Прејди на содржината

Борис Спаски

Од Википедија — слободната енциклопедија
Борис Спаски
Спаски во 1983
ИмеБорис Василевич Спаски
Земја
  • Советски Сојуз (до 1982)
  • Франција (1982–2013)[1]
  • Русија (од 2013)[2]
Роден(а)30 јануари 1937(1937-01-30)
Ленинград, Руска СФСР, Советски Сојуз
Починал(а)27 февруари 2025(2025-02-27) (возр. 88)
Москва, Русија
ТитулаВелемајстор (1955)
Светски првак1969–1972
ФИДЕ-котирање[неактивен]
Врвно котирање2690 (јануари 1971)

Борис Василевич Спаски (руски: Бори́с Васи́льевич Спа́сский), (Санкт Петербург (тогаш Ленинград), 30 јануари 1937 – Москва, 27 февруари 2025) — руски велемајстор. Светски шаховски првак во 1969 година. Завршил Филолошки факултет, насока новинарство. Шаховски мајстор станал во 1952, меѓународен мајстор во 1953 и велемајстор во 1955 година. Заедно со Смислов, единствениот играч кој победил на два последователни натпревари на турнирот за кандидати:

Во 1969 година го победил Петросјан со 12½:10½ и станал десетти светски шаховски првак. Титулата најдобар ја загубил во мечот со американскиот велемајстор Боби Фишер кој во познатиот меч во Рејкјавик во 1972 година го победил со резултат 12½:8½.

Младост и први успеси

[уреди | уреди извор]

Роден е во Ленинград и како и сите деца во тој град, детството го поминал во збег. По ослободувањето се вратил во родниот град и активно се вклучил во работата на Пионерскиот дом. Како што бил случајот со другите надарени деца, Спаски бил одвоен за посебни тренинзи во шаховската секција.[3] На единаесетгодишна возраст ја освоил првата категорија, а на тринаесет години ја освоил титулата кандидат мајстор.[4] Многу рано добил можност да игра на меѓународно ниво.

Станал меѓународен мајстор на голем турнир во Букурешт на 16-годишна возраст.[4] Две години подоцна играл на 22. првенство на Советскиот Сојуз каде го делел третото до шестото место. После тоа, станал член на советскиот студентски тим кој го освоил светското првенство во Лион. Го делел првото место на 23. првенство на СССР. На турнирот за кандидати во Амстердам, го делел третото до седмото место. Многу мла влегол во борби на највисоко ниво.

Поход на круната

[уреди | уреди извор]
Спаски-Петросјан, Москва, 1966 година

На 24 години станал првак на Советскиот Сојуз, а со тоа и член на олимпискиот тим. На Олимписките игри во Варна 1962 година Спаски играл одлично, освоил 11 поени на 14 меча. На 31. првенство на СССР го делел првото место, а на Me]uзонскиот турнир во 1964 година на првото место бил сам.[5] Се вклучил во системот натпреварување за Светското првенство. На Меѓузонскиот турнир го делелпрвото до четвртото место и бил еден од осумте кандидати за Петросјановата круна.

Во Рига во 1965 година ги победил Керес и Гелер. Потоа го победил и Таљ. Со овие победи обезбедил финале со Петросјан. Нивниот меч се одржал во театарот Естрада во Москва следната година. Не успеал да го пробие одбранбениот ѕид на тогашниот првак. 17 натпревари завршиле нерешено, Петросјан добил 4, а Спаски 3. Со еден поен разлика (12½:11½) титулата била одбранета.[5]

Неколку години подоцна, тие повторно се сретнале. Во 17. партија, кога Петросјан понудил реми, Спаски длабоко се замислил. Храбро ја одбил понудата. Петросјан бил збунет и не забележал дека може да ја добие партијата со еден потег. Наместо тоа, тој згрешил и Спаски победил. По таа партија, психолошката предност била на негова страна. По 23. партија резултатот бил (12½:10½) и Борис Спаски станал светски првак во 1969 година.

