Германска ренесанса
Германската ренесанса, дел од Северната ренесанса, била културно и уметничко движење кое се ширело меѓу германските мислители во 15 и 16 век, кое се развило од италијанската ренесанса. Многу области на уметноста и науката биле под влијание, особено со ширењето на ренесансниот хуманизам на разните германски држави и кнежевства. Ренесансата донела напредок во областа на архитектурата, уметноста и науката. Германија произвела два настани кои требаше да доминираат во 16 век низ цела Европа: печатење и протестантска реформација.
Еден од најважните германски хуманисти бил Конрад Целтис (1459-1508). Целтис студирал во Келн и Хајделберг, а подоцна патувал низ Италија, собирајќи латински и грчки ракописи. Под силно влијание на Такит, тој ја употребил книгата Германија за да ја воведе германската историја и географија. На крајот тој го посвети своето време на поезијата, со која ја фалел Германија на латински јазик. Друга важна фигура бил Јохан Рејхлин (1455-1522), кој студирал на различни места во Италија и подоцна предавал грчки јазик. Тој го изучувал хебрејскиот јазик, со цел да го исчисти христијанството, но наишол на отпор од црквата.
Најзначајниот германски ренесансен уметник е Албрехт Дирер, особено познат по неговите гравури, што се раширило низ цела Европа, како и цртежи и сликани портрети. Архитектурата од овој период ги вклучува резиденцијата во Ландсхут, замокот Хајделберг, Градското собрание во Аугсбург, како и антивариумот на резиденцијата во Минхен, најголемата ренесансна сала северно од Алпите.[1]
Позадина[уреди | уреди извор]
Ренесансата во голема мера била водена од обновениот интерес за класично учење, а исто така била резултат на брзиот економски развој. На почетокот на 16 век, Германија (која се однесува на земји од Светото Римско Царство) била една од најпросперитетните области во Европа и покрај релативно ниското ниво на урбанизација во споредба со Италија или Холандија.[2] Имала корист од богатството на одредени сектори, како што се металургијата, рударството, банкарството и текстилот. Уште поважно, книжевното печатење се развило во Германија, а германските печатари доминирале во новата трговија со книги во повеќето други земји, сè до 16 век.
Уметност[уреди | уреди извор]
Концептот на северната ренесанса или германската ренесанса е донекаде нејасен поради продолжената употреба на елаборираниот готски орнамент до 16 век, дури и во дела кои се несомнено ренесанса во нивниот пристап кон човечката фигура и други погледи. Класичниот орнамент имал мала историска резонанца во поголемиот дел од Германија, но во други погледи Германија многу брзо ги следела случувањата, особено при усвојувањето на печатење со подвижен тип, германски изум кој речиси десет години остана речиси германски монопол..
Печатењето со резба и гравирање (сметано како германски изум, но по потекло од Кина) веќе било поразвиено во Германија, а Германците го презеле водството во развојот на илустрации за книги, обично со релативно низок уметнички стандард. Најголемиот уметник на германската ренесанса, Албрехт Дирер, ја започнал својата кариера како ученик во работилница во Нирнберг, онаа на Мајкл Волгемут, кој во голема мера го напуштил сликарството за да го искористи новиот медиум. Дирер работел на најекстравагантната илустрирана книга од тој период, Нирнбергска хроника, објавена од неговиот кум Антон Кобергер, најголемиот европски печатар и издавач во тоа време.
По завршувањето на школувањето во 1490 година, Дирер патувал низ Германија четири години, а низ Италија неколку месеци, пред да ја основа својата сопствена работилница во Нирнберг. Тој брзо стана познат низ цела Европа по неговите дрворези и гравури, а истовремено и сликал. Иако го задржал германскиот стил, неговите дела покажуваат силно италијанско влијание, и често се смета дека претставува почеток на германската ренесанса во визуелната уметност. Дирер го поддржувал Мартин Лутер, но продолжил да создава Мадони и други католички слики, и сликал портрети на водачи од двете страни на новата поделба на протестантската реформација.[3]
Дирер умрел во 1528 година, пред да биде јасно дека поделбата на реформацијата станала постојана, но неговите ученици од следната генерација не можеле да избегнат да не заземат страна. Повеќето водечки германски уметници станале протестанти, и ова ги лишило од сликање религиозни дела, што претходно било главен извор на приходи на уметниците. Мартин Лутер се спротивставил на многу католички слики, но не на самите слики, а Лукас Кранах Постариот, близок пријател на Лутер, насликал голем број „лутерански жртвеници“, кои најчесто ја прикажуваат Тајната вечера, некои со портрети на водечките протестантски божества како Дванаесетте апостоли. Оваа фаза на лутеранската уметност завршила пред 1550 година, најверојатно под посилно влијание на калвинизмот, а религиозните дела за во јавност практично престанале да се произведуваат во протестантските области. Веројатно поради тоа, развојот на германската уметност практично престанал околу 1550 година. Кранах, покрај портретите, развил форма на тенки вертикални портрети, на кои им давал класични или библиски наслови.[4]
Надвор од овие случувања останал Матијас Гриневалд, кој оставил многу малку дела, но чиешто ремек дело, Исенхејмски олтар (завршено во 1515 година), се смета за најголема германска ренесансна слика. Тоа е интензивно емоционално дело кое ја продолжува германската готска традиција на неограничен гест и израз, со употреба на ренесансни композициски принципи, но сето тоа во готски форми.[5]
Дунавската школа е име на кругот на уметници од првата третина од 16 век во Баварија и Австрија, вклучувајќи ги Албрехт Алтдорфер, Волф Хубер и Августин Хиршфогел. Со Алтдорфер како водач, оваа школа ги произвела првите примери на независна пејзажна уметност на Запад (речиси 1.000 години по Кина), во слики и во печатење.[6] Нивните верски слики имале експресионистички стил малку сличен на Гриневалд. Учениците на Дирер, Ханс Бургмаир и Ханс Балдунг, работеле главно со печатење, при што Балдунг ја развил актуелната тема на вештерки во голем број енигматични отпечатоци.[7]
Ханс Холбајн Постариот и неговиот брат Зигисмунд Холбајн насликале верски дела во доцноготски стил. Ханс Постариот бил пионер и водач во трансформацијата на германската уметност од готски во ренесансен стил. Неговиот син, Ханс Холбајн Помладиот, бил важен сликар на портрети и неколку религиозни дела, кој главно работел во Англија и Швајцарија. Добро позната серија на мали дрворезби Танц на смртта се дела на Малите мајстори, група печатачи кои се специјализирале за многу мали и многу детални гравури за буржоазијата, вклучувајќи и многу еротски детали.
