Имброс

Координати: 40°09′39″N 25°50′40″E / 40.16083° СГШ; 25.84444° ИГД / 40.16083; 25.84444
Од Википедија — слободната енциклопедија
Ѓокчеада/Имброс
Mountains of Imbros, with the highest mountain, the extinct cone-shaped volcano İlyas Dağ on the right
Грешка во Lua во Модул:Location_map, ред 408: Malformed coordinates value
Географија
МестоЕгејско Море
Координати40°09′39″N 25°50′40″E / 40.16083° СГШ; 25.84444° ИГД / 40.16083; 25.84444
Површина279 км2
Највисоко издигнување673 м
Највисока точкаИлјас Даг(Προφήτης Ηλίας Profitis Ilias)
Управување
Турција
ОбластЃокчеада
Демографија
Население8,776 (2016)

Имброс или Имроз, официјално Ѓокчеада од 29 јули 1970,[1][2] (старо име на турски: İmroz; грчки: Ίμβρος Imvros) — е најголемиот остров во Турција и седиште на округот Ѓокчеада во провинцијата Чанаккале. Островот се наоѓа во Егејското Море, на влезот на заливот Сарос и е најзападна точка на Турција. Имброс има површина од 279 км2 и содржи некои шумски области[3].

Според пописот од 2016 година, островот има население од 8.776 жители[4][5]. Главните индустрии на Имброс се риболов и туризам. Денес островот е населен претежно со доселеници од турското копно што во најголем дел пристигнале по 1960 година[6], но од домородното население околу 300 Грци сè уште живеат на островот, повеќето од нив се постари, но вклучувајќи и некои семејства со деца[7]. Островот бил населен претежно со етнички Грци во антички времиња до околу 1960 година, кога голем дек од нив емигрирале во Грција, Западна Европа, САД и Австралија[1][7][8][9]. Се смета дека грчката дијаспора има околу 15.000 жители, по потекло од островот[7].

Митологија[уреди | уреди извор]

Поглед на Самотраки од Имброс

Според старогрчката митологија, палатата на Тетида, мајката на Ахил, кралот на Фтија, била сместена помеѓу Имброс и Самотраки.

Се вели дека шталите на крилестите коњи на Посејдон се наоѓале помеѓу Имброс и Тенедос.

Хомер, во Илијада напишал:

Во длабочините на морето на карпата
Помеѓу Тенедос и Имброс
Постои една пештера, широко распространета
Посејдон, кој ја натера земјата да трепери,
ги запре коњите таму[10]

.

Етион, господар или владетел над островот Имброс, исто така се споменува во Илијада. Тој го купува заробениот син на Пријам, Ликаон, и го враќа кај својот татко[11]. Хомер, исто така, пишува дека Хера и Хипнос го напуштиле Лемнос и Имброс и заминале кон планината Ида[12]. Хомер го споменува Имброс во Илијада и во други прилики.

Имброс се споменува во Хомерската химна која била посветена на Аполон[13].

Аполониј од Родос, исто така, го спомнува Имброс во првата книга од своето дело Аргонавтика[14].

Историја[уреди | уреди извор]

Антички период[уреди | уреди извор]

За Старите Грци, островите Лемнос и Имброс биле свети на Хефест, бог на ковачката вештина, а на античките монети на Имброс се појавува и самиот Хефест.

Во класичната античка историја, Имброс, како Лемнос, бил атински сојузник, колонија чии доселеници го задржале атинското државјанство. Оригиналните жители на Имброс биле Пеласгите, како што споменал Херодот во неговото дело „Историја“[15].

Во 511 или 512 п.н.е. островот бил окупиран од персискиот генерал Отанес[16]. Но, подоцна, Милтијад го освоил островот од Персија по Битката кај Саламина; колонијата била основана околу 450 п.н.е., за време на првата атинска империја, и била задржана од Атина (со кратки исклучоци) во следните шест века. Тукидид во својата „Историја на Пелопонеската војна“ ја опишува колонизацијата на Имброс[17] и на неколку места го споменува придонесот на жителите во поддршката на Атина за време на разни воени дејства[18]. Тој, исто така, раскажува за бегството на атинскиот ескадрон на Имброс. Во доцниот II век, островот можеби станал независен под Септимиј Север[19].

