Изотопи на фосфорот

Фосфор (₁₅P)
	Восочно бел (со жолт пресек), црвен (гранули централно лево, парче централно десно), и виолетов фосфор
Општи својства
Име и симбол	фосфор (P)
Изглед	безбоен, восочно бел, жолт, scarlet, црвен, виолетов, црн
Фосфорот во периодниот систем
	силициум ← фосфор → сулфур
Атомски број	15
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	30,973761998(5)
Категорија	повеќеатомски неметал, понекогаш се смета и за металоид
Група и блок	група 15 (азотна), p-блок
Периода	III периода
Електронска конфигурација	[Ne] 3s2 3p3
по обвивка	2, 8, 5
Физички својства
Фаза	цврста
Густина близу с.т.	бел: 1,823 g·cm−3; црвен: ≈ 2,2–2,34 g·cm−3; виолетов: 2,36 g·cm−3; црн: 2,69 г/см3
Топлина на топење	white: 0,66 kJ/mol
Топлина на испарување	white: 51,9 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	white: 23,824 J/(mol·K)
Атомски својства
Оксидациони степени	5, 4, 3, 2, 1, −1, −2, −3 (средно киселински оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 2,19
Енергии на јонизација	I: 1.011,8 kJ/mol ; II: 1.907 kJ/mol ; II: 2.914,1 kJ/mol ; (повеќе)
Ковалентен полупречник	107±3 пм
Ван дер Валсов полупречник	180 пм
	Спектрални линии на фосфор
Разни податоци
Кристална структура	телоцентрирана коцкеста (тцк)
Топлинска спроводливост	бел: 0,236 W/(m·K) ; црн: 12,1 W/(m·K)
Магнетно подредување	бел, црвен, виолетов, црн: дијамагнетно
Модул на збивливост	бел: 5 GPa; црвен: 11 GPa
CAS-број	бел: 12185-10-3; црвен: 7723-14-0
Историја
Откриен	Хениг Бранд (1669)
Препознаен ако елемент од	Антоан Лавоазје (1777)
Најстабилни изотопи
	Главна статија: Изотопи на фосфорот
	преглед; разговор; уреди; \| наводи \| Википодатоци

Иако фосфорот (₁₅P) има 22 изотопи од ²⁶P до ⁴⁷P, амо ³¹P е стабилен, така што фосфорот се смета за моноизотопски елемент. Најдолговечни радиоактивни изотопи се ³³P со полураспад од 25,34 дена и ³²P со полураспад од 14,268 дена. ^[6] ^[7] Сите други имаат полураспад под 2,5 минути, повеќето под една секунда. Најмалку стабилен познат изотоп е ⁴⁷P, со полураспад од 2 милисекунди.

