Рид
Рид или брдо[1] — земјиштен облик што се издава над околниот терен и има свој врв, иако тој може да биде благ и неизразен.
Образба и терминологија[уреди | уреди извор]
Разликата помеѓу рид и планина не е секогаш јасна и честопати е субјективна. Начелно се смета дека ридот е понизок и поблаг, а планината е пострмна.
Ридовите се образуваат со геоморфни појави како раседи, ерозија на поголеми земјишни облици и со седимент донесен од ледници. Во случај да е седиментен, ридот настанува поради појавата на морени и друмлини или пак со ерозија на карпите, кои со абење стануваат ридови. Заобленоста кај ридовите се јавува поради дифузивното надолно движење на почвата и реголитниот материјал.
Постојат повеќе називи за разни водови на природни и вештачки ридови, зависно од нивниот изглед и начин на образба. Такви се хумката, тумбата, чуката, тумулот, друмлинот и др. Најголем вештачки рид на светот е Блекстрепскиот Скијачки Рид (Blackstrap Ski Hill, 45 м) во околината на Саскатун во покраината Саскачеван, Канада, направен за скијање.[2]
Историско значење[уреди | уреди извор]
Ридовите играат значајна улога во историјата на човештвото. Многу населби и градови во праисторијата стариот век се изградени токму на ридови заради безбедност од природни непогоди и непријателски напади. Познато наоѓалиште во Македонија е Вардарски Рид, но во земјата постојат голем број други археолошки подрачја на ридови. Историјата на Рим започнува со неговиот развој на седум рида. Од слични причини, ридовите имале клучно значење во војувањето, како во минатото, така и денес. Доказ за ова се бројните тврдини изградени на ридовите.
Ридот како тема во уметноста и во популарната култура[уреди | уреди извор]
- „Светиот рид“ - поетска збирка на францускиот писател Андре Бретон од 1919 година.[3]
- „Под Бен Балбен“ (Under Ben Bulben) - песна на ирскиот поет Вилијам Батлер Јејтс од 1938 година.[4]
- „Дрво на ридот“ - песна од истоимената книга на македонскиот поет Ацо Шопов од 1980 година.[5][6]
- „Ридови“ (Bregovi) - циклус песни во проза на српскиот писател Иво Андриќ од 1920 година.[7]
- „Волшебниот рид“ - роман на германскиот писател Томас Ман од 1924 година.[8]
- „Куќа на ритчето“ (La casa in collina) - книга на италијанскиот писател Чезаре Павезе од 1959 година.[9]
- „Белите ридови на татковината“ - песна на македонскиот поет Анте Поповски.[10]
- „Шупливи ридови“ (Hollow Hills) - песна на британската рок-група „Баухаус“ од 1981 година.[11]
- „Рид со едно дрво“ (One Tree Hill) - песна на ирската рок-група „У2“ (U2) од 1987 година.[12]
- „Ридот Менсфорт“ (Mensforth Hill) - песна на англиската рок-група „Клеш“ (The Clash) од 1980 година.[13]
- „Англичанецот кој се качил на рид, а слегол од планина“ (англиски: The Englishman Who Went Up a Hill but Came Down a Mountain) - британски филм од 1995 година, во режија на Кристофер Монгер.[14][15]
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ брдо — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „Покраински парк Блекстреп“. Влада на Саскачеван. Архивирано од изворникот на 2010-06-10. Посетено на 19 февруари 2011. (англиски)
- ↑ „Андре Бретон (био-библиографски летопис)“, во: Андре Бретон, Рајот не е наполно загубен. Скопје: Култура, 1989, стр. 101.
- ↑ Viljem Batler Jejts, Kula. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1978, стр. 190-194.
- ↑ Ацо Шопов, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 156.
- ↑ „Хронологија“, во: Ацо Шопов, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 160.
- ↑ Иво Андрић, Ex Ponto - Немири - Лирика. Београд: Просвета, 1977, стр. 111-139.
- ↑ Miloš Đorđević, „Novele Tomasa Mana“, во: Tomas Man, Tonio Kreger - Smrt u Veneciji. Beograd: Rad, 1963, стр. 138.
- ↑ Jugana Stojanović, „Čezare Paveze“, во: Čezare Paveze, Među usamljenim ženama. Beograd: Rad, 1964, стр. 121.
- ↑ Анте Поповски, Дрво што крвави. Скопје: Детска радост, Наша книга, Македонска книга, Култура, Мисла, 1991, стр. 130.
- ↑ Bauhaus, Mask, Beggars Banquet BBL 29CD.
- ↑ U2, The Joshua Tree, Cai 9218, Jugoton.
- ↑ DISCOGS, The Clash – Sandinista! (пристапено на 10.6.2020)
- ↑ Антена, број 857, 28.11.2014, стр. 22.
- ↑ Антена, број 864, 16.1.2015, стр. 22.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
 |
„Рид“ на Ризницата ? |