Извонредните достигнувања во првата половина на 16 век биле проследени со неколку децении на отсуство на значајна германска уметност, освен портретите на Холбајн или Дирер. Следните значајни германски уметници работеле во прилично вештачки стил на северен маниризам, што го научиле во Италија или Фландрија. Ханс фон Ахен и Бартоломеус Спрангер биле водечки сликари на царските дворови во Виена и Прага, а продуктивното семејство на гравури Саделер се проширило низ Германија, меѓу другите земји.
Во католичките делови на јужна Германија, готската традиција на резба на дрво продолжила да цвета до крајот на 18 век, прилагодувајќи се на промените во стилот низ вековите. Фајт Штос, Тилман Рименшнајдер и Петер Фишер Постарио биле современици на Дирер, а нивните долги кариери ја покриле транзицијата меѓу готскиот и ренесансниот период, иако нивниот орнамент останал готски откако нивните композиции почнале да ги одразуваат ренесансните принципи.
Архитектура[уреди | уреди извор]
Ренесанса архитектура во Германија била инспириран прво од германските филозофи и уметници како Албрехт Дирер и Јоханес Рејхлин кои ја посетиле Италија. Важни примери на оваа архитектура се резиденцијата во Ландсхут, замокот во Хајделберг, палатата Јоханисбург во Ашафенбург, Градското собрание во Аугсбург и црквата Свети Михаил во Минхен, најголемата ренесансна црква северно од Алпите.
Посебна форма на ренесансна архитектура во Германија е Везерската ренесанса, со истакнати примери како што се Градското собрание во Бремен и Хелмштетскиот универзитет.
Во јули 1567 градскиот совет на Келн го одобрил дизајнот во стилот на ренесансата од Вилхелм Вернукен за двокатна лоѓа за градската сала во Келн. Црквата Свети Михаил во Минхен била изградена од страна на војводата Вилијам V од Баварија помеѓу 1583 и 1597 како духовен центар за контра реформацијата и била инспирирана од црквата Џезу во Рим.
Влијателни луѓе[уреди | уреди извор]
Јохан Гутенберг (1398-1468)[уреди | уреди извор]
Јохан Гутенберг се смета за највлијателна личност во германската ренесанса. Како слободен мислител, хуманист и пронаоѓач, Гутенберг исто така израснал во рамките на ренесансата, но и во голема мера влијаел врз неа. Неговиот најпознат изум е печатарската преса во 1440 година. Пресата на Гутенберг им овозможила на хуманистите, реформистите и другите да ги распространат своите идеи. Тој е исто така познат како творец на Библијата Гутенберг, клучна работа која го означила почетокот на „Гутенберговата револуција“ и ерата на печатената книга во западниот свет.
Јохан Рејхлин (1455-1522)[уреди | уреди извор]
Јохан Рејхлин бил најважниот аспект на наставата по светска култура во Германија во тоа време. Ги проучувал грчкиот и хебрејскиот јазик. Дипломирал, а потоа продолжил да учи во Базел, и го сметале за исклучително интелегентен. Сепак, по напуштањето на Базел, тој морал да почне да ги копира ракописите и да учи право. Книгата насловена како De Arte Predicandi (1503), веројатно е една од неговите најпознати дела од овој период.
Албрехт Дирер (1471-1528)[уреди | уреди извор]
Албрехт Дирер во тоа време бил и останува најпознатиот уметник на германската ренесанса. Бил познат низ цела Европа, и посебно бил почитуван во Италија. Тој успешно го интегрирал елаборираниот северен стил со ренесансна хармонија и монументалност. Меѓу неговите најпознати дела се Меланхолија I, Четирите коњаници од неговата серија Апокалипса, и Витез, Смрт и Ѓаволот.
Мартин Лутер (1483-1546)[уреди | уреди извор]
Мартин Лутер бил протестантски реформатор кој ги критикувал црковните практики како што се продавањата на индулгенции, против кои тој пишувал во неговите „Деведесет и пет тези“ од 1517 година. Лутер исто така ја превел Библијата на германски јазик, со што христијанските списи станале подостапни за народот и ја инспирирале стандардизацијата на германскиот јазик.
Наводи[уреди | уреди извор]
 |
„Германска ренесанса“ на Ризницата ? |