Земјоделство во Азербејџан

Земјоделството во Азербејџан — игра важна улога во економскиот развој на земјата. Примарните култури во Азербејџан се одгледување или производство на грозје, памук, тутун, агруми и зеленчук. Првите три култури сочинуваат повеќе од половина од вкупното производство, а последните две заедно сочинуваат дополнителни 30%. Сточарството, млечните производи, виното и алкохолните пијалаци се исто така важни земјоделски производи^[1].

Историја[уреди | уреди извор]

Во раните 1990-ти години, земјоделскиот сектор на Азербејџан барал значително реструктуирање, со цел да го оствари својот огромен потенцијал. Цените за земјоделски производи не се зголемиле толку брзо колку и трошоците за инпути; системот за колективно одгледување од советската ера ја обесхрабрила приватната иницијатива; опремата воопшто и системот за наводнување, особено биле застарени; модерната технологија не била широко воведена; и администрацијата на земјоделски програми била неефикасна^[1].

Повеќето обработливо земјиште на Азербејџан, чиј вкупен износ бил над 1 милион хектари, се наводнува со повеќе од 40.000 километри канали и цевководи. Различната клима овозможува одгледување на широк спектар на култури, кои се движат од праски до бадеми и од ориз до памук. Во раните 1990-ти години, земјоделското производство зазимало околу 30 до 40% од нето материјалниот производ на Азербејџан, додека директно вработувал околу една третина од работната сила и обезбедувал егзистенција за околу половина од населението во земјата. Во раните повоени децении, главните култури во Азербејџан биле памук и тутун, но во 1970-тите години грозјето станало најпродуктивна култура. Кампањата за борба против алкохолот од страна на Москва во средината на 1980-тите придонела за нагло намалување на производството на грозје во доцните 1980-ти. Во 1991 грозјето опфаќало над 20% од земјоделското производство, проследено од памукот^[1].

Производството на речиси сите култури се намалило во раните 1990-ти. Во 1990 година штрајковите на работните места и антисоветските демонстрации придонеле за намалување на земјоделското производство. Конфликтот во Нагорно Карабах, местото на околу една третина од земјоделските површини во Азербејџан, значително го намалило земјоделското производство почнувајќи од 1989 година. Во 1992 година придонесот на земјоделството во НМП се намалил за 22%. Ова главно се должело на студеното време, кое ги намалило производството на памукн и грозје и продолжувањето на конфликтот во Нагорно-Карабах. Конфликтот предизвикан од блокадата на Нахичеванската автономна република, исто така придонел за пад на земјоделството.

Околу 1.200 државни и кооперативни фарми работат во Азербејџан, со малку фактичка разлика помеѓу правата и привилегиите на државните и кооперативните стопанства. Малите приватни градини, кои сочинуваат само мал дел од вкупното обработливо земјиште, придонесуваат до 20% од земјоделското производство и повеќе од половина од сточарското производство.

Министерството за земјоделство на Азербејџан ги води центрите за набавки распоредени низ целата земја за владино купување на најголемиот дел од тутунот, памукот, чајот, свилата и грозјето што се произведуваат. Министерството за производство на житарици и леб работи слични операции кои купуваат голем дел од производството на житарици. Останатите култури се продаваат во приватниот сектор^[1]^[2].

Работни практики[уреди | уреди извор]

Во извештајот на американското Министерство за труд за 2013 година во врска со условите за работа на Азербејџан, истражувањето покажало дека децата „се занимаваат со детски труд во земјоделството и уличната работа“^[3]. Всушност, доказот за детски труд е забележан во земјоделскиот сектор колку што е се работи за производство на памук, чај и тутун. Во 2014 година, Бирото за меѓународни трудони работи издало список на стоки произведени од детски труд или принудна работа, а Азербејџан бил ставен на Списокот на земји што се занимаваат со детски труд кога станува збор за производство на памук^[4].

Производствена статистика за 2015-2016^[5][уреди | уреди извор]

Вкупната вредност на земјоделските производи со општи цени била проценета на 3290,4 милиони манати во периодот јануари-јули 2016 година. Производството во јануари-јули во земјоделската индустрија изнесувало 51% и 49%, во однос на сточарската индустрија и растителната индустрија, соодветно.

Производството од сточарството и растителното производство се зголемило во однос на истиот период од претходната година. Сепак, вкупното производство од земјоделска индустрија е намалено за 6,3% во однос на претходната година.

Производство	Единица	јануари-Јули 2016	јануари-Јули 2015	За претходната година, %
Месо	Илјада тони.	263.6	256.9	102.6
Млеко	Илјада тони.	1168.8	1144.8	102.1
Јајце	милион	947.8	898.0	105.5
Волна	Илјада тони.	15.9	15.6	101.6
Зеленчук	Илјада тони.	732.7	765.4	95.7
Компир	Илјада тони.	577.2	506.8	113.9
Овошје	Илјада тони.	180.1	179.7	100.2
Grape	Илјада тони.	3.5	3.2	110.0
Производство на диња	Илјада тони.	343.2	356.4	96.3
Житарици	Илјада тони.	2816.0	2783.3	101.2
Сончоглед за семе	Илјада тони.	1.6	1.4	114.3
Зелен чај	Ton.	608.1	363.6	167.2
Тутун	Илјада тони.	2.1	1.5	140.0
Cocoon	Илјада тони.	70.7	0.236	299.6

1628,9 илјади хектари или 2,7% повеќе во однос на претходната година се случило на 1 август.

Одгледување напролетни растенија, 1000 ha:

Производство	јануари-Јули 2016	јануари-Јули 2015	Претходна година %
Вкупна површина	1628.9	1585.0	102.7
Вклучувајќи:
Житарици	997.5	951.6	104.8
Жито	590.7	539.7	109.4
Јачмен	352.4	361.0	97.6
Пченка	36.0	36.9	98.9
Памук	51.5	18.7	2.8 d.
Sunflower for seed	8.2	10.7	76.6
Шеќерна репка	7.1	4.9	144.8
Тутун	2.4	1.4	171.4
Компир	62.8	61.0	102.9
Зеленчук	73.6	77.1	95.4
Диња	26.4	27.8	94.9
Годишни тревни култури	7.9	9.8	80.6

Пазар на земјоделски производи[уреди | уреди извор]

Земјоделските производи со вредност од 204,7 милиони американски долари биле извезени помеѓу јануари и јули 2016 година. Извозот на земјоделски производи е зголемен за 29,7% во споредба со претходната година.