Стефан Византиски спомнува дека Имброс бил свето за Кабеирите и Хермес[20].

Византиски период[уреди | уреди извор]

Византија кон почетокот на 15 век

Пред падот на Цариград, неколку поголеми острови јужно од Имброс биле под власт на Џенова. На почетокот на 13 век, кога Четвртата крстоносна војна и нејзините последици привремено ги нарушиле односите на Венеција со Византија, Џенова го проширила своето влијание северно од Имброс, во Црното Море и Крим. Широката мрежа на трговски патишта и придружните пристаништа го промовирало проширувањето на византиската култура, нејзините стоки и услуги - вклучувајќи ги и научниците и занаетчиите школувани според древни класични традиции - во Италија, Франција, Грција, Монако, Русија, Тунис, Турција и Украина. Обновувањето на европската култура во ренесансата било делумно предизвикано од брзиот прилив на прогонетите од Цариград научници на крајот од 15 век. Но не сите трговски размени биле исто толку корисни.

Отомански период[уреди | уреди извор]

По падот на Цариград во 1453 година, византиските сили во Имброс го напуштиле островот. По завршувањето на повлекувањето, делегатите од островот заминале во Истанбул кај отоманскиот султан Мехмед II, за да разговараат за условите кои им дозволуваат да живеат хармонично во рамките на Отоманското Царство.

Откако островот станал отоманска територија во 1455 година, тој бил контролиран од Османлиите и Венецијанците во различни времиња. Во овој период, а особено за време на владеењето на Сулејман (1520-1566), островот станал голема база во рамките на Отоманското Царство. Односот помеѓу Османлиите и Венецијанците понекогаш доведувал до непријателства - на пример, во јуни 1717 година за време на Отоманско-венецијанската војна (1714-1718), се одвила нерешителната поморска битка во близина на Имброс во Егејското Море. Сепак, жителите на островот продолжиле да живеат во релативен мир и просперитет до 20 век.

Во 1912 година за време на Првата балканска војна, грчката морнарица го нападнала островот. По потпишувањето на Договорот од Атина во 1913 година, сите Егејски острови, освен Тенедос и Имброс, биле отстапени на Грција.

Турски период[уреди | уреди извор]

Во 1915 година, Имброс имал голема улога во текот на околните битки за време на Првата светска војна. На островот биле изградени градски болници, аеродроми и продавници. Особено, војниците на Австралискиот и Новозеландскиот армиски корпус се наоѓале во Имброс за време на Галиполскиот поход, а островот бил користен и како воздушна и поморска база. На Имброс било седиштето на генералот Јан Хамилтон[21].

На 20 јануари 1918 година, во Егејско крајбрежје во близина на островот се случила поморска акција Битка кај Имброс (1918), кога отоманската морнарица била поразена.

Преговорите за ставање крај на Балканската војна започнале во декември 1912 година во Лондон, а прашањето за егејските острови претставувало еден постојан проблем. Прашањето ги поделило големите сили како Германија, Австроунгарија и Италија за поддршка на отоманската позиција за враќање на сите егејски острови, а Велика Британија и Франција ја поддржувале грчката позиција за грчка контрола на сите егејски острови[22]. Со Италија, која ги контролирала клучните острови во регионот, преговорите со големите сили се повлекле во Лондон, а подоцна и во Букурешт. Романија се заканила со воена акција со Грците против Османлиите, со цел да ги принуди преговорите во Атина во ноември 1913 година[22]. На крајот, Грција и Велика Британија ги притиснале Германците да го поддржат договорот во кој Османлиите ќе ги задржат Тенедос, Кастелоризо и Имброс, а Грците ќе ги контролираат другите егејски острови. Грците го прифатиле планот додека Османлиите го отфрлиле отстапувањето на другите егејски острови[22]. Овој договор не се одржал, но избувнувањето на Првата светска војна и Турската војна за независност го поставиле прашањето настрана.

