Болоњски универзитет

Од Википедија — слободната енциклопедија
Болоњски универзитет
Alma Mater Studiorum – Università di Bologna
латински: Болоњски универзитет
ГеслоPetrus ubique pater legum Bononia mater[1] (латински)
На македонски
Св. Петар е насекаде таткото на pravoto, Болоња му е мајка
Виддржавен
Основан1088
РекторЏовани Молари
Административен кадар
2,965[2]
Студенти90,291[2]
Додипломци47,253
Постдипломци36,266
4,239
МестоБолоња, останати: Чезена, Форли, Равена, и Римини
КампусУниверзитетски град
ВесникUNIBO Magazine
Бои     Црвена
unibo.it (на италијански)

Универзитетот во Болоња (италијански: Università di Bologna, UNIBO, латински: Universitas Bononiensis) е најстариот универзитет во светот кој сè уште е активен.[3] Школата за правни науки во Болоња постоеле од 11 век ; историчарите се согласни дека годината на основање е 1088 [4] Основач на овој универзитет бил професорот по право Ирнериј, кој починал во 1125 година. Универзитетот добил повелба од царот Фредерик I Барбароса во 1158 година. Првиот статут датирал уште од 1317 година. Универзитетот брои 23 факултети на кои студираат речиси 100 илјади студенти. По големина тој е трет универзитет во Италија. Покрај Болоња, предавања се одржуваат и во Реџо Емилија и Имола, и уште во 4 други кампуси: Равена, Форли, Чезена и Римини. Универзитетот, исто така, ја вклучува и Школата за извонредност во студирањето, Високиот колеџ и одделението за надворешни работи во Буенос Аирес.

Анатомскиот амфитеатар на Универзитетот во Болоња од 1637 година.

Со над 90.000 студенти, тој е вториот по големина универзитет во Италија после Ла Сапиенца во Рим.[5]

Тој бил првото место на студирање кое го користеле терминот universitas за корпорацијата на студенти и наставници, што ја дефинирало институцијата (посебно нејзиниот правен факултет) која се наоѓа во Болоња. Амблемот на универзитетот го носи мотото Alma Mater Studiorum („Хранливата мајка на студиите“) и датира од 1088 година.[6] Оваа установа има кампуси во Чезена, Форли, Равена и Римини и филијала во странство во Буенос Аирес, Аргентина.[7] Исто така, има школа за извонредност наречена Collegio Superiore di Bologna. Придружниот издавач на Универзитетот во Болоња е Бононија универзитетскиот печат. На универзитетот студирала првата жена која се стекнала со универзитетска диплома и предавала на универзитетот, Бетисија Гокадини, и првата жена која докторирала и стекнала платена позиција како универзитетски професор, Лаура Баси.

Тој е еден од најпрестижните универзитети во Италија и обично е рангиран меѓу најдобрите универзитети во Италија и во светот. Тој е особено познат по студиите по право, по медицина и по природни науки.[8][9] Универзитетот во Болоња имал и централна улога во науката за време на италијанската ренесанса, каде што бил сместен и образован Николај Коперник, како и бројни други ренесансни математичари.[10]

Историја[уреди | уреди извор]

Влез на студентите во Natio Germanica Bononiae, „Нацијата“ на германските студенти во Болоња; минијатура од 1497 година.

Датумот на основање на Универзитетот во Болоња е неизвесен, но повеќето веруваат дека тоа е во 1088 година година.[11] Универзитетот добил повелба (Authentica habita) од страна на светиот римски император Фредерик I Барбароса во 1158 година, но во 19 век, комитетот од историчари предводен од Џусу Кардучи открил дека универзитетот бил основан до 1088 година, што го прави најстариот универзитет што постојано функционира.[12][13] Сепак, развојот на институцијата Болоња во универзитет бил постепен процес. Пол Грендлер пишува дека „не е веројатно дека постоело доволно настава и организација за да се заслужи терминот универзитет пред 1150-тите, и дека можеби тоа не се случило пред 1180-тите“.[14]

