Прејди на содржината

Весна Парун

Од Википедија — слободната енциклопедија
Мира Алечковиќ и Весна Парун
Весна Парун 2011

Весна Парун ( Зларин, 10 април 1922 – Стубичке Топлице, 25 октомври 2010) била поетеса, драматург и писателка за деца.[1]

Биографија

[уреди | уреди извор]

Студирала на Филозофскиот факултет во Загреб. Детството го поминала во Сплит, Биоград на Мору и Шибеник. Основно училиште завршила на Вис, а средно во Загреб, но поради војната морала да избега во Сплит. Се вратиле во Загреб во 1942 година. По војната, се запишала на Филозофскиот факултет, на одделот за филозофија. Во 1947 година, се разболела од тифус. Поради болест и несреќна љубов, ги напуштила студиите. Од 1962 до 1967 година живеела во Бугарија, каде што се омажила и се развела. Се вратила во Загреб, каде што работела како слободна писателка. Во 2000 година, се преселила од својот дом во дом во Стубичке Топлице, каде што на крајот починала. Влегла во политиката на 85-годишна возраст. Се приклучила на Демократската партија на жените. Таа била првата жена во Хрватска која заработувала исклучиво од литература. Дел од своите книги ги печатела и продавала сама, па дури и ги илустрирала.[2] [1]

Починала на 25 октомври 2010 година.[1]

За поезијата

[уреди | уреди извор]

Кон поезијата на Весна Парун треба да се пристапи како кон природен, елементарен феномен: со доверба и претпазливост, возбудено и разумно, во секој случај со целосна свест за нејзината не нужно хармонична сложеност, богатството на предвидливи и непредвидливи феномени, но без амбиција да се потчини. Во нејзината поезија постои нерамномерност на концентрацијата и повремено отсуство на самокритика.

Композиција на стихови

[уреди | уреди извор]

За нејзината можеби најпозната песна „Ти што имаш раце поневини од моите“, Звонко Шписиќ ја напишал музиката за Загрепскиот фестивал во 1964 година, а ја отпеала Ана Штефок. Ликовите од нејзините детски книги биле претставени во мјузиклот „Мачорот Џингис Кан и Мики Трејси“, за кој музиката ја напишал Ладислав Тулач, а ја режирала Звједана Ладика во 1979 година. Врз основа на текстот на Весна Парун, Станко Хорват ја напишал „Шум крила, шум вода“, кантата за сопран и оркестар каде што сопранот го отпеала примадоната Дуња Вејзовиќ. Кемал Монтено и Дин ја отпеале песната „Замрзната чешма“, за која, врз основа на текстот на Весна Парун, музиката и аранжманот ги напишал Стипица Калоѓера.

Наследство

[уреди | уреди извор]

Во белградската општина Сурчин, уште во 2011 година било одлучено една од планираните улици да се вика Весна Парун. Улицата сè уште не е формирана.

  • За нејзината збирка „Песни“ (1948) ја добила наградата „Матица Хрватска“.[3]
  • Таа ја добила наградата на градот Загреб за нејзината збирка „Црна маслинка“.[3]
  • Во 1959 година, таа ја добила годишната награда „Владимир Назор“.
  • Таа ја добила наградата „Григор Витез“ за нејзиниот детски роман во стихови „Мачорот Џингис Кан и Мики Трејси“.[3]
  • Таа освоила награда за поезија во Париз во 1970 година.[3]
  • Во 1972 година ја добила наградата „Змај“ од Матица Српска во Нови Сад.[3]
  • Во 1982 година ја добила наградата „Владимир Назор“ за животно дело.
  • Во 2003 година, таа ја добила наградата Тин Ујевиќ за нејзината збирка сонети „Солзи патуваат“.
  • Во септември 2010 година, таа ја добила Европската книжевна награда, доделена од Книжевната општина Вршац.

Објавени и се над 70 книги поезија и проза и четири драми. Исто така, објавила голем број на книги за деца. Нејзините песни се преведени на многу странски јазици. 1932 година. Ја објавува својата прва песна „Пред пролетта“ во списанието „Анѓел Чувар“. Од 1945 година објавувала песни во списанија и весници. Нејзините дела се преведени на неколку јазици. Ги превела Хајне, Гете, Рилке.