Во 1920 година, Договорот од Севр го доделил островот на Грција. Отоманската влада, која потпишала, но не го ратификувала договорот, била соборена од новата турска националистичка Влада на Мустафа Кемал Ататурк, со седиште во Анкара. Откако Грчко-турската војна завршила со грчки пораз во Анадолија, западните сили се согласиле на Договорот од Лозана со новата Турска Република, во 1923 година. Овој договор го направил островот дел од Турција, но гарантирал посебен административен статус за Имброс и Тенедос за сместување на Грците и ги исклучил од размена на населението што се одвивало помеѓу Грција и Турција, поради нивното присуство таму како мнозинство. Членот 14 од договорот давал конкретни гаранции за заштита на правата на малцинствата во двете нации[23].

Сепак, на 26 јуни 1927 година, правата што им биле дадени на грчкото население на Имброс и Тенедос биле отповикани, со прекршување на Договорот од Лозана. Така, островот бил деградиран од административна област во под-област, што резултирало со тоа што островот требало да биде одземен од своите локални трибунали. Освен тоа, членовите на локалниот совет биле задолжени да имаат соодветно познавање на турски јазик. Освен тоа, според овој закон, турската влада го задржала правото да го распушти овој совет и во одредени околности да ги воведе полициските сили и другите службеници. Овој закон, исто така, ги прекршил образовните права на локалната заедница и наметнала образовен систем сличен на оној што го следеле обичните турски училишта[24].

Прогонството во голем обем против локалниот грчки елемент започнало во 1961 година, како дел од Eritme Programmi, чија цел била елиминација на грчкото образование и спроведување на економски, психолошки притисок и насилство. Под овие услови, турската влада го одобри присвојувањето на 90% од обработливите подрачја на островот и доселување на дополнителни 6.000 етнички Турци од континентална Турција[25][26]. Турската влада, исто така, ги затворила грчките училишта на островот и го класифицира како надгледна зона, што значело дека иселениците не можат да го посетат островот и нивните домови без посебен прием. Грците на островот, исто така, биле цел на изградба на отворен затвор на островот во кој биле вклучени затвореници осудени за силување и убиство, на кои потоа им било дозволено слободно да се шетаат на островот и да ги малтретираат месните жители[7][27].

Во 1991 година турските власти го одзеле статусот на воена забранета зона на островот[28].

Во 1992 година, Panimbrian споменал дека членовите на грчката заедница „сметаат дека властите се граѓани од втор ред“ и дека локалните Грци се плашат да ги изразат своите чувства, да протестираат против одредени дејства на властите или турските доселеници, или дури и да им дозволат на сите да ги користат нивните имиња кога даваат некои информации што се однесуваат на кршењето на нивните права, стравувајќи од последиците со кои тие би се соочиле од турските власти[28].

До 2000 година останале само 400 Грци, додека Турците биле околу 8000 лица[29]. Од 2015 година, на островот останале само 318 Грци, додека бројот на Турците се зголемил на 8.344.

Географија[уреди | уреди извор]

Геологија[уреди | уреди извор]

Имброс е главно од вулканско потекло и највисоката планина на островот Илјас Даг, претставува стратовулкан.

Земјотреси[уреди | уреди извор]

На 24 мај 2014 година, Имброс бил потресен од силен земјотрес со јачина од 6,9 мегавати. 30 лица биле повредени, а бројни стари куќи биле оштетени, некои од нив срушени целосно. Во блиска иднина се очекува да се случи голем земјотрес во околината[30]. Малите забележани земјотреси се чести[31].

Клима[уреди | уреди извор]

Островот има средоземна клима со топли и суви лета и влажни и ладни зими. Иако летото е најсушната сезона, некои дождови се случуваат во лето. Снегот и мразот не се невообичаени во зима.

