Прејди на содржината

Ерих Фрид

Од Википедија — слободната енциклопедија
Фрид 2010

Ерих Фрид (6 мај 1921 – 22 ноември 1988) бил поет, писател и преведувач роден во Австрија.

Првично станал познат на пошироката јавност и во Германија и во Австрија по неговата политичка поезија, а подоцна и по неговите љубовни песни. Како писател, тој најчесто пишувал драми и кратки романи. Исто така, преведувал дела од англиски писатели , особено дела од Вилијам Шекспир.[1]

Роден е во Виена, Австрија, но избегал во Англија по анексијата на Австрија од Нацистичка Германија во 1938 година. Се населил во Лондон и го прифатил британското државјанство во 1949 година. Неговата прва официјална посета назад во Виена била во 1962 година.

Животопис

[уреди | уреди извор]

Роден од еврејски родители Нели и Хуго Фрид во Виена, избегал во Лондон откако неговиот татко бил убиен од Гестапо по Аншлус (т.е. анексијата на Австрија) од Нацистичка Германија.

За време на Втората светска војна, тој работел повремено како библиотекар и работник во фабрика. Тој, исто така, организирал неговата мајка да ја напушти Австрија окупирана од нацистите, како и им помогнал на многу други Евреи да дојдат во Велика Британија. Тој се приклучил на Млада Австрија, левичарско младинско движење на емигранти, но ја напуштил во 1943 година во знак на протест против неговите растечки сталинистички тенденции. Во 1944 година, се оженил со Марија Марбург, кратко пред раѓањето на неговиот син Ханс. Во текот на истата година, бил објавен неговиот прв том поезија. Тој се разделил од Марија во 1946 година.

Германскиот превод на Фрид на „Великиот петок“ од Мејсфилд беше емитуван на Германската служба на Би-Би-Си во 1951 година.Од 1952 до 1968 година работел како политички коментатор за германската служба на BBC. Во својот годишен преглед за 1961 година, Линдли Фрејзер напишала за него дека „придонесот на г-дин Фрид во програмата на Светската зона е веројатно највредниот поединечен придонес што го имаме“. Тој превел дела од Шекспир, Т. С. Елиот и Дилан Томас. Во 1962 година, се вратил во Виена за прв пат. Во 1965 година, се оженил по трет пат, со Катерина Бозвел, со која имал три деца;

Објавил неколку збирки поезија, како и радио драми и еден роман. Неговото дело понекогаш било контроверзно, вклучувајќи напади врз ционистичкото движење и поддршка за левичарските каузи. Неговите дела главно биле објавувани на Запад, но во 1969 година, избор од неговата поезија бил објавен во ГДР „Poesiealbum“, а неговите преводи од Дилан Томас биле објавени во истата серија во 1974 година. Композиторот Ханс Вернер Хенце поставил две од песните на Фрид за неговиот циклус песни „Гласови“ (1973).[2]

Во 1982 година, тој го вратил своето австриско државјанство, иако го задржал и британското државјанство што го усвоил во 1949 година. Починал во Баден-Баден, Западна Германија, во 1988 година и е погребан на гробиштата Кенсал Грин, Лондон.[3]

Австриска литературна награда е именувана во негова чест, поточно Наградата Ерих Фрид.

Творештво

[уреди | уреди извор]
  • Три молитви од Лондон (Три молитви од Лондон), 1945 година
  • Војник и девојка (Војник и девојка), 1960 година
  • „Империја на камења“ (Рајх дер Штајн), 1963 година
  • Песни за предупредување (Песни за предупредување), 1964 година
  • „Рефлексии“ (Übersichten), 1964 година
  • „Деца и будали“ (Kinder und Foolen), 1965 година
  • и Виетнам и (и Виетнам и), 1966 година
  • Anschächten (Искушенија), 1967 година
  • „Нозете на поголемите лаги“ (Die Beine der Großer Lügen), 1969 година
  • Poesiealbum (Поетски албум), 1969 година
  • „Меѓу секундарните непријатели“ (помеѓу Секундарни непријатели), 1970
  • „Слободата да се проговори“ (Freiheit zu Sprechen), 1972
  • „Höre Israel“ (Слушнете го Израел), 1974
  • „Па така дојдов меѓу Германците“ (Слушнете го Израел), 1977
  • „100 песни без татковина“, 1978
  • „Љубовни песни“, 1979
  • „Тоа е она што е“, 1983
  • „За јасност“, 1985
  • „Понекогаш дури и смеа“, 1986

