Прејди на содржината

Бета Бик

Од Википедија — слободната енциклопедија
β Бик
Местоположба на β Бик (заокружено)
Податоци од набљудување
Епоха J2000      Рамноденица J2000
Соѕвездие Бик
Изговор /ɛlˈnæθ/[1] or /ˈɛlnæθ/[2]
Ректасцензија 05ч 26м &1000000000175131200000017,51312с[3]
Деклинација +28° 36′ &1000000000026826200000026,8262″[3]
Прив. величина (V) 1.65[4]
Особености
Спектрален тип B7III[5]
U−B Боен показател −0.49[4]
B−V Боен показател −0.13[4]
Астрометрија
Радијална брзина (Rv)9.2[6] км/с
Сопствено движење (μ) Рект: +22.76[3] млс/г
Дек.: −173.58[3] млс/г
Паралакса (π)24.36 ± 0.34[3] млс
Оддалеченост134 ± 2 сг
(41,1 ± 0,6 пс)
Апсолутна величина (MV)−1.42[7]
Податоци
Маса5.0±0.1[8] M
Полупречник4,82 ± 0,34[9] – 5,47 ± 0,24[10] R
Површ. грав. (log g)3.63[10]
Сјајност564 ± 20[10] L
Температура13,600±100[9] K
Вртежна брзина (v sin i)59[11] км/с
Други ознаки
Елнат, ел-Нат, Алнат, Гама Бик, 112 Бик, BD+28°795, FK5 202, GC 6681, HD 35497, HIP 25428, HR 1791, SAO 77168, CCDM 05263+2836
Наводи во бази
SIMBAD— податоци

Координати: Ѕвездена карта &1000000000000000500000005ч &1000000000000002600000026м &1000000000017513400000017,5134с, +&1000000000000002800000028° &1000000000000003600000036′ &1000000000002749400000027,494″

Бета Бик - втората најсветла ѕвезда во соѕвездието Бик. Го има официјалното име Елнат; Бета Бик е денешната Бајерова ознака, која е латинизирана од β Бик и скратено Бета Тау или β Тау. Оригиналната ознака на Гама Кочијаш денес ретко се користи. Таа е хемиски невообичаена џиновска ѕвезда В7, оддалечена 134 светлосни години од Сонцето со привидна ѕвездена величина од 1,65.

Номенклатура

[уреди | уреди извор]

Оваа ѕвезда има две Бајерови ознаки: β Бик (латинизирано во Beta Tauri) и γ Кочијаш (латинизирано во Gamma Aurigae). Птоломеј сметал дека ѕвездата го дели Кочијаш, а Јохан Бајер и доделил ознака во двете соѕвездија. Кога современитњ граници на соѕвездието биле фиксирани во 1930 година, ознаката γ Кочијаш во голема мера испаднала од употреба.[12]

Традиционалното име Елнат, ел-Нат или Алнат, потекнува од арапскиот збор النطح an-naţħ, што значи „удирање“ (т.е. рогови на бикот). Како и во многу други имиња на арапски ѕвезди, написот ال е буквално транслитериран како ел, но сепак во огромно мнозинство во арапскиот изговор се асимилира со n, што значи дека е испуштен. Во 2016 година, Меѓународниот астрономски сојуз организирал Работна група за имиња на ѕвезди (РГИЅ)[13] за да ги каталогизира и стандардизира соодветните имиња за ѕвездите. Првиот билтен на РГИЅ од јули 2016 година[14] вклучувал табела со првите две серии на имиња одобрени од РГИЅ; во кој била вклучена и Елнат за оваа ѕвезда.[15]

На кинески ,五車, што значи Пет кочии, ѕвездата се однесува на астеризам кој се состои од β Бик, ι Кочијаш, Капела, β Кочијаш и θ Кочијаш.[16] Следствено, кинеското име за самиот β Бик е 五車五, кое на македонски јазик се преведува како Петтата од петте кочијаши.

Физички својства

[уреди | уреди извор]

Апсолутната величина на Бета Бик е −1,34, слична на друга ѕвезда во Бик, Маја во ѕвезденото јато Плејади. Како и Маја, β Бик е џин од Б-класа со сјајност 700 пати поголема од Сонцето (L).[17] Таа еволуирала и станала џиновска ѕвезда, поголема и поладна отколку кога била во главната низа.[18] Сепак, со оддалеченост од приближно 130 светлосни години во споредба со проценетите 360 светлосни години на Маја, β Бик се рангира како втора најсветла ѕвезда во соѕвездието.

