Врева и бес

Од Википедија — слободната енциклопедија
Врева и бес
Прво издание
АвторВилијам Фокнер
ЗемјаСоединети Држави
ЈазикАнглиски
ЖанрЈужњачко готички роман
Модернистички роман
Објавена1929
ИздавачЏонатан Кејп и Харисон Смит
Издадена
1929
Страници326

„Врева и бес“ — роман на американскиот автор Вилијам Фокнер. Користи неколку наративни стилови, вклучително и тек на свеста за прв пат забележан кај европските писатели како Џејмс Џојс и Вирџинија Вулф. Книгата била објавена во 1929 година како четврти роман на Фокнер, но станала популарна во 1931 година по успехот на неговиот расказот Светилиште. По поволните критики од критичарите, романот станал еден од класиците на американската книжевност и редовна лектира на универзитетите низ САД[1].

Основната тема на романот е падот на јужњачкото семејство Компсон гледано од повеќе агли и раскажувачи, од кои најубедлив е Бенџамин, ментално ретардиран член на семејството чиј тек на свеста е тешко да се следи, но по кого романот во голема мера станал познат. Името на романот е преземено од Шекспировиот Магбет, како метафора за животот. Објавен во 1929 година, „Врева и бес“ бил четвртиот роман на Фокнер и не бил веднаш успешен. Меѓутоа, во 1931 година, кога бил објавен шестиот роман на Фокнер, Светилиште - сензационалистичка приказна, за која Фокнер подоцна рекол дека е напишана само за пари - Врева и бес, исто така, станал комерцијално успешен, а Фокнер почнал да добива критичко внимание.

Преглед[уреди | уреди извор]

„Врева и бес“ е сместен во Џеферсон, Мисисипи, во првата третина од 20 век. Романот се фокусира на семејството Компсон, поранешни јужњачки аристократи кои се борат да се справат со распадот на нивното семејство и неговата репутација. Во текот на 30-те години поврзани со романот, семејството финансиска пропаѓа, ја губи својата религиозна вера и почитта кон градот Џеферсон, а многу од нив трагично умираат.

Романот е поделен во четири наративи. Првиот, кој ги одразува настаните што се случиле и последователните мисли и сеќавања на 7 април 1928 година, е напишан со глас и од перспективата на Бенџамин „Бенџи“ Компсон, 33-годишен маж со интелектуална попреченост. Делот на Бенџи се одликува со неврзан наративен стил со чести хронолошки скокови.

Вториот дел, кој се одвива на 2 јуни 1910 година, се фокусира на Квентин Компсон, постариот брат на Бенџи и настаните што довеле до самоубиството на Квентин. Овој дел е напишан во стилот на тек на свеста и исто така содржи чести хронолошки скокови.

Во третиот дел, поставен еден ден пред првиот, на 6 април 1928 година, Фокнер пишува од гледна точка на Џејсон, циничниот помлад брат на Квентин.

Во четвртиот дел, поставен еден ден по првиот на 8 април 1928 година, Фокнер воведува гледна точка од трето лице. Овој последен дел првенствено се фокусира на Дилси, една од црните слугинки на Компсонови, и нејзините односи со Џејсон и „госпоѓицата“ Квентин Компсон (ќерка на сестрата на Квентин Кеди), додека Дилси размислува за мислите и делата на сите во семејството Компсон.

Во 1945 година, Фокнер напишал „Додаток на Компсон“ кој ќе биде вклучен во идните печатења на „Врева и бес“. Во него е содржана историјата на семејството Компсон од 30 страници од 1699 до 1945 година.

Стил и структура[уреди | уреди извор]

Четирите дела од романот раскажуваат многу исти епизоди, секоја од различна гледна точка и со акцент на различни теми и настани. Оваа испреплетена и нелинеарна структура го обременува секој вистински синопсис на романот, особено затоа што сите наратори се неверодостојни на свој начин, што ги прави нивните извештаи да не мора да бидат доверливи во секое време. Исто така, во овој роман, Фокнер користи курзив за да укаже на точките во секој дел каде што наративот се движи во значаен момент во минатото. Употребата на овие курзивни букви може да биде збунувачка, сепак, бидејќи временските поместувања не се секогаш означени со употреба на закосени букви, а периодите од различно време во секој дел не мора да останат со закосени букви за времетраењето на ретроспективата. Така, овие временски поместувања честопати може да бидат збунувачки и бараат особено внимателно читање.

Прием[уреди | уреди извор]

По објавувањето, влијателниот критичар Клифтон Фадиман го отфрлил романот, тврдејќи во „Нација“ дека „темата и ликовите се тривијални, недостојни за огромната и сложена изработка потрошена на нив“. „Врева и бес“ на крајот достигнал истакнато место меѓу најголемите американски романи, играјќи улога во добивањето на Вилијам Фокнер во 1949 година Нобеловата награда за литература.

