Злести
| Злести | |
Поглед на селото Злести | |
  Злести | |
| Координати 41°16′57″N 20°49′49″E / 41.28250° СГШ; 20.83028° ИГДКоординати: 41°16′57″N 20°49′49″E / 41.28250° СГШ; 20.83028° ИГД | |
| Регион |  Југозападен
|
| Општина |  Дебарца
|
| Област | Дебарца |
| Население | 294[1] жит. (поп. 2002) |
| Пошт. бр. | 6344 |
| Повик. бр. | 046 |
| Надм. вис. | 780 м |
| Слава | Ѓурѓовден |
|
Злести на општинската карта  | |
 Злести на Ризницата
| |
Злести — село во Општина Дебарца, во областа Дебарца, во околината на градот Охрид.
Содржина
Етимологија[уреди | уреди извор]
Помеѓу населението на селото постои предание дека селото порано се викало Лески, и дека се наоѓало во правец на селото Лешани, тоа место и денес се вика Лески. Од Лески името се преиначило во Злести.[2]
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Злести се граничи со следните села: на север со Белчишта, општинско средиште на Општина Дебарца, на запад со селото Ботун, на југозапад со Мешеишта, на југоисток со Куратица, на исток со Лешани, Долно Средоречие и Грко Поле на североисток, а на југ со Сирула.
Од градот Охрид оддалечено е 22 километри. Од регионалниот пат Охрид-Кичево оддалечено е 3 километри.
Од јужната и западната страна е опкружено со планини кои се богати претежно со дабова и иглолисна шума во помали количини, а во помал обем и букова шума.
Историја[уреди | уреди извор]
Во 19 век, Злести се наоѓало во Охридската каза, нахија Дебарца, во Отоманското Царство.
Стопанство[уреди | уреди извор]
Од северната и источната страна на селото се простира голема низина која е погодна за одгледување на житарици. Од другите земјоделски култури во помали количини се одгледува пченка, грав, компир, пиперки и други градинарски култури.
Население[уреди | уреди извор]
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Злести имало 530 жители, сите Македонци христијани.[3] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Злести имало 520 жители.[4]
Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 294 жители. Следува табела на националната структура на населението[5]
| Националност | Вкупно |
| Македонци | 291 |
| Турци | 0 |
| Роми | 0 |
| Албанци | 0 |
| Власи | 0 |
| Срби | 0 |
| Бошњаци | 0 |
| Други | 3 |
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900[6] | 1905[7] | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 530 | 520 | 701 | 721 | 680 | 552 | 504 | 369 | 333 | 294 |
- Извор за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[8]
Родови[уреди | уреди извор]
Селото Злести од секогаш па до денес во целост е населено со Македонци од православна христијанска вероисповед, а во него има зачувано и живеат голем број на старинечки (староседелски) родови.[9]
- Старинечки родови се: Миленковци (16 к.), Рампевци (15 к.), Поповци (5 к.), Ширговци (14 к.), Неделковци (5 к.), Степановци (3 к.), Ѓоршевци (12 к.), Ѓоревци (5 к.), Колевци (3 к.), Пашовци (5 к.) и Беговци (5 к.). Слава на сите овие родови е Свети Никола. Родовите Колевци, Ѓоревци и Ѓоршевци потекнуваат од тројца браќа, при што основачот на родот Ѓоршевци имал пет синови и задруга од 70 членови, а во овој род ја знаат следната генеологија Нове Маркоски (жив на 91 година во 1965)-Марко I-Марко II-Ангеле-Деско-Ѓоршо кој го основал родот. Родовите Рампевци и Поповци потекнуваат од ист предок, а исто така и родовите Ширговци и Беговци потекнуваат од ист предок. Доселени родови се: Локовци (6 к.) (слават Петковден) од с. Локов во Малесија - Струшко и Јолевци (6 к.) чие што место на старина е непознато.
Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1948 година, родови во Злести се:[2]
- Староседелци: Ширговци (26 к.); Миленковци со Пашовци (12 к.); Ѓоршовци (27 к.) и Рамбевци (18 к.).
- Со непознато потекло се: Танасковци (22 к.).
- Доселеници со познато потекло се: Јолевци (7 к.), доселени се во 1860 година од селото Велмеј; Локовци (4 к.), доселени се во исто време кога и Јолевци, доселени се од селото Локов, Малесија. Од каде избегале поради тоа што убиле некој Турчин.
- Роми: Демиш Усеин (1 к.), доселени се во 1946 година од селото Брежани.
