Бледски договор (1947)
Дирекција за печатење, Министерство за информации и уметност, Библиотека за политички движења № 9, Печатница БРП, 1947 г., Софија.
Бледскиот договор (исто така наречен „Спогодба Тито – Димитров“) — назив за повеќе билатерални договори помеѓу СФРЈ и НР Бугарија потпишани на 1 август 1947 година во Блед, СР Словенија, СФР Југославија. Овие договори го означувале обостраното тежнеење и настојување да се продолжат и развиваат нови односи помеѓу двете земји. Договорот бил пример за тоа како во текот на Студената војна е возможна мирољубива и блиска соработка помеѓу држави и народи кои во минатото, па и во последната војна биле непријатели. Го потпишале бугарскиот лидер Георги Димитров, и југословенскиот лидер Јосип Броз - Тито, што го отворил патот за идно обединување помеѓу државите во нова т.н. Балканска Федеративна Република. Договорот ги укинал визите и дозволил царински сојуз. Договорот го предвидувал и обединувањето на Вардарска Македонија со Пиринска Македонија и враќањето на Западните покраини од СР Србија на Бугарија. Ова го означило првиот пат Бугарија да ги признае Македонците и македонскиот јазик.
Овие договори ги обележуваат меѓусебните аспирации и напори за развој на нови односи помеѓу Југославија и Бугарија. Тие се согласиле дека владата ќе ја преземе НР Бугарија за да ги осигура правата на Македонците во Пиринска Македонија (денес област Благоевград) во слободен национален, економски и културен развој, и воопшто односите на Бугарија спрема СР Македонија.[1].
Бледскиот договор бил прифатен со Договорот за пријателство, соработка и заемна помош помеѓу Југославија и Народна Република Бугарија, потпишан и објавен во Евксиноград. Договорот содржи неколку точки за економска соработка, за царинско олеснување, подготовка на царинска унија, олеснување на граничните премини, граничен премин на границата на населението и за државјанството на двете земји. Југословенската влада се откажала од $25 милиони за воената штета што им ја должела Бугарија.
Политиките што произлегле од договорот биле повлечени по расколот на Тито и Сталин во јуни 1948 г., кога Бугарија, подредена на интересите на Советскиот Сојуз, зазела став против Југославија.[2] Кога Информбирото ја организирало кампањата против Југославија, тоа го предизвикало прекинот на раководството на југословенската комунистичка партија, по што владата на Народна Република Бугарија, на 1 октомври 1949 г., го раскинала Бледскиот договор за пријателство, соработка и взаемна помош (освен одлуката за опростување на воената оштета). Неодамна декласифицираниот документ на ЦИА од ноември 1948 година, ги опишува тензиите помеѓу двете земји и изгледите на народот во СР Македонија.[3]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Center for Documentation and Information on Minorities in Europe — Southeast Europe (CEDIME-SE), MINORITIES IN SOUTHEAST EUROPE, Macedonians of Bulgaria, стр. 8“. Архивирано од изворникот на 2014-02-01. Посетено на 2020-12-08. no-break space character во
|title=во положба 65 (help)CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link) - ↑ Ставрианос (1964 г.)
- ↑ ЦИА документ од ноември 1948 г. „ЈУГОСЛОВЕНСКО-БУГАРСКИТЕ ТЕНЗИИ ВО ЈУГОСЛОВЕНСКИОТ МАКЕДОНСКИ РЕГИОН“ Архивирано на 23 јануари 2017 г.
Користена литература[уреди | уреди извор]
- Ставрианос, Л., Балканска федерација: Историја на движењето кон балканското единство во модерно време, 1964 г. (Hamden, CT: Archon Books)
- Слободан Нешовиќ, Бледски споразуми Тито—Димитров, Загреб, 1979 г.
.svg){kind=small}