Список на изотопи

Нуклид^[8] ^{[б 1]}	Z	N	Изотопна маса (Da)^[9] ^{[б 2]}^{[б 3]}	Полураспад ^{[б 4]}	Распаден облик ^{[б 5]}	Изведен изотоп ^{[б 6]}	Спин и парност ^{[б 7]}^{[б 4]}	Природна застапеност (моларен удел)
Нуклид^[8] ^{[б 1]}	Енергија на возбуда			Полураспад ^{[б 4]}	Распаден облик ^{[б 5]}	Изведен изотоп ^{[б 6]}	Спин и парност ^{[б 7]}^{[б 4]}	Нормален сразмер	Варијантен опсег
²⁶P	15	11	26.01178(21)#	43.6(3) ms	β⁺ (62.9%)	²⁶Si	(3)+
					β⁺, p (35.1%)	²⁵Al
					β⁺, 2p (1.99%)	²⁴Mg
^26mP	164.4(1) keV			115(8) ns	ИП	²⁶P	(1+)
²⁷P	15	12	26.9992925(97)	260(80) ms	β⁺ (99.93%)	²⁷Si	1/2+
²⁷P	15	12	26.9992925(97)	260(80) ms	β⁺, p (0.07%)	²⁶Al	1/2+
²⁸P	15	13	27.9923265(12)	270.3(5) ms	β⁺	²⁸Si	3+
					β⁺, p (.0013%)	²⁷Al
					β⁺, α (8.6×10⁻⁴%)	²⁴Mg
²⁹P	15	14	28.98180037(39)	4.102(4) s	β⁺	²⁹Si	1/2+
³⁰P	15	15	29.978313490(69)	2.5000(17) min	β⁺	³⁰Si	1+
³¹P	15	16	30.97376199768(80)	Стабилен			1/2+	1.0000
³²P	15	17	31.973907643(42)	14.269(7) d	β⁻	³²S	1+	Расеан
³³P	15	18	32.9717257(12)	25.35(11) d	β⁻	³³S	1/2+
³⁴P	15	19	33.97364589(87)	12.43(10) s	β⁻	³⁴S	1+
³⁵P	15	20	34.9733140(20)	47.3(8) s	β⁻	³⁵S	1/2+
³⁶P	15	21	35.978260(14)	5.6(3) s	β⁻	³⁶S	4−
³⁶P	15	21	35.978260(14)	5.6(3) s	β⁻, н?	³⁵S	4−
³⁷P	15	22	36.979607(41)	2.31(13) s	β⁻	³⁷S	(1/2+)
³⁷P	15	22	36.979607(41)	2.31(13) s	β⁻, n?	³⁶S	(1/2+)
³⁸P	15	23	37.984303(78)	0.64(14) s	β⁻ (88%)	³⁸S	(2−)
³⁸P	15	23	37.984303(78)	0.64(14) s	β⁻, n (12%)	³⁷S	(2−)
³⁹P	15	24	38.98629(12)	282(24) ms	β⁻ (74%)	³⁹S	(1/2+)
³⁹P	15	24	38.98629(12)	282(24) ms	β⁻, n (26%)	³⁸S	(1/2+)
⁴⁰P	15	25	39.991262(90)	150(8) ms	β⁻ (84.2%)	⁴⁰S	(2−,3−)
					β⁻, n (15.8%)	³⁹S
					β⁻, 2n?	³⁸S
⁴¹P	15	26	40.99465(13)	101(5) ms	β⁻ (70%)	⁴¹S	1/2+#
					β⁻, n (30%)	⁴⁰S
					β⁻, 2n?	³⁹S
⁴²P	15	27	42.00117(10)	48.5(15) ms	β⁻ (50%)	⁴²S
					β⁻, n (50%)	⁴¹S
					β⁻, 2n?	⁴⁰S
⁴³P	15	28	43.00541(32)#	35.8(13) ms	β⁻, n	⁴²S	(1/2+)
⁴³P	15	28	43.00541(32)#	35.8(13) ms	β⁻, 2n ?	⁴¹S	(1/2+)
⁴⁴P	15	29	44.01193(43)#	18.5(25) ms	β⁻, n (55%^[10])	⁴³S
					β⁻ (24%)	⁴⁴S
					β⁻, 2n (21%)	⁴²S
⁴⁵P	15	30	45.01713(54)#	24(7 (стат), 9 (сист)) ms^[10]	β⁻, n (79%)	⁴⁴S	1/2+#
⁴⁵P	15	30	45.01713(54)#	24(7 (стат), 9 (сист)) ms^[10]	β⁻, 2n (21%)	⁴³S	1/2+#
⁴⁶P	15	31	46.02452(54)#	9# ms [>200 ns]	β⁻?	⁴⁶S
					β⁻, n?	⁴⁵S
					β⁻, 2n?	⁴⁴S
⁴⁷P	15	32	47.03093(64)#	4# ms [>400 ns]	β⁻	⁴⁷S	1/2+#
					β⁻, n?	⁴⁶S
					β⁻, 2n?	⁴⁵S
прегледај

↑ ^mP – Возбуден јадрен изомер.
↑ ( ) – Неизвесноста (1σ) е дадена во концизен облик во загради по соодветните последни цифри.
↑ # – Атомска маса означена со #: вредноста и неизвесноста не се само изведени само од опитни податоци, туку барем делумно од трендови од масената површина (TMS).
↑ ^4,0 ^4,1 # – Вредностите означени со # не се само изведени од опитни податоци, туку барем делумно и од трендови во соседните нуклиди (TNN).
↑ Облици на распад:

IT: Јадрен преод

n: Неутронски распад

p: Протонски распад
↑ Задебелен симбол како изведен – Изведениот производ е стабилен.
↑ ( ) спинова вредност – Означува спин со слаби зададени аргументи.

