Живојин Јуришиќ

Од Википедија — слободната енциклопедија

Живојин Јуришиќ (Црна Бара, 23 јуни (11 според стариот календар) 1863 - Белград, 9 декември 1921) бил ботаничар, професор во гимназијата и Големата школа и кустос ботаничар во Музејот на Српските Земји, денес Природонаучен музеј во Белград.

Биографија[уреди | уреди извор]

Живојин Јуришиќ е роден во 1963 година како син на земјоделците Јован и Марта Јуришиќ.[1] Многу рано ја изгубил мајка му, а татко му привремено служел во судот во Црна Бара и бил вработен во Националното собрание. Основно училиште посетувал во Глоговац и Богатиќ од 1872 до 1875 година. Тој се запишал во средно училиште во Шабац, а дипломирал од Првата белградска гимназија во Белград во 1883 година. Голема Школа завршил во Белград во 1887 година. Уште од студентските денови тој се посветувал на ботаниката. Бил еден од најпосветените ученици на Јосип Панчиќ и негов помошник во Ботаничкиот кабинет на Големата Школа. По дипломирањето работел како професор во Втората белградска гимназија во Белград, а во 1888 година бил назначен за кустос на Ботаничкиот кабинет.[2] По смртта на ботаничарот и професор Стеван Јакшиќ (1899), бил управител на Ботаничката градина „Јевремовац“ и истовремено предавал ботаника во Големата Школа. Потоа се вратил на должност како професор во гимназијата.[2] Од 1907 година, а веројатно и порано, волонтирал како прв кустос и ботаничар на Музејот на српската земја. Во јануари 1911 година, тој добил официјално одобрение од Министерството за образование дека може да работи со скратено работно време во Музејот. Основач е на ботаничката збирка во Музејот на српската земја, а бил и нејзин долгогодишен благајник.[3] Работел како кустос во Музејот до неговата смрт во 1921 година.

Се оженил на 26 (14) октомври 1890 година за Љубица Константиновиќ, родена на 15 (3) мај 1870 година, ќерка на Јелена и Димитриј Константиновиќ бачвар (качара). Од овој брак се родени: Бранислав 9 февруари (28 јануари) 1893 година кој починал истата година; Димитрије 29 (17) декември 1893 година; Ружица 14 (2) јули 1895 година и Јован 31 (19) август 1899 година.[1]

Воениот рок го завршил во Артилерија на Топчидер во 1884 и 1885 година. Кон крајот на 1885 година бил унапреден во каплар, а во февруари 1886 година во подводник, учествувајќи во српско-бугарската војна како стрелец. Во Балканската војна 1912-1913 г. бил раководител на магацинот за сточна храна во Лазаревац. За време на Првата светска војна бил контролор/инспектор во Министерството за војна во Ниш.[1]

Одликуван е со Орден Свети Сава 5-ти степен на 5 октомври (23 септември) 1901 година. Орден Свети Сава 4-ти степен (не се знае кога) и Медал за граѓански заслуги во 1913 година.[1]

Област на студии[уреди | уреди извор]

Ја проучувал флората на Србија, Босна и Херцеговина, Бугарија, Македонија и објавил повеќе трудови. Собрал голем број народни имиња на растенија, кои ги користел во два учебници по ботаника, напишани за средно училиште (1898, 1902).[4] Работел на популаризација на растителните култури. Учествувал во изработката на наставната програма за наставата по природни науки, а како најдобар познавач на имињата на растенијата и животните му било доверено критички да го уредува и дополнува Вуковиот речник издаден од Српската кралска академија.[5] Од 1906 година е член на управниот одбор на Српското литературно друштво. Тој бил основач на Српското ботаничко друштво и еден од основачите на Природонаучниот музеј на српската земја (денес Природонаучен музеј во Белград).

