Василиј Розанов

Од Википедија — слободната енциклопедија
Василиј Розанов
Васи́лий Васи́льевич Рóзанов
Роден(а)2 мај [ст. ст. 20 април] 1856
Ветулга, Руска Империја
Починал(а)5 февруари 1919(1919-02-05) (возр. 62)
Сергиев Посад, Советски Сојуз
ПериодФилозофија во 20 век
ПодрачјеСписок на руски филозофи
Претежна дејност
Филозофија на религијата

Василиј Василиевич Розанов (руски: Васи́лий Васи́льевич Рóзанов) (Ветлуга, 2 мај 1856 - Сергиев Посад, 5 февруари 1919) бил руски писател, филозоф, литературен критичар и новинар. Тој бил еден од најконтроверзните интелектуалци на предреволуционерната Русија[1].

Неговите ставови биле опишани со терминот религија на преобрабата, бидејќи се обидел да ги усогласи христијанските ставови со идејата за слободно изразување на сексуалноста. Розанов честопати го нарекувале и Човек од подземниот свет, по примерот на главниот лик на романот „Записи од подземјето“, од Фјодор Михајлович Достоевски. Инсистирал јавно да се изразуваат и изнесуваат често и спротивставени ставови. Клаус фон Бејме го нарекол Григориј Распутин на руската интелигенција. Од кратката биографија на Василије Розанов, може да се дознае дека во текот на годините на неговиот живот успеал да создаде свој литературен жанр, кој започнале масовно да го имитираат. Покрај тоа, неговата личност останува обвиена со мистерија, дури и по еден век. Дури и покрај тоа што биографијата на Василиј Розанов е опишана неколку пати, а целии томви се посветени на неговите учења[2].

Животопис[уреди | уреди извор]

Негов роден град бил Ветлуга во провинцијата Кострома. Роден бил во бирократско семејство, имашл многу браќа и сестри. Идниот писател Василиј Розанов рано ги загубил и двајцата родители. Од 1870 година, тие се преселиле во Симбирск, опишувајќи го својот живот , рускиот филозоф В. Розанов забележал дека, да не бил неговиот брат, тој едноставно немало да преживее. Николај успеа да дипломира на Универзитетот во Казан до моментот кога неговите родители починале, а неговиот брат му ги овозможил сите услови за образование и всушност го заменил неговиот татко. Во Симбирск, потенцијалниот писател бил редовен посетител на библиотеката Карамзин. Во 1872 година, тој го сменил своето живеалиште во Нижни Новгород, каде што се запишал во средно училиште, а во 1878 година веќе ги завршил студиите.

По дипломирањето, се запишал на Московскиот универзитет. Таму посетувал на предавања од Соловјов, Клучевски, Корш и многу други. До четиригодишна возраст, идниот филозоф Василиј Розанов добил стипендија за Хомајаков. Во 1880 година се оженил со А. П. Суслова.

По дипломирањето на високообразовна институција во 1882 година, тој одлучил да не добие магистерска диплома, но се занимавал со слободна креативност. Во следните 11 години, рускиот филозоф Розанов работел како учител во неколку градови: Симбирск, Вјазма, Јелетс, Брјанск, Бели. Првата книга ја објави во 1886 година. Во неа, тој се обидел да ја објасни науката со хегелијански методи, но не успеал. Набргу по објавувањето и неуспехот во работата го напуштила неговата сопруга.

Тој се прослави по објавувањето на делото „Легендата на големиот инквизитор Ф. М. Достоевски “. Ова дело се појавило во 1891 година и ги поставило темелите за новото толкување на делото на рускиот мислител како дело со религиозен карактер. Подоцна, како писател и филозоф, Розанов станал близок со Берџаев и Булгаков.

Во 1900 година, заедно со неговите пријатели, основал религиозно и филозофско друштво. Станал најпознат новинар во Русија. Неговите написи биле објавувани во весникот „Ново време“, како и во голем број списанија.

Во 1891 година, тој имал таен брак со В.Д. Бутјагина. Покрај тоа, тој жестоко се спротивставува на образовниот систем во Руската Империја, што јасно ги покажувал со неговите ставови во статиите на оваа тема. Со симпатии ја опишал руската револуција од 1905-1907 година.

Во неговите дела, тој барал начини да ги реши проблемите што се појавија во религиозноста и општеството. Книгите на Василије Розанов „Религија и култура“ (1899) и „Природа и историја“ (1900) се посветени на тоа[3].

