Земјоделство во Естонија

Земјоделството во Естонија — игра важна улога во економскиот развој на земјата.

Историја[уреди | уреди извор]

Во 1991 година, околу 12 проценти од работната сила била вработена во земјоделството, произведувајќи 15,4 проценти од БДП на Естонија. Естонија има околу 1,3 милиони хектари земјоделско земјиште, од кои речиси 1 милион хектари се обработливи. За време на советската ера, обработливото земјиште се намалило за скоро 405.000 хектари, што станало шумско. Колективизацијата кон крајот на 1940-тите и 1950-тите донела големи тешкотии за земјоделството во Естонија, кое за време на првиот период на независност бил главната улога на естонското општество. Сепак, естонското земјоделство останало попродуктивно од советскиот просек. Во 1990 година имало 221 колективни и 117 државни фарми со просечно по 350 до 400 работници. Просечното сточно стадо по фарма вклучувало 1.900 говеда и 2.500 свињи. Естонија била извозник на месо и млеко кон другите републики. Земјоделството исто така служело и како основа за силната прехранбена индустрија во републиката. Меѓутоа, преку своето производство на месо, Естонија многу се потпирала на добиточна храна од Русија. Кога републиката се обидела да го намали извозот на месо во доцните 1980-ти, Русија се одмаздила со забавување на снабдувањето со житно зрно, кое дополнително го намалило естонското производство. Зголемувањето на цените на горивото и општата криза за гориво во почетокот на 1992 година, исто така, го погодило земјоделското производство. Иако вкупната површина на земјоделски култури пораснала во раните 1990-ти, вкупното производство и просечните приноси значително опаднале^[1].

Реформата на земјоделскиот систем на Естонија започнала во декември 1989 година со донесувањето на Законот за приватно земјоделство. Законот им овозможил на поединците да изнајмат до педесет хектари земјиште за приватно садење и за одгледување на култури. Земјата била наследна, но не можела да се купи или продаде. Целта на реформата била да се стимулира производството и да се врати духот на приватното земјоделство во селата. Шест месеци по спроведувањето, биле изградени околу 2.000 фарми, со неколку илјади кои биле ставени на чекање за одобрување. Една година подоцна, работеле повеќе од 3.500 приватни фарми. Почнувајќи од октомври 1991 година, на земјоделците им било дозволено да ја поседуваат својата земја. Ова го зголемило бројот на фарми до 7.200 до почетокот на 1992 година. Почнувајќи од првата половина од 1993 година, биле создадени вкупно 8.781 фарми, кои опфаќале околу 225.000 хектари или една четвртина од обработливото земјиште во Естонија^[1].

Во мај 1993 година, Естонскиот парламент усвоил закон за даноци на имот, кој претставувал голем проблем за многу земјоделци пред да започнат со бизнис. Законот наложувал данок од 0,5 отсто на вредноста на имотот што треба да се плати на државата и 0,3 до 0,7 отсто од уделот што треба да се плати на локалните власти. Повеќе од даноците на имот, трошоците за стоки, како што се гориво и нова опрема, се сметало дека најверојатно ќе се покажат оптоварувачки за многу нови фармери^[1].

Со воведувањето на приватното земјоделство, многу колективни фарми започнале да се дезинтегрираат. Се зголемила корупцијата и приватизацијата на земјоделска опрема од страна на директорите на земјоделските стопанства. Неколку успешни фарми на Естонија биле реорганизирани во задруги. На долг рок, владата предвидела дека 40.000 до 60.000 приватни фарми во просек од 50 хектари би биле оптимални. Во исто време, Естонците, најверојатно, ќе имаат многу висока потрошувачка на домашно овошје и зеленчук. Анкетата од 1993 година од страна на Одборот за статистика на Естонија покажа дека речиси 80 проценти од сите компири консумирани од Естонците се приватно одгледани или добиени од пријатели или роднини. Триесет проценти од јајцата биле примени надвор од пазарот, како и 71,5 проценти од сите сокови. Генерално, Естонците пријавиле над 20 проценти од нивната храна од приватно производство или од пријатели или роднини^[1].

Во 2007 година во Естонија имало вкупно 23.257 земјоделски фирми, од кои 21.868 им припаѓале на физички лица, а 1388 на правни лица. Домаќинствата поседуваат 906.833 ха земјоделско земјиште, поделени меѓу физички и правни лица за речиси половина: 469.735 ha во сопственост на физички лица и 437.098 ha од правни лица. Според статистичките податоците, најголем број на домаќинства, физички и правни лица, поседуваат фарма од 2-5 ха: 5439 лица на физички лица, 5334 на правни лица. Сепак, најголем дел од вкупната површина била во фарми со повеќе од 100 хектари: 908 фарми на физички лица, 208 545 хектари (вкупно 469 735 ha во сите групи), 418 445 хектари во 642 домаќинства (437 098 ha во сите групи).

Производство[уреди | уреди извор]

Најголеми земјоделски производи во 2012 година^[2]
Вид	Производство во тони
Сено (Фуражни култури и Силажа)	3 400 000*
Тиква (главно за добиточна храна)	1 900 000*
Жито	990 891
Пченица	485 000
Детелина (Фуражни култури и Силажа)	747 200
Млеко	720 718
Јачмен	340 500
Репка	157 816
Компир	138 872
Medicago (Фуражни култури и Силажа)	111 305
Пченка (Фуражни култури и Силажа)	104 966
Овес	78 400
’Рж	57 300
Месо, вкупно	78 394
Свинско месо	48 831
Говедско месо	12 275
Пилешко месо	16 530
* – ФАО

Во 2012 година, во Естонија се користело 955.916 хектари земјоделско земјиште. За земјоделско производство се користело 818.820 ха, овошни насади и градини - 6255 ха, пасишта 191.529 хектари, обработливо земјиште 620.483 ha, вклучувајќи ги и домашните земјишта, 3.950 ха, житарици - 290.473 ха. Во 2012 година, од обработливото земјиште 51,1% биле за житни култури, 29,7% фуражни култури, 15,5% технички посеви, 1,9% мешунки, 1,3% компири и 0,5% зеленчук. 35% од површината на житните култури била наменета за летна пченица, 31% јачмен, 18% зимска пченица, 9% овес, 5% 'рж, 1% мешано овошје и 2% останато.

Во 2011 година во Естонија биле произведени вкупно 336.260 растително производство. Од нив, 57.271 илјади пченица, 51.577 јачмен, 26.044 компири, 62.739 маслинки, 45.233 зеленчуци и 64.127 илјади трева. Сточарското производство во истата година изнесувало 387.799. Од нив, 210.898 биле млеко, 86.860 свињи, 40.671 говеда, 23.211 живина и 10.985 јајца.

Во 2012 година, во Естонија биле купени вкупно 712.301 тони жито, или 463.220 тони пченица, 36 206 тони 'рж , 171.989 тони јачмен, 23.405 тони овес, 8.824 тони тритикале, 8.657 тони мешани зрна. Истата година биле купени 28,3 илјади говеда (6.742 тони говедско месо), свињи 390,5 илјади (31,081 тони свинско), овци и кози на 4,6 илјади (86,1 тони месо). Вкупно било купено 665.088 тони млеко.