Универзитетот бил формиран околу друштвото за заемна помош (познато како universitates scholarium) на странски студенти наречени „нации“ (како што биле групирани по националност) заради заштита од градските закони кои наметнувале колективни казни на странците за злосторствата и долговите на нивните сонародници. Овие студенти потоа ангажирале научници од веќе постоечките градски лаички и црковни школи за да им ги предаваат предметите како што се слободни уметности, нотарско право, теологија и ars dictaminis - препишување.[15]

Универзитетска библиотека во Болоња

Универзитетот е историски познат по предавањето по канонско и граѓанско право; навистина, тој е основан во поголем дел заради проучување на Пандект,[16] централниот текст во римското право, кој е повторно откриен во Италија во 1070 година, и универзитетот одиграл централна улога во развојот на средновековното римско право.[17] До модерните времиња, единствената диплома која што се давала на тој универзитет било докторат.

Бетисија Гоцадини дипломирала право во 1237 година, како една од првите жени во историјата која што се стекнала со универзитетска диплома.[18] Таа две години предавала право од својот дом, а во 1239 г. предавала на универзитетот, со што станала првата жена во историјата која предавала на универзитетот.[19]

Лаура Баси е родена во просперитетно семејство во Болоња и приватно се школувала од својата петта година.[20] Образованието и интелектот на Басија биле забележани од Просперо Лоренцини Ламбертини, кој во 1731 г. станал надбискуп на Болоња (подоцна папа Бенедикт XIV). Ламбертини станал официјален покровител на Баси. Тој организирал јавна дебата помеѓу Лаура и четворица професори од Универзитетот во Болоња на 17 април 1732 година.[21] Во 1732 година, Лаура, на возраст од дваесет години, јавно ги одбранила своите четириесет и девет тези за Philosophica Studia[22] во Сала дегли Анзиани на градското собрание. На 12 мај Универзитетот во Болоња и ја доделил титулата доктор.[23] Таа станала првата жена што добила докторат по наука и втората жена во светот што добила докторат по филозофија по Елена Корнаро Пископија во 1678 година, педесет и четири години претходно. Дотогаш во народот била позната како Болоњска Минерва.[24] На 29 октомври 1732 година, Сенатот и Универзитетот во Болоња ја одобриле кандидатурата на Басија, а во декември таа била назначена за професорка по природна филозофија за да предава физика.[25][26] Таа станала првата платена жена предавач во светот,[27] со што ја започнала својата академска кариера. Таа била и првата жена членка на која било научна институција, кога во 1732 г била избрана во Академијата на науките на Институтот во Болоња.[28][29] Лаура станала најважниот популаризатор на Њутновата механика во Италија.[30]

Во 1971 година, Гришас Бенедето Марзуло заедно со Умберто Еко, Ренато Барили и Аделиа Фереро го основале ДАМС (акроним за Discipline delle arti, della musica e dello spettacolo, „Дисциплина на уметност, музика и изведба“) во рамките на Факултетот за литература и уметност. Тоа било курс од прв степен од ваков тип што бил отворен во Италија. Помеѓу 26 декември 1982 година и 29 ноември 1983 година се случиле убиствата во ДАМС (на италијански : Delitti del DAMS), во кои беа вклучени четири жртви кои биле студенти или професори на ДАМС: Анџело Фабри (брилијантен ученик на Умберто Еко), Ливијана Роси, танчерка Франческа Алинови (која била избодена 47 пати) и Леонардо Полвани.[31][32]

Факултети[уреди | уреди извор]

во Болоња[уреди | уреди извор]

во Чезена[уреди | уреди извор]

во Форли[уреди | уреди извор]

во Равена[уреди | уреди извор]

во Римини[уреди | уреди извор]

Познати студенти[уреди | уреди извор]

