Калај(II) оксид

Калај(II) оксид
	Назив според МСЧПХ Калај(II) оксид
	Други називи Стан оксид, Калај моноксид
Назнаки
CAS-бр.	21651-19-4
EC-број	244-499-5
	МХН InChI=1S/O.Sn ;
3Д-модел (Jmol)	Слика
PubChem	88989
RTECS-бр.	XQ3700000
	SMILES O=[Sn] ;
UNII	JB2MV9I3LS
Својства
Хемиска формула
Моларна маса	0 g mol−1
Изглед	црн или црвен прав кога е безводен, бел кога е хидриран
Густина	6,45 g/cm3
Точка на топење
Растворливост во вода	нерастворлив
Магнетна чувствителност (χ)	−19,0·10−6 cm3/mol
Структура
Кристална структура	тетрагонал
Термохемија
Ст. енталпија на; формирање ΔfHo298	−285 kJ·mol−1
Стандардна моларна; ентропија So298	56 J·mol−1·K−1
Опасност
Температура на запалување	{{{value}}}
	NIOSH (здравствени граници во САД):
PEL (дозволива)	0
REL (препорачана)	TWA 2 mg/m3
IDLH (непосредна опасност)	N.D.
Безбедносен лист	ICSC 0956
Слични супстанци
Други анјони	Tin sulfide; Tin selenide; Tin telluride
Други катјони	Carbon monoxide; Silicon monoxide; Germanium(II) oxide; Lead(II) oxide
Дополнителни податоци
	(што е ова?) (провери); Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
	Наводи

Калај(II) оксид (стан оксид) е соединение со формулата SnO. Составен е од калај и кислород каде што калајот има состојба на оксидација од +2. Постојат две форми, стабилна сино-црна форма и метастабилна црвена форма.

Подготовка и реакции[уреди | уреди извор]

Сино-црниот SnO може да се произведе со загревање на калај (II) оксид хидрат, каде SnO·xH₂O (x<1) се таложи кога солта на калај(II) ќе реагира со алкален хидроксид како на пр. NaOH.^[3]
Метастабилниот, црвен SnO може да се подготви со нежно загревање на талогот произведен од дејството на воден амонијак на калај(II) солта.^[3]
SnO може да се подготви како чиста супстанција во лабораторија, со контролирано загревање на калај(II) оксалат (стан оксалат) во отсуство на воздух или под CO₂ атмосфера. Овој метод се применува и за производство на железен оксид и манган оксид.^[4]^[5]

SnC₂O₄·2H₂O → SnO + CO₂ + CO + 2 H₂O

Калај (II) оксид гори во воздух со слаб зелен пламен за да формира SnO₂.^[3]

2 SnO + O₂ → 2 SnO₂

Кога се загрева во инертна атмосфера првично се јавува диспропорционално давајќи Sn метал и Sn₃O₄ што дополнително реагира и дава SnO₂ и Sn метал.^[3]

4SnO → Sn₃O₄ + Sn

Sn₃O₄ → 2SnO₂ + Sn

SnO е амфотеричен, се раствора во силна киселина за да се добијат калај(II) соли и во силна база за да се добијат станити кои содржат Sn(OH).₃^-.^[3] Може да се раствори во раствори на силна киселина за да се добијат јонските комплекси Sn(OH₂)₃²⁺и Sn(OH)(OH< sub>2)₂⁺, а во раствори со послаби киселини се добива Sn₃(OH)₄²⁺.^[3] Забележете дека безводните станити, на пр. K₂Sn₂O₃, K₂SnO₂ се исто така познати.^[6]^[7]^[8] SnO е редукционо средство и се смета дека го редуцира бакарот(I) во метални кластери во производството на таканареченото „бакарно рубин стакло“.^[9]

Структура[уреди | уреди извор]

Црниот, α-SnO ја прифаќа тетрагоналната структура на слојот PbO која содржи четири координатни квадратни пирамидални атоми на калај.^[10] Оваа форма се наоѓа во природата како редок минерал ромархит.^[11] Асиметријата обично едноставна и се припишува на стерично активенот пар; сепак, пресметките на густината на електроните покажуваат дека асиметријата е предизвикана од антиврзувачка интеракција на орбиталите Sn(5s) и O(2p).^[12] Електронската структура и хемијата на активниот пар ги одредуваат повеќето својства на материјалот.^[13]

Не-стехиометрија е забележана кај SnO.^[14]

Електронскиот јаз на опсегот е измерен помеѓу 2,5eV и 3eV.^[15]

Употреба[уреди | уреди извор]

Доминантната употреба на калај оксидот е како претходник во производството на други, типично двовалентни, калајни соединенија или соли. Стан оксидот, исто така, може да се користи како средство за намалување и во создавањето на стакло од рубин.^[16] It has a minor use as an esterification catalyst.

