Знак на унијата на Норвешка и Шведска

Од Википедија — слободната енциклопедија
Знакот на унијата со пропорции 5:4 користен во шведските знамиња
Квадратната ознака на унијата што се користи во норвешките знамиња

Знакот на унијата на Норвешка и Шведска (шведски: unionsmärket или unionstecknet, норвешки: unionsmerket) бил симбол на Унијата меѓу Шведска и Норвешка. Тој бил вметнат во кантонот на шведското и норвешкото национално знаме од 1844 година за да го означи партнерството на двете земји во лична заедница. Ознаката ги комбинирала боите на знамето на двете кралства, подеднакво распоредени, за да го одрази нивниот еднаков статус во унијата. Самостојниот дизајн на ознаката бил искористен за дипломатското знаме и поморскиот приклучок на синдикатот. Знакот на синдикатот останал дел од знамињата на двете земји сè додека не бил отстранет од трговските и државните знамиња на Норвешка во 1899 година поради зголеменото норвешко незадоволство од унијата. Остана на поморскиот знак на Норвешка и на сите шведски знамиња до распаѓањето на унијата меѓу Норвешка и Шведска во 1905 година.

Позадина[уреди | уреди извор]

Унијата на Шведска и Норвешка настанала како резултат на Наполеоновите војни, кога кралот на Данска-Норвешка, на губитничката страна, бил принуден да му ја отстапи Норвешка на кралот на Шведска со Договорот од Кил во 1814 година. Норвешкиот отпор довел до прогласување на национална независност и усвојување на устав на 17 мај 1814 година. Кратката војна со Шведска резултирала со Конвенцијата на Мос на 14 август 1814 година и норвешката уставна ревизија од 4 ноември 1814 година за да се отвори патот за лична заедница. Истиот ден, норвешкиот парламент избрал да го избере Чарлс XIII од Шведска за крал на Норвешка.

Според уставот од ноември 1814 година, Норвешка требала да има свое трговско знаме, но военото знаме требало да ја одразува унијата. Денешното знаме на Норвешка било воведено во 1821 година, но неговата употреба била ограничена. Военото знаме на синдикатот од 1815 година било шведско знаме обезличено со кантон прикажувајќи бел Андреин крст на црвен, наменето да ја претставува Норвешка. Јавното мислење во Норвешка ја сметало оваа ситуација како незадоволителна и побарало реформа на знамињата и оружјето за да се одрази на еднаков статус на двете држави во Унијата.[1][2]

Нови знамиња од 1844 година[уреди | уреди извор]

Синдикатот на морнарицата и дипломатското знаме на Норвешка и Шведска 1844–1905 година. Пропорциите 4:5 биле оние на синдикалната ознака во шведските знамиња.
Норвешка салата од харинга, традиционално украсена со сечкани жолчки, белки, цвекло и магдонос. Сличноста на декорацијата доведе до ироничен прекар „салата од харинга“ за ознаката на синдикатот.

Во 1844 година, предлозите за заеднички комитет биле донесени за двете земји од кралот Оскар I.[3] Бил создаден униски знак, комбинирајќи ги боите на знамето на двете земји, подеднакво распределени. Тоа било поставено во кантонот на секое знаме, вклучувајќи ги и трговските знамиња, кои дотогаш биле без никакви симболи на унијата. Двете земји добиле посебни, но паралелни системи на знаме, со што јасно се манифестирала нивната еднаквост.

Знакот на унијата сам по себе се користел како поморски џек во двете земји и како знаме на заедничките дипломатски претставништва на двете земји во странство. Дипломатското знаме имало пропорции 4:5 на униската ознака како што се појавувало во шведските знамиња, за разлика од квадратната форма на норвешката верзија.[4][5] Се користело и на пилотскиот џек кој бил сличен на морнаричкиот, но имало бела граница.[6]

Сината боја во униската ознака би била иста како и во останатиот дел од знамето, обично темно сината на норвешкото знаме. Шведските знамиња пред 1905 година исто така имале потемна нијанса сина од сегашните знамиња.

