Дисномија (месечина)

Од Википедија — слободната енциклопедија
Ерис и дисномија

Дисномија (грчки: Δυσνομία), официјално 136199 Ерида I Дисномија — единствената позната месечина на џуџестата планета Ерида (на повеќето масовни познати џуџести планети во Сончевиот Систем). Таа беше откриена во 2005 година од страна на Мајк Браун и ласерскиот водич ѕвезда на адаптивниот оптички тим на В. М. Кецк Опсерваторија, и го врши привременото назначување на S/2005 (2003 UB313) 1 додека е именуван Дисномија[1] (од старогрчки збор Δυσνομία значењето анархија/беззаконие) по ќерка на грчката божица Ерида.

Откритие[уреди | уреди извор]

Во текот на 2005 година, на адаптивниот оптички тим во телескопи Кецк во Хаваи спроведени се набљудувања на четирите најсветли објекти на Кајперовиот Појас (Плутон, Макемаке, Хаумеја и Ерида), користејќи го ново овластениот ласерски воден ѕвезден адаптивен оптички систем. Забелешката била донесена на 10 септември откриена е месечина во орбита околу Ерида, претходно назначена S/2005 (2003 UB313) 1. Во согласност со тимот на Ксена се состои прекарот што е веќе во употреба за Ерида, месечината беше наречена "Габриел" од страна на тие кои ја откриле, по Ксеновиот помошник.[2]

Својства[уреди | уреди извор]

Дисномија е пронајдена 4.43 величини по бледи од Ерида,[3] и нејзиниот пречник се очекува да биде помеѓу 350 и 490x20;км[4]. иако Мајк Браун тврди дека таа е 500 пати по бледа и помеѓу 100 и 250&x20;километри во пречник.[5] Тоа е за 60 пати по бледо од Ерида во К бендот и 480 пати по бледа во В бендот, што значи многу различни, и сосема по црвен спектар, што укажува на значително потемна површината. Под претпоставка дека неговата албедо е пет пати пониска од Eris е, неговиот пречник ќе биде 685 ± 50, што значи дека Дисномија сама по себе е веројатно прилично голем Транс-нептунски објект. На Сончевиот Систем е џуџеста планета и астероидни месечини, само Шарон е дефинитивно поголема од Дисномија.

Доколку ги комбинираме опсервациите на Кецк и Хабл, сателитот се користи за да се одреди масата на Ерида, и орбитални параметри биле проценети. Својот орбитален период се пресметува да 15,774 ± 0,002.[6] Овие согледувања укажуваат дека Дисномија има кружна орбита околу Ерида, со полупречник од 37.350 ± 140. Ова покажува дека масата на Ерида е 1.27 пати од таа Плутон.

Формирање[уреди | уреди извор]

Астрономите сега знаат дека четирите најсветли Кајперов Појасни објекти (КПО) имаат сателити. Меѓу по бледите членови на појасот, има само околу 10% за кои се знае дека имаат сателити. Според ова се мисли дека судири помеѓу големи КПО биле чести во минатото. Судири меѓу телата во редот на 1.000 преку ќе фрли исклучително големи количини на материјал кој бисе здружиле во месечина. Сличен механизам се мисли дека доведе до формирање на Месечината кога Земјата како последица на голем судир рано во историјата на Сончевиот Систем.

Име[уреди | уреди извор]

Мајк Браун, откривач на месечината, го одбра името Дисномија (грчки: Δυσνομία) поради голем број на асоцијации што имала со него. Дисномија, ќерка на Ерида, се вклопува во општите историски воспоставени шеми на именување месечини по помали богови поврзани со основниот бог (оттука, најголемите месечини на Јупитер се именувани по љубители на Јупитер, и машки и женски, додека на Сатурн се именувани по неговите колеги Титани). Пред добивањето на нивните официјални имиња, Ерида и Дисномија беа наречени "Ксена" и "Габриел", а Браун одлучил да ја задржат таа врска.

Браун исто така, забележува дека првите две букви од името на Плутон се иницијалите на Персивал Лоуел, основачот на опсерваторијата каде што работел човекот што го открил. Џејмс Кристи, кој го открил Харон, по принципот на кој е именуван Плутон ги зел првите четири букви од името на неговата сопруга, (Шарлена). "Дисномија", слично на тоа, ги содржи првите две букви на сопругата на Браун, Дијана,[7] и Браун го користи прекарот "Ди" за месечината, која тој ја изговара исто како прекарот на неговата сопруга, Ди.[8]

Белешки[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. http://www.cbat.eps.harvard.edu/iauc/08700/08747.html "(134340) Pluto, (136199) Eris, and (136199) Eris I (Dysnomia
  2. Zabarenko, D. (3 October 2005)
  3. Johnston, W. R. (30 December 2008)
  4. http://www.johnstonsarchive.net/astro/astmoons/am-136199.html
  5. Brown, M. E. (14 June 2007)
  6. Brown, M. E.; Schaller, E. L. (2007)
  7. Tytell, D. (14 September 2006).
  8. Julia Sweeney and Michael E. Brown