Познати професори[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Charters of foundation and early documents of the universities of the Coimbra Group, Hermans, Jos. M. M., ISBN 90-5867-474-6.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Универзитетот денес: бројки и иновации“
  3. ↑ Brown in Italy Brown University Retrieved 2010-1-6
  4. ↑ Мишић, Милан, уред. (2005). Енциклопедија Британика. А-Б. Београд: Народна књига : Политика. стр. 161. ISBN 86-331-2075-5.
  5. ↑ Paul L. Gaston (2010). The Challenge of Bologna. стр. 18. ISBN 978-1-57922-366-3. Посетено на 7 July 2016.
  6. ↑ „Schools“. University of Bologna. Посетено на 22 December 2015.
  7. ↑ „Campuses and Structures“. University of Bologna. Посетено на 22 December 2015.
  8. ↑ Dieci volte prima: l’Università di Bologna ancora al top in Italia tra i mega atenei.
  9. ↑ „Europe - Ranking Web of Universities“. www.webometrics.info.
  10. ↑ „Nicolaus Copernicus | Biography, Facts, Nationality, Discoveries, Accomplishments, & Theory | Britannica“. www.britannica.com (англиски). Посетено на 2022-11-23.
  11. ↑ [1] - Università di Bologna
  12. ↑ Our History - Università di Bologna
  13. ↑ Paul L. Gaston (2012). The Challenge of Bologna: What United States Higher Education Has to Learn from Europe, and Why It Matters That We Learn It. Stylus Publishing, LLC. стр. 18. ISBN 978-1-57922-502-5.
  14. ↑ Paul F. Grendler, The Universities of the Italian Renaissance (JHU Press, 2002), 6.
  15. ↑ David A. Lines, “The University and the City: Cultural Interactions”, in A Companion to Medieval and Renaissance Bologna, ed. Sarah Rubin Blanshei (Leiden: Brill, 2017), 437–8.
  16. ↑ Berman, Law and Revolution, ch. 3; Stein, Roman Law in European History, part 3.
  17. ↑ See Corpus Juris Civilis: Recovery in the West
  18. ↑ Murphy, Caroline P. (1999). „'In praise of the ladies of Bologna': the image and identity of the sixteenth-century Bolognese female patriciate“. Renaissance Studies. 13 (4): 440–454. doi:10.1111/j.1477-4658.1999.tb00090.x. ISSN 0269-1213. JSTOR 24412719. PMID 22106487.
  19. ↑ Bonafede, Carolina (1845). Cenni biografici e ritratti d'insigni donne bolognesi: raccolti dagli storici più accreditati (италијански). Sassi.
  20. ↑ Laura Bassi at Encyclopedia.com
  21. ↑ „Laura Bassi (1711 - 1778)“. mathshistory.st-andrews.ac.uk. Посетено на 2020-05-20.
  22. ↑ „Women In The History Of Philosophy“. www.encyclopedia.com. 2020. Посетено на 20 May 2020.
  23. ↑ Elena, Alberto (1991). „"In lode della filosofessa di Bologna": An Introduction to Laura Bassi“. Isis (англиски). 82 (3): 510–518. doi:10.1086/355839.
  24. ↑ Frize, Monique (2013), „Famous Women in Science in Laura Bassi's Epoch“, Laura Bassi and Science in 18th Century Europe (англиски), Springer Berlin Heidelberg, стр. 137–162, doi:10.1007/978-3-642-38685-5_10, ISBN 978-3-642-38684-8
  25. ↑ Monique Frize, Laura Bassi and Science in 18th Century Europe: The Extraordinary Life and Role of Italy's Pioneering Female Professor, Springer, p. 174.
  26. ↑ Findlen, Paula (2013-08-29). „Laura Bassi and the city of learning“. Physics World (англиски). Посетено на 2020-05-20.
  27. ↑ Frize, Monique (2013). „Epilogue“. Laura Bassi and Science in 18th Century Europe (англиски). Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. стр. 173–181. doi:10.1007/978-3-642-38685-5. ISBN 978-3-642-38684-8.
  28. ↑ „Laura Bassi | Italian scientist“. Encyclopedia Britannica (англиски). Посетено на 2020-08-30.
  29. ↑ „Laura BASSI“. scientificwomen.net. Посетено на 2020-08-30.
  30. ↑ Findlen, Paula (1993). „Science as a career in Enlightenment Italy: The strategies of Laura Bassi“. Isis (англиски). 84 (3): 441–469. doi:10.1086/356547. JSTOR 235642.
  31. ↑ TG2 Dossier Storie. http://www.tg2.rai.it/dl/tg2/rubriche/PublishingBlock-8f49a286-7527-4264-9979-72b4aca618d8.html.  (at minute 9:00)
  32. ↑ Lea Polvani e i delitti del DAMS. https://www.youtube.com/watch?v=qK0PkgFdNGw. 

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Болоњски_универзитет&oldid=4961569“