  • „Зори и виорови“, 1947 година.
  • „Песни“, 1948 година.
  • „Црна маслинка“, 1955 година.
  • „Верен на видрите“, 1957 година.
  • „Ропство“, 1957 година.
  • „Дозволете ми да се одморам“, 1958 година.
  • „Ти и никогаш“, 1959 година.
  • „Коралот се врати во морето“, 1959 година.
  • „Коњаникот“, 1961 година.
  • „О, утро“, 1963 година.
  • „Бев момче“, 1963 година.
  • „Ветерот на Тракија“, 1964.
  • „Песни“, 1964 година.
  • „Гонг“, 1966 година.
  • „Отворена врата“, 1968 година.
  • „Проколнатиот дожд“, 1969 година.
  • „По стапките на Магда Исанос“, 1971.
  • „Сто сонети“, 1972 година.
  • „И јас одам низ животот“, 1972 година.
  • „Се срамам да умрам“, 1974 година.
  • „Оловен гулаб“, 1975 година.
  • „Апокалиптични басни“, 1976 година.
  • „Љубовта е бела коска“, 1978 година.
  • „Читач на соништа“, 1978 година.
  • „Избрани песни“, 1979 година.
  • „Карта на Магдика“, 1979 година.
  • „Звукот на крилјата, звукот на водата“, 1981 година.
  • „Салто смртале“, 1981 година.
  • „Избрани дела“, 1982 година.
  • „Град на Дурмитор“, 1988 година.
  • „Земјата Касфалпир“, 1989 година.
  • „Индиго Сити“, 1990 година.
  • „Сонетски венци“, 1991 година.
  • „Одечкиот триножник“, 1993 година.
  • „Волшебната волшебничка“, 1993 година.
  • „Избори од делата“, 1995.
  • „Птица на времето“, 1996 година.
  • „Смеата е посилна од смртта“, 1997 година.
  • „Басните за пелин“, 1998 година.
  • „Сунѓерче и сунѓер“, 1999 година.
  • „Политички Ден на вљубените“, 2000 година.
  • „Смртоносен грев“, 2000 година.
  • „Под машки чадор“, 1987 година.
  • „Крвта на сведокот“, 1988 година.
  • „Хрватската кралица“, 1999 година
  • „Ноќ за беља - Мојот живот во 40 вреќи“, 2001 година.

Детска поезија

[уреди | уреди извор]
  • „Златна патка“, 1957 година.
  • „Тага и радост на шумата“, 1958 година.
  • „Мудриот зајак“, 1958 година.
  • „Желка“, 1958 година.
  • „Мачорот Џингис Кан и Мики Трејси“, 1968 година.
  • „Мачка на Месечината“, 1969 година.
  • „Мики Трејси и баба Пим Бако“, 1968 година.
  • „Мики, славниот капетан“, 1970 година.
  • „Карневал во Кукљица“, 1974.
  • „Запознавање со деновите на малиот Максим“, 1974 година.
  • „Игри пред бурата“, 1979 година.
  • „Дванаесет сликовници за кучиња“, 1983 година.
  • „Сакам путерчиња, не афион“, 1983 година.
  • „Штрк во училиште“, 1988 година.
  • „Крај реката Купа кога се собираат врапчињата“, 1989 година.
  • „Мојот пријател лилјакот“, 1990 година.
  • „Приспивна за бакнеж“, 1995 година.
  • „Низ прозорецот на зимата“, 1995 година.
  • „Пчелата, виножитото и воденицата“, 1997 година.
  • „Три морски авантуристи“, 2000 година.
  • „Морска кочија“, 2001 година.

Драмски дела

[уреди | уреди извор]
  • „Марија и морнарот“
  • „Апсирт“
  • „Островот на магаре, олити хомо хомини асинус“
  • „Училиште за скитници“


  1. 1 2 3 „Весна Парун“. poezijasustine.rs. Посетено на 16. 1. 2023. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  2. ↑ „Весна Парун: Мајка, жена, љубавница, кухарица и слушкиња“. Моје вријеме. Посетено на 16. 2. 2017. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  3. 1 2 3 4 5 „Biografija Vesne Parun“. poezijanoci.com. Посетено на 16. 1. 2023. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

Литература

[уреди | уреди извор]
  • „Избрани песни“ избор и предговор, Иван В. Лалиќ, Српско литературно друштво, 1979. Белград
  • „Апокалиптични басни“ 1976 година.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Весна_Парун&oldid=5464580“