Климатски податоци за Имброс
Месец Јан Фев Мар Апр Мај Јун Јул Авг Сеп Окт Ное Дек Годишно
Највисока забележана °C (°F) 17
(63) 		17
(63) 		25
(77) 		27
(81) 		33
(91) 		33
(91) 		38
(100) 		36
(97) 		36
(97) 		32
(90) 		22
(72) 		17
(63) 		38
(100)
Прос. висока °C (°F) 8
(46) 		8
(46) 		11
(52) 		16
(61) 		21
(70) 		25
(77) 		28
(82) 		27
(81) 		24
(75) 		18
(64) 		13
(55) 		10
(50) 		17.4
(63.3)
Сред. дневна °C (°F) 6.5
(43.7) 		6.5
(43.7) 		8.5
(47.3) 		13.5
(56.3) 		17.5
(63.5) 		21.5
(70.7) 		24.0
(75.2) 		24.0
(75.2) 		21.0
(69.8) 		15.5
(59.9) 		11.0
(51.8) 		8.0
(46.4) 		14.79
(58.62)
Прос. ниска °C (°F) 5
(41) 		5
(41) 		6
(43) 		11
(52) 		14
(57) 		18
(64) 		20
(68) 		21
(70) 		18
(64) 		13
(55) 		9
(48) 		6
(43) 		12.2
(53.8)
Најниска забележана °C (°F) −10
(14) 		−7
(19) 		−7
(19) 		1
(34) 		3
(37) 		7
(45) 		13
(55) 		12
(54) 		7
(45) 		1
(34) 		−3
(27) 		−10
(14) 		−10
(14)
Прос. бр. врнежливи денови 12 13 13 9 6 6 3 2 3 8 12 15 102
Прос. бр. дождливи денови 11 12 12 9 6 6 3 2 3 8 12 15 99
Прос. бр. снежни денови 7 3 2 1 0 0 0 0 0 0 0 1 14
Сред. бр. сончеви часови месечно 105 123 171 219 295 333 366 350 267 195 132 93 2.649
Извор: Weatherbase[32]

Населени места[уреди | уреди извор]

Промена на населението низ годините[33][34]

  Турци
  Грци
Населени места 1927 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000
Чинарли (Панагија Баломени) - - 3578 615 3806 342 4251 216 767 70 721 40 553 26 503 29
Бадемли (Глики) - - 66 144 1 57 40 1 13 34 29 22 15 15 15 13
Дереќој (Шинуди) - - 73 672 391 378 319 214 380 106 99 68 82 40 68 42
Ешелек - - - - - - - - - - - - - - 152 -
Фатих - - - - - - - - 3962 45 4284 32 4135 21 4180 25
Калеќој (Кастро) - - 38 36 24 - - 128 94 - 105 - 90 - 89 -
Шахинкаја - - - - - - - - - - 168 - 107 - 86 -
Ширинќој - - - - - - - - - - - - - - 189 -
Тепекьой (Агридија) - - 3 504 4 273 2 193 1 110 75 2 2 39 2 42
Урлу - - - - - - - - 460 - 490 - 466 - 401 -
Јенибадемли - - - - - - - - 416 - 660 - 628 - 581 -
Јенимахале (Евлампио) - - 182 143 162 121 231 81 359 59 970 27 2240 25 2362 27
Зејтинли (Агиос Теодорос) - - 30 507 15 369 36 235 72 162 25 130 12 82 12 76
Вкупно 157 6555 3970 2621 4403 1540 4879 1068 6524 586 7626 321 8330 248 8640 254

