Елен Анкарсвард
Ана Ловиса Елеонора "Елен" Анкарсвард моминско Нистром (10 декември 1833 - 8 декември 1898) — шведски активист за правата на жените. Таа била ко-основач и секретар на Здружението за сопственички права на мажена жена (1873), ко-основач и заменик-претседател на пријателите на занаетчиството (1874), ко-основач на здружението „Фредрика Бремер“ (1884), заменик-претседател на здружението „Фредрика Бремер“ во 1896-1898 година, претседател на Националниот совет на жени од Шведска во 1896-1898 година, претседател на Läsesalongen во 1896-1898,
Живот[уреди | уреди извор]
Елен Анкарсвард била ќерка на архитектот Пер Аксел Нистром. Во 1862 година, таа се омажила за архитектот Теодор Анкарсвард (1816-1878). Таа станала мајка на дипломатот Косва Анкарсвард, подоцна секретар на Министерството за надворешни работи и згрижувачка мајка на уметникот Луис Спар.
Елен Анкарсвард требала да стане една од најзначајните фигури во првата генерација на организираното движење на жените во Шведска. Во 1873 година, таа и Ана Хиерта-Ретзиус презеле иницијатива за формирање на Здружение за права на сопственост на мажена жена, која била првата организација за правата на жените во Шведска. Функционирала како нејзин секретар многу години. Според Ана Хиерта-Ретзиус, Анкарсвард била водечка фигура на организацијата со својот интелект и ефикасност.[1]
Во 1874 година, таа била ко-основач на пријателите на занаетчиството, била во служба на економскиот одбор на организацијата, а потоа и нејзин потпретседател. Во 1874-1896 година, таа била член на управниот одбор на книжевното друштво Läsesalongen (читалиште), а од 1896 година и негов претседател.
Во 1884 година, таа била една од ко-основачите на здружението Фредрика Бремер, главната организација за правата на жените во 19 век. Според Елен Ки, Анкарсвард била добар организатор, за која не било тешко да реши каков било правен или практичен проблем и била правен советник на организацијата. Таа била посочена како наследничка на Софи Адлерспар во рамките на женското движење на шведската буржоазија.[2] Таа имала близок однос со Адлерспар, за што еднаш било кажано: „Г-ѓа Адлерспар е таа што раѓа идеи, но г-ѓа Анкарсвард е таа што ги негува!“[1]
Во 1896-1898 година, таа била претседател на Националниот совет на шведски жени, кој станал дел од Меѓународниот совет на жени во 1898 година. Таа била домаќин на Конгресот на нордиските жени, организиран од страна на организацијата во 1897 година. Таа била претседател на Женскиот комитет на изложбата во Чикаго и член на добротворното друштво Клара Париш, институцијата „Deaconesses“ и одборот на списанието „Idun“.
Елен Ки ја опишува како трошна русокоса со нежна градба и смирен темперамент, воздржана и скромна, но со неверојатна интелигенција и волја, и можност да се фокусира на предметната материја. Таа била централна фигура во организациите во кои учествувала преку нејзината ефикасност како организатор и администратор.[1] Во нејзиниот спомен-напис во Idun, Елен Ки ја опишала како:
- „Многу русокоса, бледа и кревка, ситно и нежно суштество, не само слабо, туку и болежливо - таква беше површината на жената, во чија слаба фигура се криеше најмашкиот талент што некогаш сум го сретнала во рамките на припадничка на женски пол. [. . ] Никогаш не сум сретнал некоја жена која толку целосно се посветува на прашање, без да се истроши. [. . ] Заедничка пријателка - сега г-ѓа фон Волмар, која и самата поседува јака интелигенција - еднаш, по еден од нашите состаноци со Елен Анкарсвард во Здружението за права на сопственост на омажена жена, искрено кажа дека Елен Анкарсвард проценила и одговорила подобро на овие теми во сон, отколку останатите кога се будни! Кога некој би додал, тоа беше сила во ова изнемоштено суштество, кое едвај се осмелуваше да те допре кога се ракува, кое можеше да се носи со многу задачи со насмевка кога другите ќе се откажат - поголема од било која друга, колку супериорна стана Елен Анкарсвард во областите во кои беше активна.“[1]
Наводи[уреди | уреди извор]
- Österberg, Carin et al., Svenska kvinnor: föregångare, nyskapare (Шведски жени: претходници, пионери) Lund: Signum 1990. (ISBN 91-87896-03-6 )
- Idun, Nr. 50, 1898 година