Тој го привлкол вниманието на јавноста во раните 1890-ти кога започнал да пишува кратки политички текстови за конзервативниот весник Новое Времја, уредувани од Алексеј Суворин. Особено предизвика контроверзии кога започнал да ги објавува своите книги кои биле фокусирани на сексуалноста и моралот. Тој се посветил на оваа тема делумно поради неговите животни несреќи. Имено, откако не успеал да добие согласност од црквата и државните органи да се разведе од неговата прва сопруга, тој незаконски се оженил со друга жена, така што неговите деца од овој брак не биле социјално и законски признати. За Розанов, сексуалниот чин била света работа и тој директно се спротивставувал на, според него, граѓанското и црковното задушување на сензуалноста. Неговите ставови, кои го доведувале во судир и со конзервативците и со левичарските радикали, секогаш биле провокативни, но и парадоксални. Контрадикторноста на ставовите била меѓу острата критика и нескриена пофалба на христијанската вера, пофалби за јудаизмот и отворен антисемитизам, подемот на руската литература и нејзиното отфрлање и слично. За тоа време , тој имал радикално прогресивни, позитивни и провокативни ставови за сексуалните малцинства. Тој објавил свој дневник за Осаменоста, составен од низа кратки есеи, живи афоризми и спомени. Тој е исто така важен како толкувач на литературните дела на Николај Гогољ, Достоевски и Лав Николаевич Толстој.

Умрел од глад во руски манастир во 1919 година.

Неговото дело било заборавено и необјавувано за време на Советскиот Сојуз, иако имало неколку истакнати писатели, вклучувајќи ги и Максим Горки и Венедикт Ерофеев кои спаѓале меѓу неговите обожаватели, а се смета дека неговите идеи имаале силно влијание врз размислувањата и стилот на на Владимир Набоков, Дмитри Галковски, Милхаил Епштејн, Владета Јеротиќ. Како и да е, неодамна, неговите списи повторно станаале достапни за руските читатели,предизвикувајќи голем интерес. Розанов дури бил и главниот извор на инспирација за филозофскиот роман на Дмитриј Галковски „Бесконечен ќор-сокак“ (1988), со кој ја ревидирал руската историја од 19 век и го става Розанов во центарот на руската филозофска мисла. Розанов останува малку познат надвор од Русија, иако некои западни научници сè повеќе фасцинирани од неговата работа и неговата личност го сметаат за еден од најзначајните руски филозофи[4].

Куќа во која В.В.Розанов ги поминал последните години од својот живот

Филозовските мисли[уреди | уреди извор]

Филозофијата на Василиј Розанов се разликува по нетипични одлики, и покрај фактот дека бил дел од општиот руски филозофски круг. Самиот мислител бил во епицентарот на настаните што беснееле на почетокот на 20 век во Руската Империја. Активно комуницирал со многу писатели и уметници. Многу од неговите дела ја потенцирале идеолошката, значајна реакција на феноменот што го забележал. Тој го критикувал мислењето на Берџаев, Соловјов, Блок и многу други.

Како прво, Василиј Розанов се занимавал со проблемите на моралот и етиката, религиозноста и спротивставувањето. Тој често зборувал за семејството. Во своите дела, тој се обидел да се ослободи од противречностите.

Обемот на задачите што ги разгледувал Розанов е само делумно поврзан со црквата. Таа не била предмет на критички проценки. Поединецот и неговата осаменост, пред апсурдноста на институциите кои го заробуваат човекот и неговата вистинска слобода.

Суштината според него е - човекот сам да ги најде своите методи, да се поврзе и обедини со другите, очекувајќи дека тогаш сè ќе си дојде на свое место[5].

Одабрани дела[уреди | уреди извор]

  • „За разбирањето“(-{О понимании}- 1886)[6].
  • „Легендата за големиот инквизитор на Ф. М. Достоевски " (-{Легенда о великом инквизиторе Ф.М. Достоевского}- 1894)
  • Луѓе на месечината: христијанска метафизика (-{Люди лунного света: Метафизика христианства}- 1911)
  • „Осамености“ (-{Уединенное}- 1912)
  • „Апокалипсата на нашето време“ (-{Апокалипсис нашего времени}- 1918)
  • „Апокалипса на руската литература“ (-{Апокалиптика русской литературы}- 1918)

„Легендата за големиот инквизитор на Ф. М. Достоевски "[уреди | уреди извор]

Студијата била напишана во 1856 година, Розанов - рускиот Ниче, писател со волшебна моќ , во оваа подолга есеистичка филозофска поема тој пишувал за магичниот свет на Достоевски и суштината на легендата за големиот инквизитор[7].

