Белица (Пиринско)
| Белица | |
|---|---|
 Поглед кон селото | |
  Белица | |
|
Местоположба во областа  Белица | |
| Координати: 41°39′N 23°14′E / 41.650°N 23.233°E | |
| Земја | Бугарија |
| Област | Благоевградска област |
| Општина | Струмјани |
| Површина | |
| • Вкупна | 54,066 км2 (20,875 ми2) |
| Надм. вис. | 443 м |
| Население (2024) | |
| • Вкупно | 697[1]. |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лето (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
| Пошт. бр. | 2833 |
Белица (бугарски: Илинденци, (од 1951 година, официјално Илинденци[2]) — село во Горноџумајско, Пиринска Македонија, во состав на денешната Струмјани на Благоевградската област, југозападна Бугарија.[3]
Географија и местоположба
[уреди | уреди извор]Селото Белица се наоѓа на околу 42 километри југоисточно од реонскиот центар Благоевград, на околу 3 километри североисточно од општинскиот центар Струмјани и на околу 10 километри северозападно од градот Сандански. Се наоѓа во западните планински делови на Пирин.[4] По селото тече реката Белишка (Шашка) река, делумно поминувајќи го во неговиот јужен дел. Надморската височина се издигнува од околу 250 метри во југозападниот дел на селото до околу 450 - 460 метри во неговиот источен дел. Во центарот на селото кај црквата, надморска височина е околу 345 метри. Климата е континентално-медитеранска,[5] и почвите на земјата се претежно со цимет и рендзини.[6][7]
Општински пат го поврзува селото на запад со селото Струмјани и во него со првокласниот магистрален пат I-1 (дел од Европскиот пат Е79), а на исток води до блиското село Плоски. На околу 3 км западно-југозападно од Белица се наоѓа станицата Струмјани на железничката пруга Софија - Шеќерница - Перник - Радомир - Сандански - Кулата.
Атарот на селото Белица се граничи со оние на: селото Влахи на север; селото Плоски на исток и југ; селото Драката на југозапад; селото Микрево на југозапад; село Каменица на запад; селото Горна Крушица на запад; село Долна Градешница на северозапад.
Во атарот на селото има 8 брани.[8][9]
Историја
[уреди | уреди извор]Рана историја
[уреди | уреди извор]Првото човечко присуство во регионот е забележано од неолитот (6000-4000 п.н.е.). Остатоците од античките населби даваат причина да се претпостави дека овие земји биле населени од античките Тракијци, кои веројатно припаѓале на племето Медијци. Тоа го потврдуваат и откриените остатоци од античка населба и некропола во атарот на селото и западно од него. На ова место, за време на градежната и земјоделската дејност, биле откопани остатоци од градби од камења, споени со малтер и столбови. На теренот постојат фрагменти од куќна и градежна керамика. Се претпоставува дека овде била изработена познатата плоча „Тракиски коњаник“. Во близина на селото биле пронајдени и неколку гробови, а погребниот обред бил преку кремирање. Била пронајдена и надгробна плоча со ликот на починатиот. Постоењето на населбата генерално е датирано во трако-римскиот период.
Трагите од друга населба, како и светилиште и некропола што и припаѓаат, укажуваат на тоа дека по влегувањето на Балканскиот Полуостров во границите на Римското Царство, овде бил основан голем антички центар, веројатно градот Нејне. Неговите остатоци се наоѓаат во областите Илјадница и Рукалото, на рид со должина од околу 600 m и ширина од 70 m. Помеѓу двата локалитети постоел масивен ѕид од кој денес нема видливи траги. Од ова место потекнуваат многу наоди: заветни плочи на тракискиот коњаник, на Артемида, Зевс и Хера, статуа на Дионис, фрагменти од мермерен лак, разни архитектонски детали, монети и други. Покрај тоа, таму биле пронајдени 10 натписи на старогрчки јазик од 1 - 3 век. Посебен интерес претставува натпис од кој се подразбира дека населбата имала урбана структура. Од друг градежен натпис, во кој се споменува храмот на Изида и Серапис, се подразбира дека градот се нарекувал Нејне. Натписот е датиран во 78 г. Се претпоставува дека тука се населиле римски колонисти на почетокот на II век. Градот постоел од втората половина на I век до средината на III век, кога бил уништен. Денес, на целиот терен има остатоци од античкиот град.
На околу 1,5 - 2 км северозападно од мегалитското светилиште се наоѓа изворот Лековита вода. Местото е почитувано како свето релативно неодамна. (Баба Ванѓа ги советувала луѓето со болни очи да одат таму, да ги измијат очите со оваа вода и да се напијат од неа.) Источно од изворот има група карпи, кои, гледани од повеќе страни, наликуваат на човечки пар. Голем камен блок е заглавен меѓу двете фигури, формирајќи камен лак ориентиран исток-запад.[10]
Отоманско Царство
[уреди | уреди извор]До Балканските војни, Белица било големо село, претежно населено со турско-ромско население. Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Биелица (Biélitsa) имало 290 домаќинства и 760 муслимани[11]Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 година селото имало 1530 жители, од кои 90 Македонци, 1200 Турци и 240 Роми.[12][13]По избувнувањето на Балканските војни во 1912 година, едно лице од селото било доброволец во Македонско-одринските доброволни чети.[14]
Бугарија
[уреди | уреди извор]По крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Бугарија. По 1912 година турското и циганското население се иселило и на нивно место се населиле бегалци од Егејска Македонија, кои формирале мали во селото: Заровска (од с. Зарово), Крушевска (од с. Крушево), Карчовска (од с. на Крчово), Врабска (од село Врапча, Пиринско). Населеното македонско население главно се занимавало со земјоделство, сточарство и занаетчиство. Денес се уште постојат т.н земјишта - локалитетите Злинска Река, Задлак, Валоги, Калачовец, Штавен, Пушовец, Средоберт, Врапче и др.