Радиоактивни изотопи

Фосфор-32

³²P е радиоактивен изотоп на фосфор со релативна атомска маса 31,973907 и полураспад од 14,26 дена. ³²P е радиоактивен изотоп на фосфор со радиоцитотоксична активност кој емитува бета честички. Емитирани од ³²P, бета честичките директно ја оштетуваат клеточната ДНК и, со јонизирање на интрацелуларната вода за производство на неколку видови цитотоксични слободни радикали и супероксиди, индиректно ги оштетуваат интрацелуларните биолошки макромолекули, што резултира со смрт на клетките на туморот. ^[11]

Фосфор-33

³³P е вештачки радиоактивен елемент. Се произведува со низок принос со неутронско бомбардирање од ³¹P (стабилна). ³³P има радиоактивен период од 25,3 дена. Тоа е чист β-преносител. ³³P се употребува како алтернатива на ³²P во истражувањата во молекуларната биологија. Неговиот подолг животен век и особено неговиот помалку енергичен β спектар ја прават неговата манипулација поедноставна во лабораторија. Во медицинското поле, ³³P се користи во третманот на артериска стеноза, но повеќе не е индициран во овој момент. ^[12]

Наводи

↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
↑ webelements
↑ Ellis, Bobby D.; MacDonald, Charles L. B. (2006). „Phosphorus(I) Iodide: A Versatile Metathesis Reagent for the Synthesis of Low Oxidation State Phosphorus Compounds“. Inorganic Chemistry. 45 (17): 6864–74. doi:10.1021/ic060186o. PMID 16903744.
↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., уред. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (LXXXVI. изд.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
↑ cf. "Memoir on Combustion in General" Mémoires de l'Académie Royale des Sciences 1777, 592–600. from Henry Marshall Leicester and Herbert S. Klickstein, A Source Book in Chemistry 1400–1900 (New York: McGraw Hill, 1952)
↑ PubChem. „Phosphorus Radioisotopes“. pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (англиски). Посетено на 2022-04-08.
↑ „phosphorus-33 atom (CHEBI:37973)“. www.ebi.ac.uk. Посетено на 2022-04-08.
↑ Half-life, decay mode, nuclear spin, and isotopic composition is sourced in:
Kondev, F. G.; Wang, M.; Huang, W. J.; Naimi, S.; Audi, G. (2021). „The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties“ (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.
↑ Wang, Meng; Huang, W.J.; Kondev, F.G.; Audi, G.; Naimi, S. (2021). „The AME 2020 atomic mass evaluation (II). Tables, graphs and references*“. Chinese Physics C. 45 (3): 030003. doi:10.1088/1674-1137/abddaf.
↑ ^10,0 ^10,1 Crawford, H. L.; Tripathi, V.; Allmond, J. M.; и др. (2022). „Crossing N = 28 toward the neutron drip line: first measurement of half-lives at FRIB“. Physical Review Letters. 129 (212501): 212501. Bibcode:2022PhRvL.129u2501C. doi:10.1103/PhysRevLett.129.212501. PMID 36461950 Проверете ја вредноста |pmid= (help). S2CID 253600995 Проверете ја вредноста |s2cid= (help).
↑ „Phosphorus-32“.
↑ „Phosphorus 33 (P-33)“.

Надворешни врски

Податоци за изотопи на фосфор од Проектот за изотопи на лабораторијата Беркли

[9] P – Возбуден јадрен изомер.

[11] ( ) – Неизвесноста (1σ) е дадена во концизен облик во загради по соодветните последни цифри.

[TMS-12] # – Атомска маса означена со #: вредноста и неизвесноста не се само изведени само од опитни податоци, туку барем делумно од трендови од масената површина (TMS).

[TNN-13] 4,0 ^4,1 # – Вредностите означени со # не се само изведени од опитни податоци, туку барем делумно и од трендови во соседните нуклиди (TNN).

[14] Облици на распад:

IT: Јадрен преод

n: Неутронски распад

p: Протонски распад

[15] Задебелен симбол како изведен – Изведениот производ е стабилен.

