Зубовце (Кумановско)
| Зубовце | |
Поглед на селото Зубовце | |
  Зубовце Местоположба на Зубовце во Македонија
Зубовце на карта
| |
| Координати 42°5′45″N 21°50′8″E / 42.09583°N 21.83556°E | |
| Регион |  Североисточен
|
| Општина |  Куманово
|
| Област | Овче Поле |
| Население | 1304 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 13 |
| Повик. бр. | 031 |
| Шифра на КО | 17040 |
| Надм. вис. | 320 м |
|
Зубовце на општинската карта  Атарот на Зубовце во рамките на општината | |
 Зубовце на Ризницата
| |
Зубовце — село во Општина Куманово, во областа Овче Поле, во околината на градот Куманово.
Географија и местоположба
[уреди | уреди извор]Селото се наоѓа во источниот дел на територијата на Општина Куманово, чиј атар на мал дел се допира со подрачјето на општината Старо Нагоричане. Зубовце се наоѓа непосредно од левата страна на реката Пчиња.[2] Селото е ридско, сместено на надморска височина од 320 метри. Од градот Куманово, селото е оддалечено 14 километри.[2]
До самото село води земјен пат, кој се двои од регионалниот пат 1204 по селото Доброшане.
Куќите на ова село се наоѓаат во длабока долина на Зубовска или Новосељанска Река, во близина на нејзиното устие во Пчиња. Околни села се Шупљи Камен, Клечевце, Новосељане и други. Во минатото, мештаните водата за пиење ја добивале од бунари.[3]
Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Корија, Плоча, Крст, Средни Рид, Чука, Самовилска Вода, Сува Чешма, Стари Трла, Алаџарма (со добар извор за вода), Краста, Модри Камен, Оџевица, Стари Лозја, Тачев Гроб, Смркови, Авлии, Жути Камен, Орловац, Гуштерица, Река (Пчиња), Рамниште и Голубица.[3]
Селото има збиен тип, кое е поделено на неколку маала, кои се наречени по главните родови (Грујчевско, Здравсковско, Ѓорчевско, Циганско и други).[3]
Историја
[уреди | уреди извор]Зубовце влегува во старите села во Кумановско. Во помен од 1377 година, Јевдокија Дејановиќ со синовите го приложила селото Зубовце на манастирот „Св. Пантелејмон“ на Света Гора.[3]
Пред крајот на отоманскиот период, најголем дел од земјиштето во селото припаѓало на Турци, кои се викале Асан, Авмет-ќаја, Бари-бег, Решад-бег, Назив-бег, Верат, Садик и Невзат. Некои од нив живееле во селото преку целата година, како Асан и Авмет-ќаја. Во селото постоеле и мали турски гробишта.[3]
Во селото постои помала група на староседелски родови, додека останатите се доселеници, најголем дел за време на отоманскиот период.[3]
Стопанство
[уреди | уреди извор]Атарот на селото зафаќа простор од 8 км2, при што преовладуваат обработливите површини со површина од 477,3 хектари, на пасиштата отпаѓаат 225,7 хектари, а на шумите само 9,8 хектари.[2]
Во основа, селото има полјоделска функција.[2]
Најголем дел од земјиштето во отоманскиот период припаѓало на Турците, а од нив браќата Решад-бег и Назив-бег држеле една половина. Тие поседувале и свои кули во селото. Од 1903 до 1912 година, турската земја постепено била продавана на селаните од Зубовце.[3]
Население
[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Зубовце живееле 266 жители, сите Македонци.[4] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Зубовце имало 208 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.[5]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 250 Македонци.[6]
Селото во 1961 година броело 445 жители, додека во 1994 година бројот се намалил на 98 жители, македонско население.[2]
Според пописот од 2002 година, во селото Зубовце живеел 57 жители, сите Македонци.[7]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 13 жители, од кои 8 Македонци и 5 лица без податоци.[8]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 266 | 208 | 355 | 409 | 445 | 395 | 223 | 109 | 98 | 57 | 13 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]
Родови
[уреди | уреди извор]Зубовце е македонско село.[3]
Според истражувањата од 1972 година, родови во селото се:
- Староседелци: Грујчевци (12 к.), Стаменчиовци (8 к.), Ѓуричковци (3 к.), Миленковци (2 к.) и Топчиевци (2 к.). Овие родови за време на отоманскиот период поседувале малку своја земја.
- Доселеници: Овчеполци (3 к.), доселени се од селото Орел во Овче Поле; Портарци (3 к.), доселени се од селото Бељаковце; Биљановци (4 к.), доселени се од селото Биљановце. Подалечно потекло имаат од селото Младо Нагоричане; Гушлевци (3 к.), доселени се од селото Мургаш, таму припаѓале на родот Марчевци; Ѓорчевци (4 к.), доселени се од селото Биљановце; Веселиновци (4 к.) и Здравковци (8 к.), доселени се, но не знаат од каде; Дурунџиевци (3 к.), доселени се од некое село во Которлак.
Иселеништво
[уреди | уреди извор]Постари иселеници има во Габреш (Ѓаковци). После Втората светска војна населението се иселувало во Куманово и други градови.[3]
Општествени установи
[уреди | уреди извор]- Поранешно основно училиште
Самоуправа и политика
[уреди | уреди извор]Кон крајот на XIX век, Зубовце било село во Кумановската каза на Отоманското Царство.
Селото влегува во рамките на Општина Куманово, која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било дел од некогашната Општина Клечевце.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Куманово. Селото припаѓало на некогашната општина Клечевце во периодот од 1955 до 1962 година, а од 1962 до 1965 година било во рамките на Општина Орашац.
Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Клечевце, во која покрај селото Зубовце, се наоѓале и селата Бељаковце, Довезенце, Јачинце, Клечевце, Косматац, Мургаш и Новоселани. Во периодот 1950-1952 година селото влегувало во рамки на некогашната Општина Клечевце, во која влегувале селата Зубовце, Клечевце, Косматац и Новосељане.
Избирачко место
[уреди | уреди извор]Во селото постои избирачкото место бр. 1146 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.[13]
На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 17 гласачи.[14]
Културни и природни знаменитости
[уреди | уреди извор]- Археолошки наоѓалишта[15]
- Цркви[16]
- Црква „Св. Недела“ — главна селска црква.
По Првата светска војна, на возвишението Крст западно од селото била подигната црквичката „Св. Ѓорѓи“, која денес не постои и таму се наоѓа денешната црква „Св. Недела“.[3]
- Верски објекти[3]
- Самовилска Вода — извор и параклис
-
Дел од околината на параклисот Самовилска Вода -
Главната селска црква „Св. Недела“ -
Параклисот Самовилска Вода
Редовни настани
[уреди | уреди извор]- Селски слави[3]
- Ѓурѓовден — стара селска слава
- Томина недела — понова селска слава
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја. Скопје: Патрија. стр. 133.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 Трифуноски, Јован (1974). Кумановска област. Скопје: САНУ. стр. 177–178.
- ↑ Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с. 215
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 128-129.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 8 декември 2022.
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ „архивска копија“. Архивирано од изворникот на 2023-12-08. Посетено на 8 декември 2023.
- ↑ Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 209. ISBN 9989-649-28-6.
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
| |||||||||||||||||||||||||