По својата природа, тоа е синтетичко дело, бидејќи покрај соодветните метафизички прашања и специфичната анализа на две поглавја од „Браќата Карамазови“, опфаќа повеќе странични или паралелни теми: Розанов размислува за делото на Гогољ (кој - во неговата оригинална суштина - се чини спротивна на целата руска литература), ги црта силуетите на Гончаров, Тургењев, Толстој, отсликувал панорама на целокупното дело на Достоевски. Во исто време, тој го допрел проблемот на психологијата на креативноста, забележувајќи една чудна одлика на секој голем уметник, кога, непосредно пред неговата смрт, на скоро неразбирлив начин за обичен смртник, творецот успевал да ја каже суштината на постоењето. Според Розанов, оваа „поема“ (Розанов ја нарекол „легенда“ за Големиот инквизитор) немала многу врска со заплетот на романот и може да се смета за посебно дело, но во исто време постои и внатрешна врска : „Легендата“ како да е, душата на целото дело, само околу неа се групираат резови, како варијации околу нивната тема ... “(Розанов В.В. Легенда на големиот инквизитор Ф.М. Достоевски. М“ 1996, стр. 13)[8].

Овај дел на романот, станал, во очите на Розанов, не само суштината во творештвото на Достоевски, туку и концентрација на филозофските напори на целата руска литература од 19 век. Во исто време, Достоевски заземал посебно место меѓу другите писатели: Гончаров, Тургењев, Толстој, за разлика од нивното творештво кај Достоевски сè е нестабилно. Неговиот поглед не е насочен кон „сликите“, туку кон „споевите во кои се собираат сите овие слики“ тој самиот, како уметник и како мислител, ги опфатил „бездните - бездната одозгора и бездната оддолу“, пишувајчи туку вистинска сериозна трагедија на борба, што ја распарчуваше човечката душа со милениуми, - борбата помеѓу негирањето на животот и неговата афирмација, меѓу расипаноста на човечката совест и неговото просветлување ", затоа, што и самиот ја преживеал оваа борба," може да ни каже подеднакво силно " про “и„ контра “; без лицемерие „про“ и без залудна суета „контра“. Така, Достоевски се појавува според Розанова, како мислител кој во себе ги собрал проблемите на целата руска литература и целата историја на човештвото. Сè што е кажано на кој било начин за Бог и човекот, за значењето на земното постоење, е концентрирано во Легендата на Достоевски. Неговиот херој не го негира постоењето на Бог (вообичаениот „камен на сопнување“ на европската филозофија), тој се бунтува против него. Со други зборови, создавањето на Бога, во личноста на Иван Карамазов, го негира светот создаден од Бога, честичката го негира Бог и заедно со тоа исамата себе. Во религиозната контемплација, Розанов разликува 3 мистични дела, без кои не е можна никаква религија: чин на пад („тој објаснува што е“), акт на откуп („тој ја зајакнува личноста во она што е“) и чин на „Вечна одмазда“ и „последен триумф на вистината“ („тој ја вовлекува личноста кон иднината“). Откривајќи ја природата на човекот, инквизиторот е убеден дека страдањата Христови се „превисоки и не можат да бидат исполнети од човекот“, што ги прави луѓето несреќни засекогаш. Идеите создадени да му дадат мир на човештвото му донеле само хаос и непријателство. Сè што Христос го отфрлил во пустината, искушувано од „моќниот и умен Дух“, чудото, мистеријата и авторитетот, црквата го зела врз себе, од љубов кон слабото човештво. Таа го следеше Духот, но со тоа дозволи една личност да биде ослободена од товарот на одговорност. Тоа е самата студија за човечката природа што може да одговори на прашањето колку бил во право Големиот инквизито во неговото антихристијанство[9].

Гробот на В.В.Розанов

Библиографија[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Vasily Vasilyevich Rozanov“. Архивирано од изворникот на 2021-02-21. Посетено на 2021-03-13.
  2. ↑ Vasily Vasilyevich Rozanov
  3. ↑ Филозоф Розанов: биографија, научни радови, публикације[мртва врска]
  4. ↑ Another Russian cultural figure who became a key reference for Russian Montparnasse was Vasily Rozanov
  5. ↑ Vasily Rozanov and the body of Russian literature
  6. ↑ „Василий Розанов в перспективе европейских рисков“ (PDF). Архивирано од изворникот на 2019-03-13. Посетено на 2021-03-13.
  7. ↑ „О ЛЕГЕНДЕ "ВЕЛИКИЙ ИНКВИЗИТОР"“ (PDF). Архивирано од изворникот на 2013-06-01. Посетено на 2021-03-13.
  8. ↑ Розанов В.В. Легенда о великом инквизиторе Ф.М. Достоевского (Статья С. Р. Федякина о сочинении Розанова)
  9. ↑ „LEGENDA O VELIKOM INKVIZITORU F M DOSTOJEVSKOG“. Архивирано од изворникот на 2020-08-06. Посетено на 2021-03-13.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Василиј_Розанов&oldid=5181091“