[16] ( ) спинова вредност – Означува спин со слаби зададени аргументи.

[IUPAC-1] Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights

[2] webelements

[3] Ellis, Bobby D.; MacDonald, Charles L. B. (2006). „Phosphorus(I) Iodide: A Versatile Metathesis Reagent for the Synthesis of Low Oxidation State Phosphorus Compounds“. Inorganic Chemistry. 45 (17): 6864–74. doi:10.1021/ic060186o. PMID 16903744.

[4] Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., уред. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (LXXXVI. изд.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

[5] . "Memoir on Combustion in General" Mémoires de l'Académie Royale des Sciences 1777, 592–600. from Henry Marshall Leicester and Herbert S. Klickstein, A Source Book in Chemistry 1400–1900 (New York: McGraw Hill, 1952)

[6] PubChem. „Phosphorus Radioisotopes“. pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (англиски). Посетено на 2022-04-08.

[7] „phosphorus-33 atom (CHEBI:37973)“. www.ebi.ac.uk. Посетено на 2022-04-08.

[8] Half-life, decay mode, nuclear spin, and isotopic composition is sourced in:
Kondev, F. G.; Wang, M.; Huang, W. J.; Naimi, S.; Audi, G. (2021). „The NUBASE2020 evaluation of nuclear properties“ (PDF). Chinese Physics C. 45 (3): 030001. doi:10.1088/1674-1137/abddae.

[10] Wang, Meng; Huang, W.J.; Kondev, F.G.; Audi, G.; Naimi, S. (2021). „The AME 2020 atomic mass evaluation (II). Tables, graphs and references*“. Chinese Physics C. 45 (3): 030003. doi:10.1088/1674-1137/abddaf.

[NR129-17] 10,0 ^10,1 Crawford, H. L.; Tripathi, V.; Allmond, J. M.; и др. (2022). „Crossing N = 28 toward the neutron drip line: first measurement of half-lives at FRIB“. Physical Review Letters. 129 (212501): 212501. Bibcode:2022PhRvL.129u2501C. doi:10.1103/PhysRevLett.129.212501. PMID 36461950 Проверете ја вредноста |pmid= (help). S2CID 253600995 Проверете ја вредноста |s2cid= (help).

[18] „Phosphorus-32“.

[19] „Phosphorus 33 (P-33)“.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[б 1]

[9]

[б 2]

[б 3]

[б 4]

[б 5]

[б 6]

[б 7]

[10]

[11]

[12]

п р у Изотопи на хемиските елементи
1 H																	2 He
3 Li	4 Be											5 B	6 C	7 N	8 O	9 F	10 Ne
11 Na	12 Mg											13 Al	14 Si	15 P	16 S	17 Cl	18 Ar
19 K	20 Ca	21 Sc	22 Ti	23 V	24 Cr	25 Mn	26 Fe	27 Co	28 Ni	29 Cu	30 Zn	31 Ga	32 Ge	33 As	34 Se	35 Br	36 Kr
37 Rb	38 Sr	39 Y	40 Zr	41 Nb	42 Mo	43 Tc	44 Ru	45 Rh	46 Pd	47 Ag	48 Cd	49 In	50 Sn	51 Sb	52 Te	53 I	54 Xe
55 Cs	56 Ba		72 Hf	73 Ta	74 W	75 Re	76 Os	77 Ir	78 Pt	79 Au	80 Hg	81 Tl	82 Pb	83 Bi	84 Po	85 At	86 Rn
87 Fr	88 Ra		104 Rf	105 Db	106 Sg	107 Bh	108 Hs	109 Mt	110 Ds	111 Rg	112 Cn	113 Nh	114 Fl	115 Mc	116 Lv	117 Ts	118 Og

		57 La	58 Ce	59 Pr	60 Nd	61 Pm	62 Sm	63 Eu	64 Gd	65 Tb	66 Dy	67 Ho	68 Er	69 Tm	70 Yb	71 Lu
		89 Ac	90 Th	91 Pa	92 U	93 Np	94 Pu	95 Am	96 Cm	97 Bk	98 Cf	99 Es	100 Fm	101 Md	102 No	103 Lr
Таблица на нуклиди