Италијанска пролетна офанзива

Од Википедија — слободната енциклопедија
Бенито Мусолини ја надгледува офанзивата

Италијанската пролетна офанзива (италијански: Operazione Primavera), била офанзива на Грчко-италијанската војна која траела од 9 до 16 март 1941 година. Офанзивата била последниот италијански обид во војната да ги порази грчките сили, кои веќе напредувале длабоко во албанската територија.[1] Отворањето на офанзивата било надгледувано од италијанскиот диктатор Бенито Мусолини, но завршило една недела подоцна со целосен неуспех.[2][3][4]

Позадина[уреди | уреди извор]

На 28 октомври 1940 година, фашистичка Италија објавила војна на Грција. Италијанската 9-та армија и 11-та армија ја нападнале северозападна Грција од Албанија. Тие набрзо биле оттурнати и грчката војска започнала контранапад длабоко на албанска територија.[5] Во февруари 1941 година, започнале интензивните подготовки за зајакнување на италијанската линија на фронтот. До крајот на месецот, 15-те италијански дивизии кои се бореле во Албанија биле засилени со дополнителни десет дивизии. За да го подигне моралот на војниците, Бенито Мусолини наредил единиците да бидат придружувани од најагресивните фашистички кадри, од владини министри и високи функционери.[6]

Операции[уреди | уреди извор]

Операцијата требало да ја раководи и набљудува Мусолини, кој пристигнал во Тирана на 2 март 1941 година; Италијанското радио објавило дека Мусолини ќе го предводи италијанскиот напад.[7] Офанзивата започнала на 9 март, под команда на генералот Карло Гелосо и започнала со силно бомбардирање на грчките позиции од артилерија и авиони.[8] Единаесет пешадиски дивизии нападнати со поддршка на 131-та оклопна дивизија Кентауро.[9] Тежок артилериски бараж и воздушно бомбардирање; на главниот сектор, кој го држела грчката 1-ва дивизија, над 100.000 гранати биле фрлени на 6 километри предна страна. И покрај повторените напади и тешкото гранатирање, позициите на 1-та дивизија се одржале од 9 до 10 март. Нападот главно бил насочен против 1., 2., 5., 11., 15. и 17. дивизии на грчката армија и бил проследен со повторени пешадиски напади меѓу реките Осум и Вјосе, област во која доминира планината Требешина.

На 14 март, италијанскиот генерал Уго Кавалеро, сфаќајќи дека нападите не успеале, го советувал Мусолини да ја прекине офанзивата.[10] Жестоки борби се случиле на височината 731, која била нападната од Италијанците најмалку 18 пати. Нападите, на кои им претходеле тешки артилериски бомбардирања, следеле секојдневно до 24 март, последниот ден од италијанската офанзива, без да се постигнело никаков резултат.[11] Грчките сили одржувале активна одбрана, која вклучувала контранапади и систематска експлоатација на поволниот терен. Одлучувачки фактори за грчкиот успех биле тоа што грчката артилерија не била неутрализирана и високиот морал на грчките трупи.

Последици[уреди | уреди извор]

Мусолини признал дека резултатот од италијанската офанзива е нула.[12] Италијанските жртви изнесувале над 11.800 убиени и ранети, додека Грците настрадале 1.243 убиени, 4.016 ранети и 42 исчезнати во акција.[11] По италијанскиот неуспех, Германците повеќе не можеле да очекуваат значајна поддршка од нивните италијански сојузници кога марширале против Грција, бидејќи грчките сили биле само 10 милји (16 км) подалеку од стратешкото пристаниште Валона. Со германската интервенција и последователната капитулација на Грција во април 1941 година, секторот околу височината „731“ бил прогласен за света област од Италијанците и од нив бил подигнат споменик, поради големите жртви што ги претрпеле.

Иако не успеало, пролетната офанзива дополнително ја исцрпила грчката армија која во последните шест месеци континуирано се борела со бројно поголема сила со значителна британска материјална поддршка. По успешната грчка одбрана, грчката армија како целина поседувала само еден месец залихи со тешка артилериска муниција и недоволни резерви за опремување на своите резерви; веднаш биле испратени барања до нивните британски сојузници за милиони артилериски гранати и десетици милиони пушки. Ова се покажало како логистичка неможност за Британците.

Хитлер никогаш не би го оставил својот сојузник, фашистичка Италија, да биде поразен во војната против Грција, па затоа издал наредба за воена интервенција на Третиот Рајх (Операција Марита) веќе од декември. 1940. Откако германската интервенција обезбедила брза победа на Оската, Хитлер подоцна признал дека германската инвазија на Грција била многу олеснета од Италијанците кои го држеле и крвавеле белото, поголемиот дел од ограничените воени сили на Грција.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. Zapantis 1982.
  2. Keegan & Mayer 1977.
  3. Electris & Lindsay 2008.
  4. Zapantis 1987.
  5. Dear & Foot 2001.
  6. Sakellariou 1997.
  7. Zōtos 1967.
  8. Cruickshank 1976.
  9. Manchester 1994.
  10. Chatzēpateras et al. 1995.
  11. 11,0 11,1 Gedeon 2001.
  12. Carr 2013.