Цериум(III) оксидот во керамичка форма, заедно со калај(II) оксид (SnO) се користи за осветлување со УВ светлина.^[17]

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ ^1,0 ^1,1 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. стр. A23. ISBN 978-0-618-94690-7.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 „Џебен водич за опасните хемиски материи #0615“. Национален институт за безбедност и здравје при работа (NIOSH). (англиски)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Egon Wiberg, Arnold Frederick Holleman (2001) Inorganic Chemistry, Elsevier ISBN 0-12-352651-5
↑ Satya Prakash (2000),Advanced Inorganic Chemistry: V. 1, S. Chand, ISBN 81-219-0263-0
↑ Arthur Sutcliffe (1930) Practical Chemistry for Advanced Students (1949 Ed.), John Murray - London.
↑ Braun, Rolf Michael; Hoppe, Rudolf (1978). „The First Oxostannate(II): K₂Sn₂O₃“. Angewandte Chemie International Edition in English. 17 (6): 449–450. doi:10.1002/anie.197804491.
↑ Braun, R. M.; Hoppe, R. (1982). „Über Oxostannate(II). III. K₂Sn₂O₃, Rb₂Sn₂O₃ und Cs₂Sn₂O₃ - ein Vergleich“. Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie. 485: 15–22. doi:10.1002/zaac.19824850103.
↑ R M Braun R Hoppe Z. Naturforsch. (1982), 37B, 688-694
↑ Bring, T.; Jonson, B.; Kloo, L.; Rosdahl, J; Wallenberg, R. (2007), „Colour development in copper ruby alkali silicate glasses. Part I: The impact of tin oxide, time and temperature“, Glass Technology, Eur. J. Glass Science & Technology, Part A, 48 (2): 101–108, ISSN 1753-3546
↑ Wells A.F. (1984) Structural Inorganic Chemistry 5th edition Oxford Science Publications ISBN 0-19-855370-6
↑ Ramik, R. A.; Organ, R. M.; Mandarino, J. A. (2003). „On Type Romarchite and Hydroromarchite from Boundary Falls, Ontario, and Notes on Other Occurrences“. The Canadian Mineralogist. 41 (3): 649–657. doi:10.2113/gscanmin.41.3.649.
↑ Walsh, Aron; Watson, Graeme W. (2004). „Electronic structures of rocksalt, litharge, and herzenbergite SnO by density functional theory“. Physical Review B. 70 (23): 235114. Bibcode:2004PhRvB..70w5114W. doi:10.1103/PhysRevB.70.235114.
↑ Mei, Antonio B.; Miao, Ludi; Wahila, Matthew J.; Khalsa, Guru; Wang, Zhe; Barone, Matthew; Schreiber, Nathaniel J.; Noskin, Lindsey E.; Paik, Hanjong; Tiwald, Thomas E.; Zheng, Qiye (2019-10-21). „Adsorption-controlled growth and properties of epitaxial SnO films“. Physical Review Materials. 3 (10): 105202. Bibcode:2019PhRvM...3j5202M. doi:10.1103/PhysRevMaterials.3.105202. S2CID 208008118.
↑ Moreno, M. S.; Varela, A.; Otero-Díaz, L. C. (1997). „Cation nonstoichiometry in tin-monoxide-phaseSn1−δOwith tweed microstructure“. Physical Review B. 56 (9): 5186–5192. doi:10.1103/PhysRevB.56.5186.
↑ Science and Technology of Chemiresistor Gas Sensors By Dinesh K. Aswal, Shiv K. Gupta (2006), Nova Publishers, ISBN 1-60021-514-9
↑ "Red Glass Coloration - A Colorimetric and Structural Study" By Torun Bring. Pub. Vaxjo University.
↑ Peplinski, D.R.; Wozniak, W.T.; Moser, J.B. (1980). „Spectral Studies of New Luminophors for Dental Porcelain“ (PDF). Journal of Dental Research. Jdr.iadrjournals.org. 59 (9): 1501–1506. doi:10.1177/00220345800590090801. PMID 6931128. S2CID 20191368. Посетено на 2012-04-05.^{[мртва врска]}

[b1-1] 1,0 ^1,1 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. стр. A23. ISBN 978-0-618-94690-7.