„Меч на векот“

[уреди | уреди извор]
Плакат за мечот помеѓу Спаски и Фишер

Во 1972 година се сретнал со Фишер во Рејкјавик.[6] Првата партија била неизвесна, а во завршницата Фишер направил несфатлива грешка и загубил. Потоа, Спаски се понел како вистински џентлмен, преминувајќи преку несоодветното однесување на Фишер. Американецот побарал камерите на Честер Фокс да бидат отстранети од салата, иако и тој и Спаски потпишале договор за снимање.[7] Боби Фишер не дошол на втората партија. Бранителот на титулата имал право да го напушти Исланд по водството од 2-0 и да се врати дома како првак. Сепак, тој не сакал да му го одземе задоволството на светот, кој му бил благодарен за искуството кое потоа не се повторило. Спаски го загубил мечот со Фишер.[8]

И по губењето на титулата активно играл шах. Следната година бил првак на Советскиот Сојуз.[9] Една година подоцна лесно се пласирал на турнирот за кандидати. Лесно го совладал Бирн во четвртфиналето, но неочекувано загубил од Карпов во полуфиналето. Во неговите нови обиди, бил сопиран од разни играчи.[10]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ „Spassky, Boris V.“. OlimpBase.
  2. ↑ „Transfers in 2013“. FIDE. Архивирано од изворникот на 2015-09-05. Посетено на 2025-02-28.
  3. ↑ 10th World Champion Boris Spassky: My Knowledge of Chess Openings Was Really Bad [{{{1}}} Архивирано] на {{{2}}}. interview in the Sovetsky Sport newspaper, 2012-01-20 (in Russian)
  4. ↑ 4,0 4,1 „ChessBase News | Boris Spassky: a chess legend turns seventy-five“. Chessbase.com. Посетено на 20. 10. 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  5. ↑ 5,0 5,1 Bartelski, Wojciech (1. 1. 2011). „Olimpbase records“. Olimpbase.org. Посетено на 12. 11. 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
  6. ↑ „Boris Spassky“. chessgames.com.
  7. ↑ „Šahovski meč veka - Sportska sećanja“. sportskasecanja.com. Посетено на 19. 5. 2020. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  8. ↑ Reshevsky, Samuel (1972). CHESS : The Fischer-Spassky Games (PDF). Arco Publishing Co. N. Y. ISBN 0 85152 914 3.CS1-одржување: ref=harv (link)
  9. ↑ Bartelski, Wojciech (1. 1. 2011). „Olimpbase records“. Olimpbase.org. Посетено на 12. 11. 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
  10. ↑ „chess“. independent.co.uk. The Independent. 28. 7. 1995. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Spassky's Best Games by Bernard Cafferty, Batsford, 1969.
  • World chess champions by Edward G. Winter, editor. 1981 ISBN 0-08-024117-4
  • Cafferty, Bernard (1972). Boris Spassky Master of Tactics. Spassky's 100 Best Games 1949–1972. London: B. T. Batsford. ISBN 978-0-7134-2409-6.
  • Chernev, Irving (1995). Twelve Great Chess Players and Their Best Games. New York: Dover. стр. 43–57. ISBN 0-486-28674-6.
  • No Regrets: Fischer–Spassky by Yasser Seirawan; International Chess Enterprises; March 1997. ISBN 1-879479-08-7
  • Bobby Fischer Goes to War: How the Soviets Lost the Most Extraordinary Chess Match of All Time by David Edmonds and John Eidinow; Ecco, 2004.
  • Garry Kasparov (2004). My Great Predecessors, part III. Everyman Chess. ISBN 1-85744-371-3
  • Raetsky, Alexander; Chetverik, Maxim (2006). Boris Spassky: Master of Initiative. Everyman Chess. ISBN 1-85744-425-6.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Викицитат има збирка цитати поврзани со:
Награди
Претходник
Тигран Петросјан 		Светски шаховски првак
1969–1972 		Наследник
Боби Фишер
Достигнувања
Претходник
Тигран Петросјан 		Најмлад велемајстор
1955–1958 		Наследник
Боби Фишер
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Борис_Спаски&oldid=5345763“