Вар

Вар — градежен и градежно-врзувачки материјал.

Добивање[уреди | уреди извор]

Се добива со печење на варовник и доломит, на температура под точката на синтерување (1000 до 1200 °C), во цилиндрични вртежни печки и високи печки, со наизменична и континуирана работа.

Особини[уреди | уреди извор]

По печењето, може да биде во грутки или мелен во прав со валкано бела боја, лесен и хигроскопичен.

Хемискиот назив е калциум оксид (), и во зависност од процентуалниот износ на калциум оксид според ЈУС, пропишани се три класи на жива вар:

класа - треба да содржи минимум 98% CaO
класа - треба да содржи минимум 95% CaO
класа - треба да содржи минимум 90% CaO

Од другите соединенија во живата вар, се јавуваат:

магнезиум оксид (MgO) % 0,20 - 0,80
железен (III) оксид (Fe₂O₃) % 0,00 - 0,20
силициум диоксид (SiO₂) % 0,02 - 0,20
алуминиум оксид (Al₂O₃) % 0,00 - 0,80

Зафатнинската маса на живата вар е од 800 до 1.300 ³ (во зависност од големината - колку е помал агрегатот, толку е поголема зафатнинската маса, бидејќи содржи помалку воздушни џебови).

Гасена вар[уреди | уреди извор]

Се добива со гаснење жива вар. Варта се гаси на тој начин што ложиштето прво се полни со одредена количина жива вар, а потоа се додава пивка вода. Варот се распаѓа и гасне, развивајќи температура од околу 150 °C, поради што мешањето со некој алат е задолжително, а поради опасност од изгореници, живата вар и вар во процесот на гаснење не треба да дојдат во допир со кожата. Се користи како градежен материјал за изработка на малтер. Неговата хемиска формула е, а нејзината зафатнинска маса (густина) е од 1.300 до 1.540 ³.

Примена[уреди | уреди извор]

Се користи за внатрешно и надворешно боење, дезинфекција на минерално врзани подлоги, заштита на овошни дрвја од инсекти, како врзивно средство за варни и варно/цементни ) малтери. Варот е паропропустлив и има висока покривна моќ.

Потрошувачката се движи од 0,3 - 0,4, а може да се разредува со вода во сооднос 1: 4 за ретка смеса, до 1: 2 за густа смеса.

Се чува со истурање малку вода во садот за да ја покрие површината (за варта да не дојде во допир со воздухот) и на тој начин може да се чува неодредено време, но потребно е да се чува од замрзнување.

Хидрирана гасена вар[уреди | уреди извор]

За да се добие вар во прав гаснењето на живата вар се врши индустриски, со многу малку вода, но доволно за да се изгаснат сите честички. Таквата вар повеќе не е опасна, а бидејќи е во форма на фин бел прав, лесна е за работа. Хидрираната вар се пакува во хартиени кеси од 5, 10, 25 или 50 кг. Зафатнинска маса (густина) 481.^[1]

Хидраулична вар[уреди | уреди извор]

Се добива со печење лапорови варовници (варовници со поголемо количество глинени нечистотии - т.н. „хидраулични фактори“ - SiO₂, Al₂O₃, Fe₂O₃), на температури под границата на топење („точка на синтерување “ 600-800 °C). Таквата вар има својства при преминот помеѓу обична вар и портланд цемент.^[2] Во зависност од уделот на глина, оваа вар може да биде повеќе или помалку хидраулична.

Својства: по мешање со вода и изложување на воздух одредено време, може да се стврдне и под вода.