ имаат економска важност во речниот транспорт (Дунав), риболов и лозарство.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. Радни уџбеник: Географија за 8 разред основне школе, Винко Ковачевић, Радојка Влајев
  2. Туризам у Србији: „Планине“, приступ 21.4.2013

Литература[уреди | уреди извор]

  • Мала енциклопедија Просвета (3. изд.). Београд: Просвета. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Отсутно или празно |title= (help)
  • Мала енциклопедија Просвета (3. изд.). Београд: Просвета. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Отсутно или празно |title= (help)
  • Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3.
  • Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3. Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3.
  • Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]