Беталова пештера
 Влезот во пештерата | |
  Наоѓалиштето на карта на Slovenia | |
| Област | Нотрањска, Словенија |
|---|---|
| Координати | 45°47′33.27″N 14°11′16.05″E / 45.7925750°N 14.1877917°E |
| Вид | карстна пештера |
| Должина | 174 метри |
| Историја | |
| Раздобје | Палеолитско, Неолитско, Каолитско, Бронзено доба, Железно доба |
| Култури | Мустеријан, Аурињак, Граветијан |
| Белешки за наоѓалиштето | |
| Археолози | Франко Анели, Сречко Бродар |
Беталова пештера (словенечки: Betalov spodmol), карстна пештера лоцирана на југозападниот раб на долината на реката Долна Пивка, на падина непосредно над патот од Постојна до Буковје, е место каде што се пронајдени богати културни седиментни слоеви со остатоци од камени алатки, артефакти и бројни фосилизирани коски од современи животни. Неговиот влез е формиран со колапс на таванот на пештерата, кој е долг 174 метри, издлабен од водите на реката Пивка.
Првите ископувања биле изведени од Франко Ањели од 1933 до 1939 година. Тој ископувал како во пештерата, така и пред неа, и пронашол многу палеиолитички артефакти и бројни фаунистички остатоци, иако овој труд останал претежно непубликуван. Систематското запишување на археолошката секвенца било започнато повторно од Среќко Бродар од 1947 до 1953 година. Во повеќе од 10 метри длабок профил на осум културни хоризонти, пет одделни слоја откриле коски од повеќе од 2.400 животни и камени алатки. Сепак, голем дел од материјалот во доцниот плеистоцен и раниот холоцен што го пронашол Ањели има ограничена вредност за научни истражувања и не може да биде ставен во неговиот исправен стратиграфски контекст бидејќи записите за овие слоеви биле изгубени.
Најстарите слоеви се припишуваат на топлиот Миндел-Рис интерглацијален период, по кој следувал Рис глечерскиот период, што се состои од карпест отпад помешан со глина и парчиња на сите. Во него се пронајдени прото-Мустеријански камени алатки и фосилизирани коски од Денињерова мечка, датирани на возраст од 300.000 години. Следните слоеви на црвена глина и отпад содржат фосили од животински коски од пештерска мечка (Урсус спелаеус), волк, алпска мармота, Мерков носорог, пештерска хиена, див свињи и елен. Составот на камените алатки откриен во овој слој е доделен на Мустеријанската култура на Хомо неандерталец. Следните слоеви исто така содржат плеистоценски фаунистички остатоци, особено од алпска мармота, ирвас и пештерска мечка. Присуството на овие фосили укажува на депонирање за време на последниот глечерски период, Вурм глечер, кој траел од 110.000 до 11.700 години пред нашата ера. Овој слој вклучува бројни парчиња алатки направени преку парчиња кремен од Неандерталци и современи луѓе, кои се одговорни за неколкуте алатки на Граветијанската култура. Горниот слој вклучува неолитски алатки и фосилизирани коски од див свињи, волк и бобер, чие присуство сугерира воспоставување на најновата холоценска клима. Горниот слој од овој слој носи алатки од бронзеното и железното време, артефакти, парчиња керамика и скелетни остатоци од домашни животни.
Беталовата пештера е прогласена за споменик на локално значење на Словенија и е додаден во националниот Регистар на неподвижно културно наследство под број 859 на 22 декември 1984 година.
Галерија
[уреди | уреди извор]-
Внатрешност на пештерата