Членство[уреди | уреди извор]

Бил редовен член на Српското геолошко друштво, на Српското хемиско друштво, на Српското земјоделско друштво, на Српското ботаничко друштво и на Хрватското природонаучно друштво. Член на Комитетот за изградба на Природонаучниот музеј на српската земја. Основачки член на Професорското друштво; Член на Фондот за поддршка на сиромашни средношколци; Член на Ученичката задруга во гимназијата Вукова (Вторта Белградска); Член на управниот одбор на „Студентско прифатилиште“. Основачки член, а подоцна и член на управниот одбор на Српската книжевна задруга, член на Граѓанското казино.

Бил член на постојана испитна комисија за полагање на професорски испит; Надзорник на питомци на Министерството за надворешни работи; Надзорник на основните училишта (1896-1898) во Млава, Мачва, Хомоље и Белград; Пратеник на Министерството за образование и претседател на Комисијата за полагање на високото образование.[6]

Библиографија[уреди | уреди извор]

  • Кон познавање на флората околу Солун, 1893 година, Белград ( COBISS )[мртва врска]
  • Значи: разни видови екстракција на сол и нејзина повеќекратна употреба, 1895 година, Белград ( COBISS )[мртва врска]
  • Нешто за розите и мирисот на роза, 1896 година, Белград
  • Придонес кон флората на Кнежевството Бугарија, 1898 година, Белград ( COBISS )[мртва врска]
  • Придонес кон знаењето за мововите во Србија, 1898 година, Белград ( COBISS )[мртва врска]
  • Ботаничка градина Јевремовац во Белград, 1899 година, Белград []
  • Принови за флора во Кралството Србија, 1901 година, Белград ( COBISS )[мртва врска]
  • Угледот на Др. Луја Адамовиќа, 1904 година, Белград
  • Флора на Кралството Србија во изминатите сто години, 1905 година, Белград
  • Придонес кон флората на Јужна Србија, 1923 година, Белград 

Литература[уреди | уреди извор]

  1. Трета белградска гимназија - Педесетгодишнина од Третата белградска гимназија со Извештајот за учебната 1909/1910 година. година. - Белград: Нова печатница „Давидовиќ“ 1910 г. - CLVI, 95 стр.
  2. Прва Белградска гимназија - Споменик за стогодишницата на Првата машка гимназија во Белград: 1839-1939. - Белград: [р. јас., б. г.] (Белград: Д. Грегориќ). 487 стр.
  3. Прослава на стогодишнината на Филозофскиот факултет во Белград 1863—1963, Белград 1964, стр. 605-606
  4. Друга београдска гимназија (Београд) - Сто година Друге београдске гимназија: 1870-1970 / [уредник Миодраг Влајковиќ]. - Белград: Втора белградска гимназија, 1970. 727 стр.
  5. Јуришиќ, Живојин Ј. - Једна одлука Просветно спасета / од Жив.[Живојина] Ј. Јуришиќ. - Белград: „Милош Велики“, Штампарија Бојовича и Мичиќа, 1901. 23 стр.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Архива Природњачког музеја у Београду 181/4: Писма Јована Јуришића о животу и раду Живојина Јуришића из 1966.
  2. ↑ 2,0 2,1 Сто година Друге београдске гимназије: 1870—1970 / [уредник Миодраг Влајковић]. — Београд: Друга београдска гимназија, 1970. — стр. 574-584.(COBISS)[мртва врска]
  3. ↑ Музеј Српске Земље у 1921.г из Годишњака С.К. Академије. књ. 33
  4. ↑ Ботаника: за више разреде средњих школа и реферат о њој / од Жив Ј. Јуришића. — Београд: Државна штампарија Краљевине Србије, 1902. — 22 стр. (COBISS)[мртва врска]
  5. ↑ Јуришић, Живојин: Јестаственица за ниже разреде средњих школа. Део 2: Ботаника. По Г. Бонију, 5. изд., Београд, 1912, -170 стр.
  6. ↑ Архива Природњачког музеја у Београду - Писма Јована Јуришића о животу и раду Живојина Јуришића

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Живојин_Јуришиќ&oldid=5096561“