По војната старата турска бања била претворена во христијанска црква - „Света Марина“.Църква "Св. Марина" - Илинденци
По 1944 година, приватните имоти биле обединети во трудово-кооперативни земјоделски стопанства (ТКЗС). Голем дел од населението работело во земјоделските задруги, главно одгледувајќи тутунски растенија и лозја, како и во мермерните каменоломи кај селото. По 1989 година започнал процес на приватизација. Од 1989 година, забележан е негативен природен прираст на населението, сличен на повеќето други села. Поради недостаток на работни места и перспективи за развој, дел од населението мигрирало во соседните поголеми градови или во соседните земји како Грција.
Население[12][15]
[уреди | уреди извор]| Год | 1934 | 1946 | 1956 | 1965 | 1975 | 1985 | 1992 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Жители | 1233 | 1624 | 1912 | 1719 | 1539 | 1247 | 1174 | 1018 | 898 |
| Националност | Број | Процент |
|---|---|---|
| Бугари | 667 | 93,81 % |
| Роми | 20 | 2,81 % |
| Вкупно | 711 |
 |
Општествени установи
[уреди | уреди извор]Селото Илинденци кон 2022 година претставува центар на кметство Илинденци.[18][19]
Во селото има:
- Читалиште „Климент Охридски – 1920“;[20][21]
- православна црква „Марина Антиохиска“;
- пошта.[22]
Личности
[уреди | уреди извор]Галерија
[уреди | уреди извор]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ www.grao.bg
- ↑ Указ № 334/обн.
- ↑ Guide Bulgaria, Accessed May 5, 2010
- ↑ Енциклопедия „България“, том 3, стр. 109, Издателство на БАН, София, 1982 г.
- ↑ География. Географски речник К Континентално-средиземноморски климат – разновидност на средиземноморския (субтропичен) климат, характерен за източните части на средиземноморието.
- ↑ География. Географски речник Х Хумуснокарбонатни почви, рендзини, (rendzic leptosols по ФАО), – подтип плитки азонални почви с високо съдържание на магнезиев и калциев карбонат в горния хоризонт, образувани върху твърди скали (варовити мергели, варовици, доломити, мрамори) и наноси. Имат един почвен хоризонт, черен червенокафяв или кафяв на цвят. Рендзините са богати на хумус – до 12%, но мощността им е малка – от 0,1 до 0,5 m. Съдържат над 40% карбонати. Те са плодородни, подходящи за отглеждане на пшеница, ечемик, лозя, костилкови овощни дървета. В България са разпространени в карстовите райони.
- ↑ Голяма енциклопедия „България“, том 6, стр. 2130, Книгоиздателска къща „Труд“, София, 2012 г.
- ↑ Речник на българския език ИЗРАВНЍТЕЛ, -ят, -я, мн. -и, м. Спец. Хидротехническо съоръжение към голям язовир, водноелектрическа централа, помпена станция и подобни, което представлява воден басейн, в който се събира определено количество вода, необходима за изравняване на нивото на водата в основното съоръжение; изравнителен басейн.
- ↑ Държавна агенция за метрологичен и технически надзор; язовири и язовири-изравнители, село Илинденци; към 2022 г.
- ↑ www.eunipartners.eu[мртва врска]
- ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995.
- ↑ 12,0 12,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 189.
- ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 829
- ↑ 15,0 15,1 (бугарски) https://web.archive.org/web/20160304125710/http://www.nsi.bg/nrnm/show9.php?sid=2212&ezik=bul. Архивирано од за населението на с. Белица, общ. Сандански, обл. Благоевград изворникот Проверете ја вредноста
|url=(help) на 2016-03-04. Посетено на 2018-02-04. Отсутно или празно|title=(help) - ↑ „"&"Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и самоопределение по етническа принадлежност към 01.02.2011 г.“ (бугарски). Архивирано од изворникот на 2013-04-05. Посетено на 2012-03-18. Занемарен непознатиот параметар
|deadlink=(се препорачува|url-status=) (help) - ↑ „Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и възраст към 01.02.2011 г.“ (бугарски). Архивирано од изворникот на 2013-08-14. Посетено на 2012-03-18. Занемарен непознатиот параметар
|deadlink=(се препорачува|url-status=) (help) - ↑ Справка за събитията за кметство Илинденци Архивирано на 30 април 2022 г. (справката е генерирана на 30.04.2022 г.)
- ↑ Интегрирана информационна система на държавната администрация, Административен регистър, област Благоевград, кметство Илинденци (Кмет: Илия Харалампиев Башлиев. Справката е генерирана на 30.04.2022 г.)
- ↑ Детайлна информация за читалище „Климент Охридски – 1920“, село Илинденци, община Струмяни, област Благоевград
- ↑ Информационна карта за 2021 г., читалище „Климент Охридски – 1920“, село Илинденци, община Струмяни, област Благоевград
- ↑ Български пощи, Пощенски станции, област Благоевград, 2833 Илинденци // Архивиран от оригинала на 2019-11-29. Посетен на 2022-04-30.
| ||||||||||||||||||