Книжевните критичари и научници речиси едногласно го сметаат за ремек дело, но неговиот неконвенционален наративен стил често ги отуѓува новите читатели. Иако вокабуларот е генерално основен, техниката на поток на свеста, која се обидува директно да ги транскрибира мислите на нараторите, со чести префрлувања во времето и поставувањето и со лабава структура и граматика на реченицата, го направи суштински тешко модернистичко дело.

Книжевно значење[уреди | уреди извор]

„Врева и бес“ е широко влијателно книжевно дело. Фокнер е пофален за неговата способност да го пресоздаде мисловниот процес на човечкиот ум. Дополнително, тој се смета за суштински развој во книжевната техника тек на свеста. Во 1998 година, Модерна библиотека го рангирала „Врева и бес“ на шестото место на својот список на 100 најдобри романи на англиски јазик на 20 век[2].

Превод на македонски јазик[уреди | уреди извор]

Романот е издаден на македонски јазик во 2008 година од издавачката куќа Антолог, во превод на Николче Мицкоски.[3][4]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ The Sound and the Fury
  2. ↑ The Sound and the Fury
  3. ↑ „Врева и бес“. Антолог. Посетено на 15 септември 2022.
  4. ↑ „Врева и бес“. Купикнига. Посетено на 15 септември 2022.[мртва врска]

Литература[уреди | уреди извор]

  • Bleikasten, André. The Ink of Melancholy: Faulkner's Novels from The Sound and the Fury to Light in August. Bloomington: Indiana UP, 1990.
  • Bleikasten, André. The Most Splendid Failure: Faulkner's The Sound and the Fury. Bloomington: Indiana UP, 1976.
  • Brooks, Cleanth. William Faulkner: The Yoknapatawpha Country. New Haven: Yale UP, 1963.
  • Castille, Philip D. (1992). „Dilsey's Easter Conversion in Faulkner's The Sound and the Fury“. Studies in the Novel. 24: 423–33.
  • Cowan, Michael H., ed. Twentieth century interpretations of The sound and the fury: a collection of critical essays. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1968.
  • Davis, Thadious M. Faulkner's "Negro": Art and the Southern Context. Baton Rouge: Louisiana State UP, 1983.
  • Gunn, Giles. "Faulkner's Heterodoxy: Faith and Family in The Sound and the Fury". Faulkner and Religion: Faulkner and Yoknapatawpha, 1989. Ed. Doreen Fowler and Ann J. Abadie. Jackson: UP of Mississippi, 1991. 44–64.
  • Hagood, Taylor, ed. (2014). The Sound and the Fury, by William Faulkner. Critical Insights. Ipswich, MA: Salem Press.
  • Howe, Irving. William Faulkner: A Critical Study. 3d ed. Chicago: U of Chicago P, 1975.
  • Kartiganer, Donald M. The Fragile Thread: The Meaning of Form in Faulkner's Novels. Amherst: University of Massachusetts Press, 1979.
  • Marshall, Alexander J., III. "The Dream Deferred: William Faulkner's Metaphysics of Absence". Faulkner and Religion: Faulkner and Yoknapatawpha, 1989. Ed. Doreen Fowler and Ann J. Abadie. Jackson: UP of Mississippi, 1991. 177–192.
  • Matthews, John T. The Play of Faulkner's Language. Ithaca, NY: Cornell UP, 1982.
  • Matthews, John T. The Sound and the Fury: Faulkner and the Lost Cause. Boston: Twayne, 1991.
  • Palumbo, Donald (1979). „The Concept of God in Faulkner's Light in August, The Sound and the Fury, As I Lay Dying, and Absalom, Absalom!“. South Central Bulletin. 34 (4): 142–46. doi:10.2307/3188498. JSTOR 3188498.
  • Polk, Noel. "Trying Not to Say: A Primer on the Language of The Sound and the Fury". New Essays on The Sound and the Fury. Ed. Noel Polk. Cambridge: Cambridge UP, 1993. 139–175.
  • Ross, Stephen M. Fiction's Inexhaustible Voice: Speech and Writing in Faulkner. Athens: U of Georgia P, 1989.
  • Ross, Stephen M., and Noel Polk. Reading Faulkner: "The Sound and the Fury". Jackson: UP of Mississippi, 1996.
  • Sartre, Jean-Paul. Patrick J. Hoffmann; Olga W. Vickery (уред.). William Faulkner; Three Decades of Criticism (PDF). New York: Harcourt. стр. 225–233. Архивирано од изворникот (PDF) на July 20, 2011.
  • Sundquist, Eric J. Faulkner: The House Divided. Baltimore: Johns Hopkins UP, 1983.
  • Urgo, Joseph R. "A Note on Reverend Shegog's Sermon in Faulkner's The Sound and the Fury". NMAL: Notes on Modern American Literature 8.1 (1984): item 4.
  • Vickery, Olga W. The Novels of William Faulkner: A Critical Interpretation. Baton Rouge: Louisiana State UP, 1964.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Романи
Збирки
кратки раскази
Кратки раскази
Сценарија
Книги за деца
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Врева_и_бес&oldid=5148880“