Прејди на содржината

Готфрид Бен

Од Википедија — слободната енциклопедија
Готфрид Бен
Готфрид Бен во 1934 година
Роден(а)2 мај 1886 година
Мансфелд, Германска империја
Починал(а)7 јули 1956 година (на возраст од 70 години)
Западен Берлин, Западна Германија

Готфрид Бен (2 мај 1886 – 7 јули 1956) бил германски поет, есеист и лекар. Беше номиниран за Нобеловата награда за литература пет пати.[1]

Животопис и творештво

[уреди | уреди извор]

Семејството и почетоците

[уреди | уреди извор]

Готфрид Бен роден во Лутеранско селско парохиско собрание, на неколку часа од Берлин, син и внук на пастори во Мансфелд, сега дел од Путлиц во округот Пригниц, Бранденбург. Откако бил отпуштен како воен лекар во 1912 година, Бен се свртел кон патологијата, каде што дисецирал над 200 тела помеѓу октомври 1912 и ноември 1913 година во Берлин. Многу од неговите литературни дела се одразуваат од неговото време како патолог.

Во летото 1912 година, Бен започнал романтична врска со еврејската поетеса Елзе Ласкер-Шулер.

Готфрид Бен ја започнал својата книжевна кариера како поет кога објавил брошура со наслов „Морга и други песни“ во 1912 година, која содржела експресионистички песни кои се занимаваат со физичко распаѓање на месото, со крв, рак и смрт - на пример, бр. III - „Циклус“:[2]


Библиотека во Берлин именувана по Готфрид Бен

Неговата поезија ја нарекувале - шок, разочарување, па дури и одвратност.

Поезијата на Бен е интровертен нихилизам, односно егзистенцијалистички поглед кој го гледа уметничкиот израз како единствена смисла . Во своите рани песни, Бен го користел своето медицинско искуство, честопати користејќи медицинска терминологија, за морбидно да го прикаже човештвото како само уште еден вид животно оптоварено со болести. По избувнувањето на Првата светска војна, тој се пријавил во 1914 година и поминал краток период на белгискиот фронт, а потоа служел како воен лекар во Брисел. Работел и како лекар во болница за проститутки. По војната, се вратил во Берлин и работел како дерматолог и специјалист за венерични болести.

Во текот на 1920-тите, тој продолжил да има блиска врска со еврејската поетеса Елзе Ласкер-Шулер која му упатувала љубовни песни. Оваа врска со неа е тема на филмот „ Моите души“ (1997) од Хелма Сандерс-Брамс.

За време на Третиот рајх

[уреди | уреди извор]

Непријателски настроен кон Вајмарската Република и отфрлајќи го марксизмот и американизмот, Бен бил вознемирен од тековната економска и политичка нестабилност и кратко време сочувствувал со нацистите, кои погрешно ги сметал за сила на Конзервативната револуција. Тој се надевал дека националсоцијализмот ќе ја воздигне неговата естетика и дека експресионизмот ќе стане официјална уметност на Германија, како што футуризмот станал во Италија. Бен бил избран во поетската секција на Пруската академија во 1932 година и назначен за раководител на таа секција во февруари 1933 година. Во мај, тој го бранел новиот режим во радио емисија, велејќи дека „германските работници се во подобра состојба од кога било досега“.

Културната политика на новата држава не се одвиваше онака како што се надеваше, и во јуни Ханс Фридрих Блунк го замени Бен како раководител на поетската секција на академијата. Згрозен од Ноќта на долгите ножеви, Бен се одалечил од нацистите. Тој живееше тивко, воздржувајќи се од јавни критики кон Нацистичката партија, но напиша дека лошите услови на системот „ми го зададоа вториот удар“ и во писмо наведе дека развојот на настаните претставува „страшна трагедија“.

По војната

[уреди | уреди извор]

За време на Втората светска војна, Бен бил преместен во гарнизон во источна Германија каде што пишувал песни и есеи. По војната, неговото дело било забрането од Сојузниците поради неговата почетна поддршка на Хитлер. Во 1951 година ја добил наградата Георг Бихнер. Во 1953 година ја објавил поемата „[Нур две дни]]“, која се појавила во збирката песни на Бен „Дестилации“. Починал од рак во Западен Берлин во 1956 година и бил погребан во Валдфридхоф Далем, Берлин.

Беновата гробница во Берлин

Прифаќање

[уреди | уреди извор]

Бен имал големо влијание врз германската поезија непосредно пред Првата светска војна (како експресионист), како и по Втората светска војна.[3]

Библиографија

[уреди | уреди извор]
  • Мртовечница и други песни [Мртовечница и други песни]] (Берлин, 1912)
  • „Флејш“ (1917)
  • Собрани дела [Собрани дела] (Берлин, 1922)
  • „Урнатините“ (1924)
  • Анестезија (1925)
  • „Шалтунг“ (1925)
  • По нихилизмот (Берлин, 1932)
  • Новата држава и интелектуалците (1933)
  • Уметност и моќ (1935)
  • Избрани песни [Избрани песни] (мај, 1936) Забелешка: Првото издание содржеше две песни кои беа отстранети за второто издание во ноември 1936: „Mann und Frau gehen низ касарните за рак“ и „D воз“. Огромното мнозинство од првите изданија беа собрани и уништени.
  • Статички песни [Статички песни] (Цирих, 1948)
  • Птоломејски (Лајмс, 1949); Птоломејовиот ученик (уредено, преведено и со предговор од Симона Драгичи), Plutarch Press, 2005, ISBN 978-0-943045-20-7 (pbk).
  • Двоен живот (1950); автобиографија преведена како „Двоен живот“ (уредено, преведено и со предговор од Симона Драгичи, Плутарх Прес, 2002, ISBN 978-0-943045-19-1).
  • „Глас зад завесата“; преведено како Гласот зад екранот (преведено со вовед од Симона Драгичи (Плутарх Прес, 1996, ISBN 978-0-943045-10-8).

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]