Општествени установи[уреди | уреди извор]
- Основно училиште „Дебрца“ до V одделение[10], подрачно училиште на ОУ „Дебрца“ - Белчишта
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Селото влегува во рамките на проширената Општина Дебарца, која настанала со спојување на поранешните општини Белчишта и Мешеишта по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото припаѓало на некогашната Општина Белчишта.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Охрид. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото припаѓало на некогашната Општина Белчишта.
Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Белчишта, во која покрај селото Злести, се наоѓале и селата Белчишта, Ботун, Брежани, Велмеј, Горно Средоречие, Грко Поле, Долно Средоречие, Лешани, Ново Село, Песочани и Црвена Вода. Во периодот 1950-1952 година, селото Злести се наоѓало во некогашната Општина Белчишта, во која влегувале селата Белчишта, Горно Средоречие, Долно Средоречие и Злести.
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Археолошки локалитети[11]
- Градиште — населба од бронзено време;
- Св. Богородица Пречиста - Раштани — старохристијанска базилика и средновековна црква со некропола;
- Св. Никола — средновековна црква со некропола;
- Страишта — утврдена населба од железно време.
- Цркви[12]
- Црква „Св. Ѓорѓи“ — главна селска и гробјанска црква
- Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ — новоизградена црква кај археолошкиот локалитет
- Манастири
- Злестински манастир — новоизграден манастир во близина на селото
- Параклиси
- Св. Никола — сместен под главната селска црква „Св. Ѓорѓи“
Редовни настани[уреди | уреди извор]
- Ѓурѓовден (6 мај) — селска слава
Личности[уреди | уреди извор]
- Климе Вељаноски - Злеатовчето — македонски комита
- Благоја Дескоски — музичар-виолинист
- Стојан Лакоец — македонски револуционер
- Кирил Стојанов — македонски партизан
- Крсте Ѓоргијов Колоски — македонски револуционер од ВМОРО.[13]
- Деско Ѓоршев Десковски — македонски револуционер од ВМОРО.[14]
- Сотир Јанев Димоски — македонски револуционер од ВМОРО.[14]
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Од родовите поединечно се знае за следните иселеници до 1948:
- од Ширговци иселеници има во САД (една фамилија, од 1920 година) и во Охрид (една фамилија, од 1938 година);
- од Миленковци иселеници има во Струга (една фамилија, од 1938 година);
- од Ѓоршовци иселеници има во Охрид (пет фамилии, од 1935 година);
- од Рамбевци иселеници има во Струга (една фамилија, од 1925 година);
- од Танасковци иселеници има во САД (една фамилија, од 1922 година).
Родот Далчевци (1 к.) е иселен во селото Рудник, велешко во 1918 година, во Злести припаѓале на некој род.[2]
Култура и спорт[уреди | уреди извор]
Од спортот доста е развиен фудбалот, при што има фубалски клуб ФК Злести кој игра во Охридската општинска лига. ФК Злести има свој стадион „Горни-Лаг“ каде ги изигрува своите натпревари. Во изградба е новиот полигон за мал фудбал и други спортови (ракомет, кошарка, одбојка) во склоп на подрачното основно училиште.
Во Злести секое лето се одржува традиционален турнир во мал фудбал.
Галерија[уреди | уреди извор]
Параклисот „Св. Никола“ под главната селска црква „Св. Ѓорѓи“
Поглед на параклисот „Св. Никола“
Интересна архитектура во Злести
Поглед на селото Злести
Дел од селските гробишта и селските куќи
Едниот крај на селото
Средишниот дел на селото
Маалото под црквата
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. конс. 24 август 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 . Архив МАНУ Фонд „ Бранислав Русиќ “ АЕ 89/1. „ Дебарца “ Злести.
- ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 253.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 162-163.
- ↑ http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис во Македонија 2002. - Книга 10.
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ Трифуноски Ф., Јован (1992) (на српски). Охридско-струшка област. Антропогеографска проучавања. Белград: САНУ. стр. 268–270.
- ↑ „За училиштето“. македонски: ОУ „Дебрца“ - Белчишта. конс. 22 август 2016.
- ↑ Коцо, Димче (1996). „Археолошка карта на Република Македонија“. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска. уред (на македонски). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
- ↑ Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том II, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
- ↑ 14,0 14,1 Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том I, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Злести на Ризницата ?- Сателитска снимка на Злести на Google Maps.
| ||||||||||||
