Казахгејт
Казахгејт се однесува на скандалот околу Џејмс Гифен, американски бизнисмен и поранешен советник на претседателот на Казахстан, Нурсултан Назарбаев.[1]
Обвиненија
[уреди | уреди извор]Американските обвинители го обвиниле Гифен за поткуп што тој им го дал на Назарбаев и Нурлан Балгимбајев, поранешен премиер на Казахстан, со цел да обезбеди договори за нафтените полиња во Тенгиз за компаниите на Запад во 1990-тите.[2] Џејмс Гифен бил уапсен во 2003 година на меѓународниот аеродром Џон Ф. Кенеди. Имал повратен билет и тоа било нормално планирано службено патување. Тој бил обвинет од канцеларијата на американското правобранителство во јужниот округ на Њујорк за кршење на Законот за странски коруптивни практики од 1974 година и за перење пари.[3] Тој носел казахстански дипломатски пасош, иако двојното државјанство не е дозволено според законите на Казахстан. Канцеларијата на адвокатот, исто така, го обвини Ј. Брајан Вилијамс III, поранешен извршен директор на Мобил, за даночно затајување поврзано со мито од бизнисот на Мобил во Казахстан.
Според федералните обвиненија за поткуп, Гифен бил обвинет за создавање сметки во швајцарска банка и префрлување на 20 милиони долари,[4] плаќање школарина во ексклузивните интернати за членови на семејствата на казахстанските службеници и купување на накит од милиони долари. Адвокатите на Гифен тврдат дека Гифен дејствувал со целосно знаење и одобрение на американската влада. Гифен побарал пристап до доверливи информации при неговото судење за да ги поткрепи своите тврдења. Владата на САД се спротивставила на откривањето на доверливи информации.[5]
Реакција
[уреди | уреди извор]Од Казахстан официјално било соопштено дека обвиненијата немаат никаква врска со нивната земја бидејќи се однесуваат на американски државјанин, иако неколку американски адвокати се обратиле до Министерството за правда на САД во име на Казахстан.[6] Тие побарале да се запре постапката имајќи ја предвид стратешката важност на односите на САД со Казахстан.
Судење
[уреди | уреди извор]При судскиот процес Казахгејт, Гифен тврдел дека дејствувал со одобрение на ЦИА, која одбила да објави тајни документи во врска со овие активности.[7] Неговата одбрана изјавила дека Гифен само ги следел наредбите на казахстанската влада, која како странска држава има право да ја дефинира законитоста според сопствените ставови, и дека тој им служил на интересите на САД.[8]
Во август 2010 година, Гифен се изјаснил за виновен за даночен прекршок според антикорупциските закони; Останатите обвиненија, кои можат да носат казна од неколку децении затвор, биле отфрлени.[7] Корпорацијата Меркатор, која е во сопственост на Гифен, се изјаснила за виновна по една точка од обвинението за незаконско плаќање на висок државен функционер на Република Казахстан, што претставува прекршување на Законот за странски коруптивни практики.[9]
Случајот бил заклучен во ноември 2010 година; Американскиот окружен судија Вилијам Поли, кој изјавил дека имал увид во доверливи документи кои не биле јавно објавени при судењето, не наредил ниту затвор, ниту парична казна за Гифен.[8]
Казахгејт во фикцијата
[уреди | уреди извор]Според „Фајненшл тајмс“, поранешниот агент на ЦИА, Роберт Баер, Џејмс Гифен во неговата книга See No Evil го нарекува „Господин Казахстан“ поради неговата способност да влијае на нафтената политика во таа земја. Џорџ Клуни го продуцирал филмот „Сиријана“ заснован на оваа книга. Тим Блејк Нелсон го играл измислениот лик Дени Далтон кој бил лабаво базиран на Џејмс Гифен.
Во шпионскиот роман „Аномалии на изведбата“[10] од Виктор Роберт Ли,[11] измислениот премиер на Казахстан е поврзан со „постапка пред американскиот федерален суд во која се наведува прекршување на Законот за надворешни коруптивни практики на САД во случајот наречен „Казахгејт“[12] во врска со продажба на правата на изобилните нафтени полиња на земјата“.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Peter Maass, The Fuel Fixers, The New York Times, December 23, 2007.
- ↑ Kazakhgate fires up Kazakhstan's election campaign Архивирано на 12 февруари 2012 г. Eurasia Insight
- ↑ Marlena Telvick, Indictments allege bribes were paid for Kazakhstan oil, San Francisco Chronicle, April 7, 2003
- ↑ Kazakhstan President Nazarbayev Accepted Bribes, U.S. Alleges, Bloomberg, April 16, 2003.
- ↑ Timothy O'Connor, "Mamaroneck banker can use spy defense at trial Архивирано на 30 септември 2007 г.," The Journal News, January 26, 2007.
- ↑ Eurasia.net, "Letter Indicates that Attorneys for Kazakhstan Were Concerned about President's Possible Indictment in US Corruption Case," Eurasia Insight, March 8, 2003.
- 1 2 Washington, Robert Winnett in (13 August 2010). „George Clooney film inspiration 'Mr Kazakhstan' finally brought to justice“.Washington, Robert Winnett in (13 August 2010). "George Clooney film inspiration 'Mr Kazakhstan' finally brought to justice".
- 1 2 „Was James Giffen telling the truth?“. 18 December 2023."Was James Giffen telling the truth?". 18 December 2023.
- ↑ „New York Merchant Bank Pleads Guilty to FCPA Violation; Bank Chairman Pleads Guilty to Failing to Disclose Control of Foreign Bank Account“. 6 August 2010.
- ↑ Lee, Victor Robert (2012-08-29). Performance Anomalies (English). Mercury Frontline LLC. ISBN 9781938409219.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Diplomat, James Pach, The. „Interview: Victor Robert Lee“. The Diplomat (англиски). Посетено на 2017-05-22.
- ↑ Lee, Victor Robert (January 15, 2013). Performance Anomalies. Perimeter Six Press. ISBN 9781938409202. Посетено на September 15, 2019 – преку Google Books.