Знакот на унијата најпрво бил популарен во Норвешка како знак на еднаков статус на Норвешка во унијата. Во Шведска, некои луѓе отсекогаш го гледале како сквернавење на нивното знаме, а еден од нејзините противници го нарекол „салата од харинга“[7] поради неговата сличност со популарно јадење на скандинавскиот сморгосборд. Под ова име станало познато во двете земји и до ден-денес.

Укинување[уреди | уреди извор]

Во текот на 1870-ти, унијата станувала сè помалку популарна во Норвешка и како последица на униската ознака не се гледало како знак на еднаквост, туку како унија наметната на земјата против нејзината волја. Радикалите си ставиле за политичка цел повторно да го воведат „чистото“ норвешко знаме како прв чекор кон распаѓање на унијата.[8] Парламентарното мнозинство трипати гласало за отстранување на ознаката, но двапати било поразено со кралско вето. Конечно, во 1898 година, третото кралско вето било отфрлено и синдикалната ознака била отстранета од националното (трговско)[9] и државното знаме. Останало во военото знаме (поморски заповедник), бидејќи тоа било под јурисдикција на кралот. Сепак, парламентот вовел ново државно знаме за владините згради, слично на военото знаме, но без синдикална ознака. „Чистото“ норвешко знаме повторно било поставено во 1899 година. По едностраното повлекување на Норвешка од унијата на 7 јуни 1905 година, униската ознака исчезнала и од поморскиот знак на 9 јуни. Таа останала во сите шведски знамиња додека Шведска официјално не го признала распуштањето на унијата. Со кралски декрет од 27 октомври, униската ознака во трговското знаме и поморскиот знак требала да се замени со сино поле на 1 ноември 1905 година.

Галерија[уреди | уреди извор]

Норвешка[уреди | уреди извор]

  • Знамето на Норвешка 1844–1898/99
    Знамето на Норвешка 1844–1898/99
  • Воено знаме, кралско знаме и знак 1844–1905, државно знаме на Норвешка 1844–1899 година
    Воено знаме, кралско знаме и знак 1844–1905, државно знаме на Норвешка 1844–1899 година

Шведска[уреди | уреди извор]

  • Знамето на Шведска 1844–1905 година
    Знамето на Шведска 1844–1905 година
  • Државно знаме, воено знаме, кралско знаме и знаме на Шведска 1844–1905
    Државно знаме, воено знаме, кралско знаме и знаме на Шведска 1844–1905

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Nevéus, Clara (1994). "Vapen och flaggor under den svensk-norska unionens tid". In Carl Johans Förbundets Handlingar för åren 1989–1993, Uppsala, pp. 59–73. ISSN 0280-0411
  2. ↑ Grimnes, Ole Kristian (2005). "Kampen om flagget". In Levende Historie No. 1, pp. 12–14.
  3. ↑ Bratbak, Bjørn (1993). "Det norsk-svenske unionsvåpenet og andre symbolstridigheter". In Meddelande 53 från Armémuseum, Stockholm, p. 23–25.
  4. ↑ Anker, C.J. (1888). "Tegninger af Norges flag i dets forskjellige skikkelser gjennem tiden". Kristiania: P.T. Mallings boghandels forlag, pp. 11–12.
  5. ↑ Colour plate attached to "Cirkulär 18. Oktober 1899" from Kongl. Utrikes Departementet, Stockholm, to the consuls of the United Kingdoms
  6. ↑ Nordisk Familjebok, Uggelupplagan: Gös
  7. ↑ This nickname was first used by the Swedish representative C.O. Brakel during a debate in the Swedish House of Nobility in 1859. See Koht, Halvdan, "Norske Flagsange, Kristiania 1896, p. X.
  8. ↑ Hofstad, Marius B. (2006). "Et splittelsens tegn. Flaggstriden i Norge på 1890-tallet". Universitetet i Oslo, pp. 21–24.
  9. ↑ Kongelig Kundgjørelse (Royal announcement) 10 December 1898.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Знак_на_унијата_на_Норвешка_и_Шведска&oldid=5133679“