Богдан Шупут

Богдан Шупут
Богдан Шупут, српски сликар
Роден(а)	6 септември 1914(1914-09-06) Сисак, Австроунгарија
Починал(а)	20 јануари 1942(1942-01-20) (возр. 27) Нови Сад, Југославија
Националност	Србин
Занимање	сликар

Богдан Шупут (6 септември 1914, Сисак - 20 јануари 1942, Нови Сад) — српски сликар, член на групата „Десеторица“.

Биографија

Роден е на 6 септември 1914 во Сисак. На деветгодишна возраст, со родителите се преселил во Нови Сад. Тој се запишал на Државната гимназија за мажи во Нови Сад, а подоцна се запишал на Кралската уметничка школа во Белград, а професори му биле Бета Вукановиќ, Драгослав Стојановиќ, Симеон Роксандиќ, Љубомир Ивановиќ и Никола Бежевиќ. Сметајќи го за свој најнадарен студент, Љубомир Ивановиќ го убедил да се посвети исклучиво на графиката, а кога била основана Академијата за ликовни уметности во Белград во 1937 година, тој го предложил за свој асистент. Сепак, Чупут, кој во меѓувреме бил во Париз (Матица Српска го испратила на Меѓународната изложба во Париз како млад талентиран уметник) и бил воодушевен од бојата и сликата во масло, ја одбива понудата на неговиот омилен професор. Станува соработник на Студентската Матица во Нови Сад во 1935 година. Во исто време, тој започнал да објавува графики и карикатури во новосадските весници „Дан“ и „Реггели Úјсаг“, како и во белградските „Политика“ и „Ошишаном јежу“.

Богдан Шупут, Поглед од Банстол кон Дунав (1938), галерија „Матица Српска“ во Нови Сад

Од 1936 до 1938 година, тој присуствувал на Академскиот курс на Уметничкото училиште во Белград, од каде што се откажал и отишол во Париз за да студира сликарство. Таму учествувал во основањето на Друштвото на југословенски ликовни уметници кои живеат во Париз во 1938 година. Во тоа време, тој објавил графики со социјални теми во алманахот „Војводијански зборник“ и списанието „Наш живот“ во Нови Сад.

Група „Десеторица“

Тој се вратил во Нови Сад од Париз на 23 јуни 1939 година и станал член на групата „Десеторица“, која биле Љубица-Цуца Сокиќ, Даница Антиќ, Јурица Рибар, Стојан Трумиќ, Алекса Челебоновиќ, Никола Граовац., Душан Влајиќ, Бора Грујиќ и Миливој Николајевиќ . Веднаш по формирањето на групата „Десеторица“, нејзините членови од 25 февруари до 7 март 1940 година, тие организирале заедничка изложба во големата сала на Уметничкиот павилјон „Цвиета Зузориќ“ во Белград. Според уметничкиот критичар: Богдан Шупут е несомнено најсилниот и најизразен талент од оваа пријатна група. Во средината на март 1940 година, Шупут го посетил Улцињ, а во август рудникот Љубија, на одмор и во потрага по нови сликарски мотиви. Есента истата година, тој отишол да ја отслужи својата воена служба во Сараево. Во априлскиот распад на Југославија, во 1941 година, тој паднал во германско заробеништво. Во затворот во Сталаг А во Олберсдорф, Саксонија, тој се приклучува на нелегалната организација „Друг“, но тој е активен во културно-уметничкиот живот и работи како сценограф за настапи. Тој успеал да го напушти логорот на 1 ноември 1941 година и по единаесет дена пристигнал во Нови Сад, но на 23 јануари 1942 бил застрелан заедно со неговата мајка и тетка во рација извршена од унгарски фашисти.

Опус

Богдан Супут, Глава младица (1934)

Богдан Шупут, Портрет на старец (1934)

Умирајќи на дваесет и осумгодишна возраст, тој остави мал опус, од кои 84 се слики во масло, 43 графики, 38 акварели, а повеќето се цртежи нацртани со јаглен, креда или мастило, од кои повеќето се голи, портрети и пејзажи. Уметничкото дело на Шупут, создадено за само неколку години, има униформни стилски и естетски вредности. Некои дела се меѓу врвните достигнувања на поетскиот реализам во српското сликарство од четвртата деценија на 20 век. Учествувал на деветнаесет самостојни и групни изложби. Иако сликар по вокација, тој исто така успешно се занимавал со графичка активност во техниката на резба во дрво и линорез.

Неговиот прекрасен изглед остави впечаток кај минувачите. Видов во Париз, повеќе од еднаш, како луѓето се вртат, но Богдан изгледаше дека не ја забележа неговата убавина, бидејќи Аполо избра срамежлива и расеана личност во бројни човечки инкарнации.

На крајот на краиштата, тој беше сликар, човек кој бара убавина и среќа надвор од неговата личност. Судејќи според неговата младешка слика, често мрачна, тој покажуваше, од време на време, знаци на скриена меланхолија, или можеби, одредена вознемиреност и претчувство на трагедија. Тој се однесуваше како човек роден безброј пати.

—Предраг Милосављевиќ

Богдан Шупут е роден во Првата светска војна и убиен во Втората светска војна. Смртта го прекина во нагорна линија. Тој бил голема надеж и најталентиран сликар од неговата генерација. Неговата плодна уметничка творба беше интензивна и краткотрајна, кондензирана, во еден здив. Тој останал во сеќавањето на неговите пријатели и обожаватели на ликовната уметност како вечно млад, насмеан, драг, исклучително надарен и одличен сликар, графичар, карикатурист, фанатично посветен на уметноста и уверен во своите способности, чии дела го привлекоа вниманието на сегашната уметнички критичари и љубители, а некои од нив претставуваат значајни антологиски вредности. Делата на Шупут освен во приватна сопственост, се наоѓаат во Националниот музеј во Белград, Музејот на град Белград, Музејот на современа уметност во Белград, Модерната галерија во Загреб, Меморијалната колекција Павле Бељански, галеријата „Матица Српска“ и Галерија за современа уметност во Нови Сад. Национален музеј во Смедеревска Паланка. Улица и средно училиште за применета уметност во Нови Сад се именувани по него.

Поврзано

• Список на српски сликари

 

Галерија

• 
  Автопортрет III, Музеј на современа уметност во Белград
• 
  Пејзаж од Фрушка Гора, Музеј на современа уметност во Белград
• 
  Кабаре „Буле Бланш“, галерија „Матица Српска“ во Нови Сад
• 
  Од Марн, Националниот музеј во Белград
• 
  Закон, 1930 година.
• 
  Данте, 1930 година.
• 
  Портрет на девојче
• 
  Портрет, 1930 година
• 
  Седи гола женка
• 
  Мотив од Петроварадин, 1935 година.
• 
  Куќа со докса, 1935 година
• 
  Мост Нови Сад
• 
  Охрид, 1935 година
• 
  Седи гола во профил
• 
  Кратово, 1936 година
• 
  Нови Пазар, 1936 година
• 
  Гола од жена со крената рака, 1936 година

Литература

• Сликар Богдан Шупут, Вера Јовановиќ, Издавач: Спомен колекција на Павле Беjански, 1984;
• Мала енциклопедија на образованието, Белград 1986 година;
• Богдан Шупут: цртежи и слики, (каталог, изменето од Јасна Јованов), Спомен колекција Павле Беjански, Нови Сад 2001. 2001 година.

Надворешни врски

• Омаж за пријателство („Политика“, 10.01.2018)