Преводи на делата на Ерих Фрид на англиски јазик

[уреди | уреди извор]
  • Арден мора да умре: Опера за смртта на богатиот Арден од Февершам. (Оригинален наслов: Arden muss sterben). Превод од Џефри Скелтон. Лондон: Schott 1967; Њујорк: Associated Music Publishers 1967
  • Последни почести. Избор песни преведени од Георг Рап. Лондон: Turret 1968
  • За болката од гледањето. Избор песни преведени од Георг Рап. Лондон: Рап и Вајтинг 1969; Чикаго: Swallow Press 1969
  • 100 песни без земја (идентична во повеќето делови со оригиналната 100 песни без земја). Превод од Стјуарт Худ и Георг Рап. Лондон: Џон Калдер 1978; Њујорк: Црвена прашина 1980
  • „Љубовни песни“. Двојазично издание. Избор од песни од „Љубовни песни“ (1979) и „Тоа е она што е“ (1983), преведени од Стјуарт Худ. Лондон: Calder Publication Limited Riverrun Press 1991. Ново, ревидирано издание Alma Classics Ltd, 2011
  • „Деца и будали“. Избор од 34 раскази преведени од Мартин Чалмерс. Лондон: Змиска опашка 1993

Исто така, постојат преводи на поединечни песни во различни антологии.


Литература

[уреди | уреди извор]
  • M. Zeller: Gedichte haben Zeit. Aufriss einer zeitgenössischen Poetik. Stuttgart 1982.
  • Erich Fried. Hrsg. von Heinz Ludwig Arnold. 2. Auflage. München 1997 (EV 1986), ISBN 3-88377-223-2.
  • Erich Fried. In: Jüdische Portraits. Hrsg. von Herlinde Koelbl. Frankfurt am Main 1989.
  • Gerhard Lampe: Ich will mich erinnern an alles was man vergißt: Erich Fried – Biographie und Werk. Bund-Verlag, Köln 1989, ISBN 3-7663-3092-6. (Neuauflage. Fischer digital Verlag, Frankfurt am Main 2016, ISBN 978-3-596-30897-2).
  • Joseph A. Kruse (Heinrich-Heine-Institut) (Hrsg.): Einer singt aus der Zeit gegen die Zeit: Erich Fried 1921–1988: Materialien und Texte zu Leben und Werk. Häusser, Darmstadt 1991, ISBN 3-927902-50-0.
  • Volker Kaukoreit: Frühe Stationen des Lyrikers Erich Fried. Darmstadt 1991.
  • Catherine Fried-Boswell, Volker Kaukoreit (Hrsg.): Erich Fried. Ein Leben in Bildern und Geschichten. Wagenbach, Berlin 1993, ISBN 3-8031-3585-0.
  • S. W. Lawrie: Erich Fried. A Writer Without A Country. New York 1996.
  • Interpretationen. Gedichte von Erich Fried. Hrsg. von V. Kaukoreit. Stuttgart 1999.
  • Jörg Thunecke: Erich Fried. In: Andreas B. Kilcher (Hrsg.): Metzler Lexikon der deutsch-jüdischen Literatur. Jüdische Autorinnen und Autoren deutscher Sprache von der Aufklärung bis zur Gegenwart. Metzler, Stuttgart/Weimar 2000, ISBN 3-476-01682-X.
  • Tilman von Brand: Öffentliche Kontroversen um Erich Fried. Wissenschaftlicher Verlag Berlin, Berlin 2003, ISBN 3-936846-20-0.
  • Catherine Fried: Über kurz oder lang. Erinnerungen an Erich Fried. Übersetzt von Eike Schönfeldt, Fotos von Catherine Fried. Wagenbach, Berlin 2008, ISBN 978-3-8031-1257-6.
  • Erich Fried – Heiner Müller. Ein Gespräch. Alexander Verlag, Berlin 1989, ISBN 3-923854-49-8.
  • Sonja Frank (Hrsg.): Young Austria. ÖsterreicherInnen im Britischen Exil 1938 bis 1947. Für ein freies, demokratisches und unabhängiges Österreich. 2. erweiterte Auflage mit DVD. Verlag der Theodor Kramer Gesellschaft, Wien 2014, ISBN 978-3-901602-55-9.
  • Thomas Wagner: Der Dichter und der Neonazi: Erich Fried und Michael Kühnen – eine deutsche Freundschaft. Klett-Cotta Verlag, Stuttgart 2021, ISBN 978-3-608-98357-9.
  • Moshe Zuckermann, Susann Witt-Stahl: Gegen Entfremdung – Lyriker der Emanzipation und streitbarer Intellektueller. Gespräche über Erich Fried. Frankfurt am Main 2018/21, ISBN 978-3-86489-825-9.