[PGCH-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 „Џебен водич за опасните хемиски материи #0615“. Национален институт за безбедност и здравје при работа (NIOSH). (англиски)

[Wiberg&Holleman-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Egon Wiberg, Arnold Frederick Holleman (2001) Inorganic Chemistry, Elsevier ISBN 0-12-352651-5

[4] Satya Prakash (2000),Advanced Inorganic Chemistry: V. 1, S. Chand, ISBN 81-219-0263-0

[5] Arthur Sutcliffe (1930) Practical Chemistry for Advanced Students (1949 Ed.), John Murray - London.

[6] Braun, Rolf Michael; Hoppe, Rudolf (1978). „The First Oxostannate(II): K₂Sn₂O₃“. Angewandte Chemie International Edition in English. 17 (6): 449–450. doi:10.1002/anie.197804491.

[7] Braun, R. M.; Hoppe, R. (1982). „Über Oxostannate(II). III. K₂Sn₂O₃, Rb₂Sn₂O₃ und Cs₂Sn₂O₃ - ein Vergleich“. Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie. 485: 15–22. doi:10.1002/zaac.19824850103.

[8] R M Braun R Hoppe Z. Naturforsch. (1982), 37B, 688-694

[9] Bring, T.; Jonson, B.; Kloo, L.; Rosdahl, J; Wallenberg, R. (2007), „Colour development in copper ruby alkali silicate glasses. Part I: The impact of tin oxide, time and temperature“, Glass Technology, Eur. J. Glass Science & Technology, Part A, 48 (2): 101–108, ISSN 1753-3546

[10] Wells A.F. (1984) Structural Inorganic Chemistry 5th edition Oxford Science Publications ISBN 0-19-855370-6

[11] Ramik, R. A.; Organ, R. M.; Mandarino, J. A. (2003). „On Type Romarchite and Hydroromarchite from Boundary Falls, Ontario, and Notes on Other Occurrences“. The Canadian Mineralogist. 41 (3): 649–657. doi:10.2113/gscanmin.41.3.649.

[12] Walsh, Aron; Watson, Graeme W. (2004). „Electronic structures of rocksalt, litharge, and herzenbergite SnO by density functional theory“. Physical Review B. 70 (23): 235114. Bibcode:2004PhRvB..70w5114W. doi:10.1103/PhysRevB.70.235114.

[13] Mei, Antonio B.; Miao, Ludi; Wahila, Matthew J.; Khalsa, Guru; Wang, Zhe; Barone, Matthew; Schreiber, Nathaniel J.; Noskin, Lindsey E.; Paik, Hanjong; Tiwald, Thomas E.; Zheng, Qiye (2019-10-21). „Adsorption-controlled growth and properties of epitaxial SnO films“. Physical Review Materials. 3 (10): 105202. Bibcode:2019PhRvM...3j5202M. doi:10.1103/PhysRevMaterials.3.105202. S2CID 208008118.

[14] Moreno, M. S.; Varela, A.; Otero-Díaz, L. C. (1997). „Cation nonstoichiometry in tin-monoxide-phaseSn1−δOwith tweed microstructure“. Physical Review B. 56 (9): 5186–5192. doi:10.1103/PhysRevB.56.5186.

[15] Science and Technology of Chemiresistor Gas Sensors By Dinesh K. Aswal, Shiv K. Gupta (2006), Nova Publishers, ISBN 1-60021-514-9

[16] "Red Glass Coloration - A Colorimetric and Structural Study" By Torun Bring. Pub. Vaxjo University.

[17] Peplinski, D.R.; Wozniak, W.T.; Moser, J.B. (1980). „Spectral Studies of New Luminophors for Dental Porcelain“ (PDF). Journal of Dental Research. Jdr.iadrjournals.org. 59 (9): 1501–1506. doi:10.1177/00220345800590090801. PMID 6931128. S2CID 20191368. Посетено на 2012-04-05.^{[мртва врска]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]