Вртолом
| Вртолом Άγιος Βαρθολομαίος | |
|---|---|
  Вртолом | |
|
Местоположба во областа   Вртолом | |
| Координати: 40°45.65′N 21°31.66′E / 40.76083° СГШ; 21.52767° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Западна Македонија |
| Округ | Лерин |
| Општина | Лерин |
| Општ. единица | Кучковени |
| Надм. вис. | 670 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 172 |
| Часовен појас | EET (UTC+2) |
| • Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Вртолом (грчки: Άγιος Βαρθολομαίος, Агиос Вартоломеос; до 1928 г. Βαρθολομαίος, Вартоломеос[2], до 1926 г. Βαρθολώμ, Вартолом[3]) — село во Леринско, Егејска Македонија, денес во општината Лерин на Леринскиот округ во Западна Македонија, Грција. Населението брои 172 жители (2011).
Потекло на името[уреди | уреди извор]
Селото е наречено според празникот Вртолом во чест на Свети Вартоломеј, кое подоцна е преосмислено според поимите врти и лом, поради врнежите што се случувале на тој ден.
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа 9 км источно од Лерин и 5 км источно од Кучковени, во јужниот дел на Леринското Поле, на надморска височина од 670 м.[4]
Историја[уреди | уреди извор]
Според Тодор Симовски, селото било исклучиво македонско сè до почетокот на XIX век, кога месното население било истерано од Албанци муслимани, кои потоа им ги презеле имотите.[4]
Во 1848 г. рускиот славист Виктор Григорович го опишал Вртолом како македонско[5] село.[6] Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Вртолом (Vrtolom) е село во Леринската каза со 300 домаќинства, од кои 540 жители Македонци[7] и 500 жители муслимани.[8] Според Стефан Верковиќ во 1889 г. во селото имало 125 македонски и 80 муслимански домаќинства,[9] но Симовски смета дека Верковиќ е во грешка, бидејќи во ова време населението веќе било целосно албанско.[4]
На почетокот на XX век Вртолом е заведено како чисто албанско село во Леринската каза. Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. селото имало 360 жители, сите Албанци муслимани.[10]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Вртолом се води како чисто албанско село во Леринската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.[11]
Со Букурешкиот договор во 1913 г. селото е припоено кон грчката држава, кога имало 434 жители.[4] Според пописот од 1920 г., во Вртолом живееле 487 жители, но со Лозанскиот договор од 1924 г., но и пред него, целото население, како муслиманско, е преселено во Турција и на негово место се доведени грчки доселеници од Источна Тракија и Кавказ.[12] Во 1928 г. Вртолом е преименуван во Агиос Вартоломеос.[13] Истата 1928 г. селото е евидентирано како чисто доселеничко, со 353 жители (94 семејства).[14]
Со истражувањето спроведено во 1993 г. утврдено е дека селото е чисто „бегалско“, а понтискиот грчки во него е слабо зачуван.[15]
Цркви[уреди | уреди извор]
Во селото има повеќе цркви:[16]
- „Свети Вартоломеј“ (главна)
- „Света Петка“
- „Свети Вартоломеј“ (друга со исто име)
- „Свети Архангел Михаил“
- „Вознесение Христово“
Население[уреди | уреди извор]
Со текот на децениите, селото покажува намалување на населението, што претежно се должи на иселувањето во големите градски центри и преселбата во странство.[4] Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 625 | 559 | 467 | 252 | 200 | 323 | 437 | 172 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Селото припаѓа на општинската единица Кучковени со седиште во истоименото село, која припаѓа на поголемата општина Лерин, во округот Лерин. Воедно, селото е дел од општинскиот оддел Вртолом, каде спаѓа и селото Станица Баница.
Стопанство[уреди | уреди извор]
Главни производи на населението се житото и тутунот.[4]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Βαρθολομαίος -- Άγιος Βαρθολομαίος
- ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Βαρθολώμ -- Βαρθολομαίος
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. II дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 146.
- ↑ нарекувајќи го „бугарско“ под влијание на бугарската политика
- ↑ Григорович, В. Очеркъ путешествія по Европейской Турціи, Москва, 1877, стр. 93.
- ↑ Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 82-83.
- ↑ Веркович, Стефан. Топографическо-этнографический очерк Македонии, СПб, 1889.
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 250.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 27.
- ↑ Симовски, Тодор. Населените места во Егејска Македонија, Скопје, 1998.
- ↑ „Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971“. Архивирано од изворникот 20 јуни 2012. Посетено на 20 јуни 2012.
- ↑ „Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928“. Архивирано од изворникот 20 јуни 2012. Посетено на 20 јуни 2012.
- ↑ Riki Van Boeschoten. "Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d’Aridea (Macédoine)"
- ↑ Портал на поранешната општина Кучковени[мртва врска]
| ||||||||||||||||||||||||||