Тоа е жива-манганска ѕвезда, еден вид немагнетна хемиски невообичаена ѕвезда со невообичаено големи знаци на некои тешки елементи во нејзиниот спектар. Во однос на Сонцето, β Бик е забележлива по големото изобилство на манган, но малку калциум и магнезиум.[17][19] Сепак, недостатокот на силни живи потписи, заедно со особено високите нивоа на силициум и хром, навеле некои автори да дадат други класификации, вклучително и како „Ѕвезда SrCrEu“ или дури и како Ап-ѕвезда.[20][21] Нејзиниот аголен пречник е измерен на 1,090 ± 0,076. На растојание од 41,1 пц, ова одговара на линеарен полупречник од 4,82 ± 0,34.[9]

На јужниот раб на тесната рамнина на галаксијата Млечен Пат, неколку степени западно од галактичкиот антицентар, β Бик фигурира (се појавува) како објект во преден план јужно од многу маглини и ѕвездени јата како што се M36, M37 и M38.[22] Се наоѓа на 5,39 степени северно од еклиптиката, сè уште доволно малку за да може Месечината да може да се прикрие. Ваквите окултации се случуваат кога растечкиот јазол на Месечината е во близина на мартовската рамноденица, како во 2007 година. Повеќето од нив се видливи само на јужната полутопка, бидејќи ѕвездата се наоѓа на северниот раб на зоната на лунарната окултација – но ретко на север како од јужна Калифорнија.[23]

Придружници

[уреди | уреди извор]

Бледата ѕвезда е, аголно од наша гледна точка, доволно блиску за астрономите да ја разгледаат, и да ја препознаат дека станува збор за двојна ѕвезда. Овој визуелен придружник, BD+28°795B, има положбен агол од 239 степени и е одделен од главната ѕвезда за 33,4 лачни секунди (″).[24][25] Шест аголно поблиску, уште побледи ѕвезди биле пронајдени во потрага по кафеави џуџиња и планетарни придружници, и сите се сметаат за заднински објекти.[26]

Пријавен е многу близок придружник од мерењата на лунарната окултација на растојание од 0,1", но не потврдено од други набљудувачи. Мерењата на радијалната брзина покажуваат дека Бета Бик е еднолиниска спектроскопско двојна ѕвезда, но нема објавени информации за придружникот или орбитата.[9][27]

