Ждребе (соѕвездие)

Од Википедија — слободната енциклопедија
Ждребе
лат. Equuleus
КратенкаEqu
ГенитивноEquulei
СимболизамПони
Ректасцензија21 ч.
Деклинација+10°
КвадрантNQ4
Површина72 (°)² (87-мо)
Главни ѕвезди3
Бајерови/Флемстидови
ѕвезди
10
Ѕвезди со планети2
Ѕвезди посјајни од 3,00mнема
Ѕвезди во полупречник од 10,00 пс (32,62 сг)нема
Најсјајна ѕвездаα Equ (Киталфа) (3,92m)
Најблиска ѕвездаHD 200779
(48,41 сг, 14,84 пс)
Месјеови објектинема
Метеорски дождовинема
Соседни
соѕвездија
Водолија
Делфин
Пегаз
Видливо на ширина од +90° до −80°.
Најдобро се гледа во 21:00 ч. во текот на месец септември.

Ждребесоѕвездие, чие име на латински Equuleus означува 'мало коњче', т.е. ждребе. Станува збор за едно од 48 соѕвездија забележани од Птоломеј во II век, и е денес едно од 88-те современи соѕвездија. Станува збор за второто најмало соѕвездие (помало е само Јужен Крст), со површина од само 72 квадратни степени. Истото е мошне слабосјајно, бидејќи нема ѕвезди посјајни од четврта светлинска величина.

Забележителности[уреди | уреди извор]

Соѕвездието Ждребе видено со голо око.

Ѕвезди[уреди | уреди извор]

Најсветлата ѕвезда во Ждребе е Алфа Ждребе, традиционално именувана како Киталфа, жолта ѕвезда со светлинска величина 3,9, на растојание од 186 сг. од Земјата. Традиционалното име означува „пределот на коњот“.[1]

Во соѕвездието има и неколку променливи ѕвезди. Познати се околу 25, но скоро сите се мошне слабосјајни. Гама Ждребе е алфа CVn ѕвезда, со распон на светлинската величина од 4,58 до 4,77 во временски период од 12,5 минути. Станува збор за бела ѕвезда на растојание од 115 сг. од Земјата, и поседува оптички придружник со светлинска величина 6,1, наречен 6 Ждребе. Истата може одделно да се забележи и во обичен двоглед.[1] R Ждребе е Мирида која има распон на светлинската величина од 8 до 15,7 во период од близу 261 ден.

Ждребе содржи и неколку двојни ѕвезди кој се интересни за набљудување. γ Equ се состои од првична ѕвезда со светлинска величина од околу 4,7 (незабележително променлива) и втората ѕвезда со светлинска величина 11,6, и на меѓусебно растојание од 2 лачни секунди друга. Ипсилон Ждребе е тројна ѕвезда која се означува и како 1 Ждребе. Овој систем, е на растојание од 197 сг., и има вкупна светлинска величина од 5,4 но и самата е двојна ѕвезда, ѕвездите се со светлински величини од 6 и 6,3 и орбитален период од 101 година. Третата е сосветлинска величина од 7,4и може да се забележи со мали телескопи. Ѕвездите вопрвиот случај се приближуваат една кон друга и нема да можат да се забележат поединечно од почетокот на 2015 година.[1] δ Equ е двојна ѕвезда со орбитален период од 5,7 години, за која едно време се мислела дека го има најкусиот орбитален период за оптичка двојна ѕвезда. Двете ѕвезди во системот не се никогаш на растојание поголемо од 0,35 лачни секунди.

Далечни објекти[уреди | уреди извор]

Поради својата мала големина и растојание од рамнината на Млечниот Пат, Ждребе не се одликува со некакви забележителни далечни објекти. Неколку мошне слабосјајни галаксии со светлински величини од 13 до 15 и такви се : NGC 7015, NGC 7040, NGC 7045 и NGC 7046.

Митологија[уреди | уреди извор]

Ждребе на илустрација во Огледалото на Уранија од 1825 година.

Во старогрчката митологија, еден мит се поврзува со Ждребе, односно со ждребето Келерис (што значи „молскавичност“ или „брзина“), кое било подмладок или брат на крилестиот коњ Пегаз. Келерис му бил даден на Кастор од страна на Меркур. Други митови пак велат дека Ждребе е коњот кој бил удрен со тризабецот на Посејдон, за време на натпреварот меѓу него и Атена, кога се одлучувало кои од нив двајца е надмоќен. Бидејќи оваа област од ѕвезди се појавува на небесниот свод пред Пегаз, и поради тоа се нарекува Прв Коњ. Ждребе исто така се поврзува и со приказната за Филира и Сатурн.

Создадено од Хипарх а запишано од страна на Птоломеј, се граничи со Пегаз, но за разлика од Пегаз кој е претставен како голем коњ, Ждребе е претставено само како глава од коњ.[1] [2]

Во источната астрономија[уреди | уреди извор]

Во кинеската астрономија, ѕвездите кои се во Ждребе се поклопуваат со ѕвездите во соѕвездието Црна Желка на север (北方玄武, Беј фанг сјуен ву).[3]

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Ridpath & Tirion 2001, стр. 144-145.
  2. Evans, James "The History and Practice of Ancient Astronomy" Oxford University Press, 1998.
  3. AEEA (Activities of Exhibition and Education in Astronomy) 天文教育資訊網 2006 年 5 月 15 日

Надворешни врски[уреди | уреди извор]