Електронски отпад
Електронски отпад (или е-отпад) претставува отфрлени електрични или електронски уреди и воопшто материјал кој е поврзан со електронски делови, материјали кои во денешно време се енормно присутни.
Исто така е познат како отпад од електрична и електронска опрема (ОЕЕО) или крај на животниот век (EOL) електроника.
Употребената електроника која е наменета за реновирање, повторна употреба, препродажба, рециклирање преку обновување на материјали или отстранување, исто така, се смета за е-отпад.
Неформалната обработка на е-отпад во земји во развој може да доведе до негативни ефекти врз здравјето на луѓето и животната средина загадување. Растечката потрошувачка на електронски производи поради дигиталната револуција и иновациите во науката и технологијата, доведе до глобален проблем и опасност од е-отпад. Брзото експоненцијално зголемување на е-отпадот се должи на честите промени и усовршување на нови модели и зголеменатапотроувачка на електрична и електронска опрема (ЕЕО), кратките циклуси на иновации и ниските стапки на рециклирање, како и падот на просечниот животен век на компјутерите.[1]
Електронски отпадни компоненти, како што се CPU, содржат потенцијално штетни материјали како што се олово, кадмиум, берилиум или бромирани . Рециклирањето и отстранувањето на е-отпад може да вклучува значителен ризик за здравјето на работниците и нивните заедници.
Дефиниција
[уреди | уреди извор]
Кога електронски производ се фрла откако ќе истече неговиот век на траење, тој произведува електронски отпад или е-отпад. Е-отпадот се произведува во огромни количини како резултат на потрошувачкото општеството и брзиот развој на технологијата.
Во САД, Агенцијата за заштита на животната средина на Соединетите Американски Држави (EPA) го класифицира е-отпадот во десет категории:
- Големи апарати за домаќинство, вклучително и уреди за ладење и замрзнување
- Мали апарати за домаќинство
- Информатичка опрема, вклучително и монитори
- Потрошувачка електроника, вклучително и телевизори
- Светилки и осветлување
- Играчки
- Алатки
- Медицински уреди
- Инструменти за мониторинг и контрола
- Автоматски апарати
Овие категории вклучуваат користена електроника наменета за повторна употреба, препродажба, рециклирање или отстранување, како и повторно употребливи (исправни и електронски уреди кои можат да се поправат) и секундарни суровини (како бакар, челик, пластика или слично). Терминот „отпад“ се користи за остатоци или материјали што се исфрлаат од купувачот наместо да се рециклираат, вклучително и остатоци од операции за повторна употреба и рециклирање, бидејќи често има мешани товари од вишок електроника (исправна, рециклирачка и неупотреблива). Неколку јавни политики го користат терминот „е-отпад“ или „електронски отпад“ пошироко за да се однесуваат на целата вишок електроника. Катодните цевки (CRT) се сметаат за еден од најтешките типови за рециклирање.
Користејќи поинаков сет категории, Партнерството за мерење на ИКТ за развој го дефинира е-отпадот во шест категории:
- Опрема за размена на температура (како клима-уреди, замрзнувачи)
- Екрани, монитори (телевизори, лаптопи)
- Светилки (на пример LED светилки)
- Голема опрема (машини за перење, електрични шпорети)
- Мала опрема (микробранови, електрични бричеви)
- Мала информатичка и телекомуникациска опрема (како мобилни телефони, печатачи)
Производите во секоја категорија се разликуваат по должината на нивниот животен век, влијанието што го имаат и методите на собирање, меѓу други разлики. Околу 70% од токсичниот отпад на депониите е електронски отпад. Катодните цевки (CRT) имаат релативно висока концентрација на олово и фосфори (не треба да се мешаат со фосфор), кои се неопходни за прикажување на сликата. Агенцијата за заштита на животната средина на САД (EPA) ги вклучува отфрлените CRT монитори во категоријата „опасен отпад од домаќинствата“, но ги смета CRT уредите кои се издвоени за тестирање за производи (добра) сè додека не се фрлени, не се акумулирани шпекулативно или не се оставени незаштитени од временски услови и други оштетувања.