Ернест Ачкун
Ернест Ачкун (Храстник, Словенија, 27 март 1930 - Белград, Србија, 28 септември 2001 година)[1] бил силна музичка фигура со огромен изведувачки репертоар и секако еден од водечките мајстори инструменталисти во плејадата на српските одлични кларинетисти. За време на повеќе од четири децении музичка дејност, тој бил рангиран на самиот врв на југословенските музички уметници.
Биографија[уреди | уреди извор]
Роден е на 27 март 1930 година во Храстник (округ Трбовље - Р. Словенија), во работничко семејство на таткото Ернест, рудар и мајка Елизабета, домаќинка.
Основно училиште завршил во Храстник во 1940 година. Со музика почнал да се занимава во 1941 година, кога почнал да учи кларинет и обоа во новоотвореното музичко училиште во Трбовље. Родителите на Ернест симпатизирале и помагале на НОП за време на окупацијата, а во јули 1944 г. целото семејство побегнало кај партизаните. Таму Ернест бил задолжен за музика во Генералштабот на Словенија.
По ослободувањето, тој се вратил дома во есента 1945 година и се запишал во средно музичко училиште во Љубљана.Следната година донел цврста одлука животот да и го посвети на музиката, т.е. кларинетот. На иницијатива на професорот на Академијата за музика во Белград, Бруно Брун[2][3] и со негова помош, есента 1946 година заминал во Белград, каде што завршил гимназија во 1949 година со почести, а на исто толку млади (19 години), бил ангажиран како II кларинетист во оркестарот на Народниот театар во Белград и во Белградската филхармонија, а во 1953 година станал првиот соло кларинетист на Белградската филхармонија (на 25-годишна возраст). Свирејќи во споменатите оркестри, Ернест се издржувал. Познато е и дека од истите причини бил принуден на тешка физичка работа, па дури и да пренесува музички инструменти.
Дипломирал на Музичката академија во Белград, во класата на професорот Бруно Брун со просечна оценка - одлична, музичка способност - изразена на 27.06.1953 година.
Од 1955 до 1957 г година, Ернест отишол во Париз да се специјализира кај познатиот професор по кларинет Улисе Делеклуз[4].
Работел и во средното музичко училиште во Мокрањац, каде предавал кларинет и бил раководител на Катедрата за дувачки инструменти.
Ернест Ачкон работел во Белградската филхармонија до 1975 година, кога дошол на Факултетот за музичка уметност за да работи како професор на Катедрата за камерна музика. Во тие години Факултетот имал голема празнина во наставата по камерна музика со дувачки ансамбли. Ачкун ги носел своите ученици на јавни часови, концерти и натпревари и освојувале награди.
Во 1985 година, Ернест Ачкун[5] станал редовен професор на Катедрата за камерна музика на Факултетот за музичка уметност во Белград.
Концертна активност[уреди | уреди извор]
Од 1948 година, Ернест Ачкун е активен на концертните сцени во Југославија, а бил чест гостин и во други европски земји, свирејќи голем број концерти на кларинет и оркестар. Ернест го снимил речиси целиот свој огромен репертоар на кларинет за Радио Белград и други радио станици. Во 1984 г. објавил плоча[6] со концерти на Моцарт и Стјепан Шулек. Записот е вистинско ремек-дело на изведба, а можел да се најде подеднакво и во најеминентните дискотеки во светот.
За време на студиите, Ернест неколкупати бил наградуван за неговиот успех во учењето, со учество на сите концерти организирани од Ректоратот на Академијата за музика во Белград, Загреб, Љубљана и Виена, каде добил многу пофалби.
Изведувајќи ја речиси целата литература за кларинет, Ернест Ачкон ги задолжил домашните творци.[7] Му напишале концерти и му ги посветиле: Милан Ристиќ, Златан Вауда, Стјепан Шулек, Станојло Рајичиќ, Душко Радиќ, Зоран Христиќ, Петар Стајиќ, Петар Стојановиќ, Бруно Бјелински и други. Ачкун честопати ги изведувал делата на овие композитори на концертните подиуми и снимал за радио станиците низ Југославија и во странство.
Како солист гостувал во Франција, Белгија, Австрија, Италија, Германија, Бугарија, со диригенти како: Зубин Мехта, Жан Мартинон, Чарлс Брук, Милан Хорват, Оскар Данон, Живојин Здравковиќ, Младен Јагушт, Јован Сајновиќ и други.
За тежината на звањето музичар - уметник, Ернест Ачкун често велел: Во ова дело човекот постојано и постојано се докажува и никогаш не може да се докаже.
Пет пати е номиниран за Октомвриската награда на град Белград, а добитник е и на многу други награди и признанија. Сето ова го илустрира квалитетот на неговите рецитали и јавни настапи.