Музички поставки

[уреди | уреди извор]
  • Рајнхард Фелинг (1993): „FriedFarben“ – циклус песни за инструменти, соло гласови и вокален ансамбл.“ (вклучува, меѓу другото: „Was es ist, Die Maßnahmen, Du liebe Zeit“), ЦД достапно од композиторот.
  • Paul Kalkbrenner (2001): Поставување на „Krank“ на албумот „Superimpose“
  • Во 2007 година, германскиот политички рапер Chaoze One ја постави песната „Fall ins Wort“ на музика на својот албум „Fame“.
  • [http://www.projektwerkstatt.de/mia-auuuh/mia.htm Поставувањето на песната „What it is“ од бендот „MIA.“ е контроверзно.
  • Friedemann Holst-Solbach (2010): „Suffering Ununderstood“. (Поеми од Ерих Фрид, Карл Алберт Ланге и Ингеборг Древс поставени на музика, за среден глас и гитарска придружба со средна тежина, со ЦД – вклучува, меѓу другото: „Повлекување; Вратата; Есен; Прашања и одговори; Слушни, о Израеле; Напредок; Избор на кариера“ – ISMN 9-790-50075-012-3)
  • Гинтер Виземан: „Што е живот/температура на палење“ заснована на песни од Ерих Фрид (1985), за мецосопран, гитара, фагот, чембало и пијано (премиера во 1985 година во Вупертал). Соработка во живо како пијанист со трубачот Дитмар Хиплер и Ерих Фрид од 1981 до 1986 година.
  • Во текот на изминатите десет години, композиторот и музичар Јохен Миха поставил бројни песни од Ерих Фрид на музика за глас, пијано, контрабас и гитара. Тој и неговата пијанистка Жива Мелиса редовно се домаќини на вечери на Ерих Фрид. Дуото Метрономиха издаде ЦД (EAN 4 260069 346235) насловен како „Ерих Фрид – Не само љубовни песни“ со 15 музички поставки.[4]
  • Беате Химелстос и Јирген Јунг зборуваат: Слушнете го Израел, песни и фусноти, малку скратени во споредба со книжното издание, преуредени и со дополнителни анотации, музика од Бахер ал-Регеб (Канун) и Гидијан Кајмари (Уд), 2 ЦД-а со брошура, 2010, ISBN 978-3-9813189-9-9.
  • Мартин Кристоф Редел: „ШТО Е ТОА. Лирска книга за соништа“ за баритон и пијано, оп. 54 (2001). Премиера на 13 мај 2003 година, Виена. Томас Квастхоф, баритон; Јустус Зејен, пијано. Издавачка куќа: Грејвис, Брил/Берлин 2005. ISMN M-2057-0682-1
  • h. c. mylla: „... и сите негови убијци“, сингшпил во два чина, премиерно изведена на 19 јануари 1995 година, во Минхен
  • Мартин Беренц: „Хаику“ – Пет песни по песни од Ерих Фрид“ за сопран и пијано (Разделба, Хаику, Есен, Добрите градинари, Без тебе), премиерно изведена во Хајделберг во 2004 година. Самоиздадена
  • 1986: Ерих Фрид – Поетот во својата контрадикција (филм од Кристијан Фејерабенд и Герхард Лампе, WDR)
  • 1986: Разговори со Ерих Фрид (филм од Јерн Шлунд и Готфрид Кинел)
  • 1988: Протерани: Ерих Фрид, австриски поет (Лондон, BBC TV)
  • 1988: Целиот свет ќе остане. Ерих Фрид / Портрет
  • 1995: Што останува... Спомен на Ерих Фрид (филм од Роланд Штајнер)
  • 2021: Ние сме звук на акција. На 100-тиот роденден на Ерих Фрид (ТВ документарец од Даниел Проскар)
  • 2025: Пријателски оган. Документарец од Клаус Фрид и Јулија Албрехт

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]


Надворешни врски

[уреди | уреди извор]


Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ерих_Фрид&oldid=5465593“