Луѓе[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 Alexis Alexandris, "The Identity Issue of The Minorities In Greece An Turkey", in Hirschon, Renée (ed.), Crossing the Aegean: An Appraisal of the 1923 Compulsory Population Exchange Between Greece and Turkey, Berghahn Books, 2003, p. 120
  2. ↑ "Hüzün Adası: İmroz" Архивирано на 21 јули 2011 г., Yeniçağ, 12 July 2007
  3. ↑ "Gökçeada", from Britannica Concise Encyclopedia
  4. ↑ „Türkiye İstatistik Kurumu“. Tuik.gov.tr. Архивирано од изворникот на 2017-08-12. Посетено на 2015-12-31.
  5. ↑ „Gökçeada Nüfusu - Çanakkale“. Nufusune.com. 2016. Посетено на 2016-12-31.
  6. ↑ Babul, Elif. „Belonging to Imbros: Citizenship and Sovereignty in the Turkish Republic“ (PDF). Bogazici University. Архивирано од изворникот (PDF) на 19 February 2012. Посетено на 28 September 2012.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Akyol, Kursat (2 October 2015). „For Turkey's Greek minority, an island school provides fresh hope“. Посетено на 4 October 2015.
  8. ↑ Hurriyet Daily News. "Greeks look to revive identity on Gökçeada", 22 August 2011. [1]
  9. ↑ Mohammadi, A., Ehteshami, A. "Iran and Eurasia" Garnet&Ithaca Press, 2000, 221 pages. p. 192 [2]
  10. ↑ Хомер, Илијада, Книга XIII.
  11. ↑ Хомер, Илијада, Книга XXI.
  12. ↑ Хомер, Илијада, Книга XIV.
  13. ↑ Homeric Hymn 3 to Delian Apollon
  14. ↑ APOLLONIUS RHODIUS, BOOK 1 OF ARGONAUTICA
  15. ↑ Херодот, „Историја“, Книга V.
  16. ↑ Larcher's Notes On Herodotus: Historical And Critical Comments On The History Of Herodotus (1844), p.105
  17. ↑ Thucydides, History of the Peloponnesian War, Book VII.
  18. ↑ Thucydides, History of the Peloponnesian War, Books III, IV, and V.
  19. ↑ Oxford Classical Dictionary: "Imbros"
  20. ↑ Initiation into the Mysteries of the Ancient World, p. 37, при Гугл книги
  21. ↑ Gallipoli: The battlefield guide при Гугл книги
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Kaldis 1979
  23. ↑ Immigration and Asylum: From 1900 to the Present, Volume 2 2005
  24. ↑ Alexandris, Alexis (1980). Imbros and Tenedos:: A Study of Turkish Attitudes Toward Two Ethnic Greek Island Communities Since 1923 (PDF). Pella Publishing Company. стр. 21.[мртва врска]
  25. ↑ Λιμπιτσιούνη, Ανθή Γ. „Το πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία, οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης της Ίμβρου και της Τενέδου“. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. стр. 98–99. Отсутно или празно |url= (help)
  26. ↑ Eade, John; Katic, Mario (28 June 2014). Ashgate Studies in Pilgrimage. Ashgate Pub Co. стр. 38. ISBN 978-1472415929.
  27. ↑ „Turkish public unaware of truth of Imbros: Patriarch“. Hürriyet Daily News. 14 November 2012. Посетено на 14 November 2012. "According to Feryal Tansuğ, a historian at Istanbul’s Bahçeşehir University, who compiled the book "İmroz Rumları, Gökçeada Üzerine" (Rums of Imbros, on Gökçeada), non-Muslims on the island were targeted as part of an official policy that included allowing inmates at a jail built on the island to roam free and harass locals."
  28. ↑ 28,0 28,1 DENYING HUMAN RIGHTS AND ETHNIC IDENTITY: THE GREEKS OF TURKEY - A Helsinki Watch Report 1992
  29. ↑ Eade, John; Katic, Mario (28 June 2014). Ashgate Studies in Pilgrimage. Ashgate Pub Co. стр. 38. ISBN 978-1472415929. In 2014 there were around 300 Greeks and 8,344 Turks.
  30. ↑ „M6.9 - 19km S of Kamariotissa, Greece“. United States Geological Survey.
  31. ↑ „İstanbul ve Civarının Deprem Etkinliğinin Sürekli İzlenmesi Projesi - Marmara Bölgesi“ (турски). Deprem.ibb.gov.tr. Архивирано од изворникот на 4 март 2016.
  32. ↑ „Imroz, Turkey Travel Weather Averages“. Weatherbase. Посетено на 2013-03-26.
  33. ↑ „Gökçeada Municipality official page“. Архивирано од изворникот на 2009-02-20. Посетено на 2018-12-10.
  34. ↑ „Changes in the demographic characteristics of Gökçeada“ (PDF). Архивирано (PDF) од изворникот 2005-02-18. Посетено на 2005-02-18.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Имброс&oldid=5138014“