  1. „Alnath“, Oxford English Dictionary (3rd. изд.), Oxford University Press, September 2005 Invalid |mode=CS1 (help) (бара Претплата или членство во британска јавна библиотека .)
  2. Kunitzsch, Paul; Smart, Tim (2006). A Dictionary of Modern star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations (2nd rev.. изд.). Cambridge, Massachusetts: Sky Pub. ISBN 978-1-931559-44-7.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Van Leeuwen, F. (2007). „Validation of the new Hipparcos reduction“. Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–664. arXiv:0708.1752. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. S2CID 18759600. Vizier catalog entry
  4. 4,0 4,1 4,2 Ducati, J. R. (2002). „VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system“. CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237....0D.
  5. Garrison, R. F; Gray, R. O (1994). „The late B-type stars: Refined MK classification, confrontation with stromgren photometry, and the effects of rotation“. The Astronomical Journal. 107: 1556. Bibcode:1994AJ....107.1556G. doi:10.1086/116967.
  6. Evans, D. S (1967). „The Revision of the General Catalogue of Radial Velocities“. Determination of Radial Velocities and Their Applications. 30: 57. Bibcode:1967IAUS...30...57E.
  7. Anderson, E.; Francis, Ch. (2012). „XHIP: An extended hipparcos compilation“. Astronomy Letters. 38 (5): 331. arXiv:1108.4971. Bibcode:2012AstL...38..331A. doi:10.1134/S1063773712050015. S2CID 119257644.
  8. Janson, Markus; и др. (August 2011). „High-contrast Imaging Search for Planets and Brown Dwarfs around the Most Massive Stars in the Solar Neighborhood“. The Astrophysical Journal. 736 (2): 89. arXiv:1105.2577. Bibcode:2011ApJ...736...89J. doi:10.1088/0004-637X/736/2/89. S2CID 119217803.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 Gordon, Kathryn D.; Gies, Douglas R.; Schaefer, Gail H.; Huber, Daniel; Ireland, Michael (2019). „Angular Sizes, Radii, and Effective Temperatures of B-type Stars from Optical Interferometry with the CHARA Array“. The Astrophysical Journal. 873 (1): 91. Bibcode:2019ApJ...873...91G. doi:10.3847/1538-4357/ab04b2. S2CID 125181833.
  10. 10,0 10,1 10,2 Baines, Ellyn K.; Thomas Armstrong, J.; Clark, James H.; Gorney, Jim; Hutter, Donald J.; Jorgensen, Anders M.; Kyte, Casey; Mozurkewich, David; Nisley, Ishara; Sanborn, Jason; Schmitt, Henrique R.; Van Belle, Gerard T. (2021). „Angular Diameters and Fundamental Parameters of Forty-four Stars from the Navy Precision Optical Interferometer“. The Astronomical Journal. 162 (5): 198. arXiv:2211.09030. Bibcode:2021AJ....162..198B. doi:10.3847/1538-3881/ac2431.
  11. Ghazaryan, S; Alecian, G (2016). „Statistical analysis from recent abundance determinations in HgMn stars“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 460 (2): 1912. Bibcode:2016MNRAS.460.1912G. doi:10.1093/mnras/stw911.
  12. Ian Ridpath. „Bayer's Uranometria and Bayer letters“. Посетено на 2017-11-27.
  13. „IAU Working Group on Star Names (WGSN)“. Посетено на 22 May 2016.
  14. „Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1“ (PDF). Посетено на 28 July 2016.
  15. „IAU Catalog of Star Names“. Посетено на 28 July 2016.
  16. (на кинески) 中國星座神話, written by 陳久金.
  17. 17,0 17,1 Kaler, James B. „ELNATH (Beta Tauri)“. University of Illinois. Посетено на 2010-03-07.
  18. Knyazeva, L. N; Kharitonov, A. V (2000). „The Normal Energy Distributions in Stellar Spectra: Giants and Supergiants“. Astronomy Reports. 44 (8): 548. Bibcode:2000ARep...44..548K. doi:10.1134/1.1306355. S2CID 120800469.
  19. Heacox, W. D. (1979). „Chemical abundances in Hg-Mn stars“. Astrophysical Journal Supplement Series. 41: 675. Bibcode:1979ApJS...41..675H. doi:10.1086/190637.
  20. Chen, P. S; Liu, J. Y; Shan, H. G (2017). „A New Photometric Study of Ap and Am Stars in the Infrared“. The Astronomical Journal. 153 (5): 218. Bibcode:2017AJ....153..218C. doi:10.3847/1538-3881/aa679a.
  21. Bychkov, V. D; Bychkova, L. V; Madej, J (2009). „Catalogue of averaged stellar effective magnetic fields - II. Re-discussion of chemically peculiar a and B stars“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 394 (3): 1338. Bibcode:2009MNRAS.394.1338B. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.14227.x. S2CID 120268049.
  22. Немиров, Р.; Бонел, Џ., уред. (5 март 2010). „Deep Auriga“. Астрономска слика на денот. НАСА. Посетено на 7 март 2010. (англиски)
  23. „Skywatcher's Diary“. Abrams Planetarium. Архивирано од изворникот на August 30, 2007.
  24. „CCDM (Catalog of Components of Double & Multiple stars (Dommanget+ 2002)“. VizieR. Centre de Données astronomiques de Strasbourg. Посетено на 2010-03-07.
  25. „Al Nath“. Alcyone Bright Star Catalogue. Посетено на 2010-03-07.
  26. Janson, Markus; Bonavita, Mariangela; Klahr, Hubert; Lafrenière, David; Jayawardhana, Ray; Zinnecker, Hans (2011). „High-contrast Imaging Search for Planets and Brown Dwarfs around the Most Massive Stars in the Solar Neighborhood“. The Astrophysical Journal. 736 (2): 89. arXiv:1105.2577. Bibcode:2011ApJ...736...89J. doi:10.1088/0004-637X/736/2/89. S2CID 119217803.
  27. Adelman, S. J.; Caliskan, H.; Gulliver, A. F.; Teker, A. (2006). „Elemental abundance analyses with DAO spectrograms“. Astronomy & Astrophysics. 447 (2): 685–690. Bibcode:2006A&A...447..685A. doi:10.1051/0004-6361:20053581.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]