Драготин Кете

Драготин Кете (19 јануари 1876 – 26 април 1899 година) бил словенечки импресионист и неоромантичен поет. Заедно со Јосип Мурн, Иван Цанкар и Отон Жупанчич, се смета за основоположник на модернизмот во словенечката литература.

Живот

Кете бил роден во малото село Прем, во близина на Илирска Бистрица, тогаш дел од Австроунгарија (сега во Словенија). Неговиот татко бил учител и хор-мајстор, а мајка му починала кога имал четири години.

Во 1898 година се запишал во државното средно училиште во Љубљана. Во 1894 година, неговиот вујко по мајка, Јанез Валенчич, кој ја финансирал неговата стипендија, ја повлекол финансиската поддршка, затоа што Кете објавил неколку сатирични стихови за бискупот на Љубљана, Јакоб Мисија, во студентски весник.

Поради тоа, морал да ги продолжи студиите во Ново Место, каде што во 1898 година го положил завршниот испит на гимназијата. Токму во Ново Место се вљубил во ќерката на окружниот судија, Ангела Смола (1881–1973), на која ѝ посветил многу од своите песни.

Во средношколските години се запознал со младите писатели Иван Цанкар, Отон Жупанчич и Јосип Мурн, кои вовеле модернистички елементи во словенечката литература.

По завршувањето на средното училиште, Кете бил регрутиран од австроунгарската армија и испратен во Трст. Во Трст, тој се разболел од туберкулоза и се вратил во Љубљана, каде што се сместил во една мала соба во една куќа на брегот на реката Љубљаница. Таму починал во 1899 година на 23-годишна возраст. Во последните недели од животот го чувал неговиот близок пријател Јосип Мурн, кој починал две години подоцна во истиот кревет.

Погребан е на гробиштата Жале во областа Бежиград во Љубљана.

Дела

Флопхаусот *„Чукрарна“* во Љубљана, каде што Кете починал во 1899 година

Поезијата на Кете била главно под влијание на словенечките народни песни и на класичните писатели како Гете, Хајне и Прешерен. Преку неговите пријатели, тој се запознал со француските поети симболисти и декадентисти, особено со Пол Верлен и Морис Метерлинк. Тој избрал оригинален пристап, сличен на неоромантичните трендови во Европа.

Неговите најпознати дела ја вклучуваат лирската импресионистичка поема „На тргу“ (На плоштадот) и циклус од осум песни со наслов „На Молу Сан Карло“ (На пристаништето Сан Карло), напишана во Трст.

Кете бил и автор на популарна литература за деца. Напишал околу 25 приказни и песни за деца. Неговата литература за деца останува популарна и е преведена на германски, чешки, српски, хрватски, македонски и унгарски.

Влијание и наследство

„Стојам пред твојот гроб и знам: ти си жив!“

Овој есеј на Иван Цанкар ја зацврстил репутацијата на Кете како еден од најзначајните словенечки поети на своето време.

За разлика од неговиот пријател Јосип Мурн, Кете станал етаблиран поет уште за време на својот живот. Неговата прерана смрт била проследена со полуофицијална жалост, а на неговиот погреб присуствувале значајни јавни личности, меѓу кои и градоначалникот на Љубљана, Иван Хрибар.

Неговите собрани песни биле објавени во 1900 година, уредени од Антон Ашкерц, кој дотогаш се сметал за најважниот словенечки автор. Интересно е што Ашкерц првично ја отфрлил поезијата на Кете, а неговиот предговор за изданието бил покровителски и понижувачки.

Оваа постапка предизвикала силна реакција од страна на Иван Цанкар и Отон Жупанчич, кои го критикувале Ашкерц, доведувајќи до јавен спор меѓу младите и постарите словенечки писатели. Овој конфликт ги симболизирал промените во естетските вредности и генерациската борба за книжевна доминација.

Кете имал важно влијание врз идните словенечки писатели, како што се Алојз Градник, Сречко Косовел, Миран Јарц, Иван Минати, Јанез Менарт, Кајетан Кович и Цирил Злобец.

Литература

Иван Цанкар, „Драготин Кете“ во Бела кризантема (Љубљана: Младинска књига, 1966), 16–28.
Силво Фатур, Драготин Кете - Прем (Илирска Бистрица: Обчина, 2000).
Matjaž Kmecl, Kette na svetli strani moderne (Љубљана: Slavistično društvo Slovenije, 2006).
Јурај Мартиновиќ, Поезија Драготина Кетеја (Љубљана: Словенска матика, 1976).
Јанез Мушич, Драготин Кете (Љубљана: Младика, 1993).