Работата во белградскиот дувачки квинтет и други ансамбли[уреди | уреди извор]
Од 1962 г. година, Ернест Ачкун е член на белградскиот дувачки квинтет, во кој свири и работи со голем ентузијазам, секогаш поставувајќи високи цели. Овој камерен ансамбл бил најдобар амбасадор на класичната и камерната музика, претставувајќи го музичкото богатство низ светот: Париз, Рим, Берлин, Москва, Ленинград, Копенхаген, Осло, Братислава, Букурешт, Виена, Брисел, Новосибирск и многу други градови. Квинтетот имал стотици настапи и снимки за југословенската радио и телевизија и за странство. Белградскиот дувачки квинтет е добитник на многу награди и признанија.Работејќи како прв соло кларинетист на Белградската филхармонија, Ернест Ачкун активно се занимавал и со други видови камерна музика. Бил член на дувачки трио (1965), септет, нонет, а ја свирел и Серенада за ветрови (13 ветрови) од В.А.Моцарт.
Важност[уреди | уреди извор]
Во сите три демонтирани области на изведба: соло, камерно и оркестарско свирење, Ернест Ачкун дал свој посебен уметнички придонес.
- Како комплетен музички феномен, тој бил голем познавач на музиката и неговиот инструмент, самиот врв на југословенската музичка сцена.
- Тој е еден од најдобрите оркестарски и камерни музичари и кларинетисти на овие простори, долги години работи како прв соло кларинетист на Белградската филхармонија и како член на многу камерни состави.
- Како концертен солист настапувал и снимил многу во сите поголеми градови во Југославија и во странство.
Ачкон бил амбасадор на српското музичко творештво и домашниот кларинетизам. Тој неуморно, високо професионално ја исполнувал својата културна животна мисија во нашата средина, покажувајќи и привлекувајќи го вниманието на светската музичка јавност кон домашното (и странско) музичко богатство и креативност. Тоа го потврдува и фактот што толку многу југословенски композитори му ги посветиле своите концерти за кларинет.
Награди и награди[уреди | уреди извор]
- И награда на Младинскиот фестивал на Југославија во Белград во 1948 година.
- II неграда (првата не е наградена) на II конкурс на музички уметници на Југославија во Љубљана во 1949 година.
- II Неграда (првата не беше наградена) на III натпревар на музички уметници на Југославија во Белград во 1951 година.
- Börderungs Prämie (24-ти кандидат) на меѓународниот натпревар во Женева во 1953 година. години.
- Втора награда на меѓународниот натпревар во Минхен (22 кандидати) во 1954 година.
- Наградувам (единствениот победник) на V натпревар на музички уметници на Југославија во Скопје во 1954 година.
- Октомвриска награда на град Белград 1970 г години .
- Добитник е на наградата за радиодифузија за снимање на концерт за кларинет од Стјепан Шулек во 1969 година.
- 4 пати ги добил наградите за култура на СИЗ за рецитали одржани како дел од циклусот Меѓународни мајстори / 1978 година. 1979. 1981. 1984 година, како и за изведување на концертот за кларинет на Милан Ристиќ во 1977 година.
- За рециталот одржан во 1984 година ја доби наградата на Здружението на музички уметници на Србија. година (ова била омилената награда на Ернест).
- Сребрен медал на Универзитетот за уметности.
- Плакета на музичката младина.
- Плакета на град Белград.
- Плакета на Белградската филхармонија .
- Плакета наСојуз на композитори.
- Годишна награда на Здружението на музички уметници на Србија за најдобар концерт одржан во 1984 година.
Награди и признанија со дувачкиот квинтет[уреди | уреди извор]
Дувачкиот квинтет, чиј основач бил Ернест и во кој свирел кларинет, е добитник на многу награди и признанија:
- Октомвриска награда на Град Белград.
- награда на Здружението на музички уметници.
- награда на Сојузот на композиторите на Југославија.
- Награда за радиодифузија.
- двапати награди на СИЗ за култура на Србија.
Социјални активности[уреди | уреди извор]
Членови на жирито на Меѓународниот натпревар во Белград, категорија кларинет. Ернест Ачкун бил социјално многу ангажиран.
- Генерален секретар на Сојузот на музичките уметници на Југославија,
- Делегат во Градското собрание на СИЗ за култура,
- Републички делегат на СИЗ за култура,
- Претседател на Советот на Белградската филхармонија,
- член на Советот на Меѓународниот музички младински натпревар,
- член на жири на многу меѓународни и домашни натпревари,
- член на Советот на Бемус,
- член на Комисијата за музичко-сценска дејност на СР Србија,
- Претседател на Управниот одбор на ФМУ,
- член на Советот на ФМУ,
- секретар на ООСК ФМУ,
- Претседател на УМУС.
Извори[уреди | уреди извор]
- ↑ Времеплов, Радио-телевизија Србије, од 28. септембра 2009. године.
- ↑ Студенти професора Бруно Бруна
- ↑ Бруно Брун
- ↑ „Ulyysse Deleclusе“. Архивирано од изворникот на 01. 10. 2012. Посетено на 30. 08. 2012. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |archive-date=(help) - ↑ Ернест Ачкун, Живот и дело
- ↑ Звуци Југославије, плоча Ернеста Ачкуна, 1984.
- ↑ Бранка Радовић,Над последњим опусом, Pro musica, Београд 1984, 123, 20.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Сè за кларинетот Архивирано на 7 декември 2013 г.