Белградска зоолошка градина

Од Википедија — слободната енциклопедија

Белградска зоолошка градина, позната и како Градина на добрата надеж (Врт добре наде) — зоолошка градина во јавна сопственост сместена во паркот Калемегдан, центарот на Белград, Србија. Изградена на 12 јули 1936 година. Таа се смета за една од најстарите јавни зоолошки градини во југоисточна Европа.[1] Зоолошката градина зафаќа 7 хектари и содржи колекција од 210 животински видови, со приближно 800 единки, што ја прави најголемата зоолошка градина во Србија.[2] Со околу 400.000 годишни посетители, исто така е позната како една од најпопуларните туристички атракции во Белград.[3]

Зоолошката градина во Белград официјално аплицирала за членство во ЕАЗА во 2017 година.

Историја[уреди | уреди извор]

За време на австриската окупација во северна Србија од 1717 до 1739 година, тие спровеле обемен проект за обнова на Белград, претворајќи го градот во западизиран европски град во барокен стил. Овој период денес се нарекува барокен Белград.[4] Гувернерот во овој период, Карл Александар, војводата од Виртемберг, наредил изградба на палатата Виртемберг, масивна зграда што се користела како негово седиште, која се наоѓала на модерната област на Плоштадот на Републиката. Таму, тој ја создал првата зоолошка градина во Белград. Тој им наредил на своите војници да фатат и да му донесат „диви ѕверови од шумите и планините на Србија“, кои потоа биле чувани во кафези. Австријците се повлекле во 1739 година, а Османлиите ја урнале зградата во 1743 година.[5]

Првиот генерален урбанистички план на Белград, кој бил усвоен во 1924 година, предвидувал изградба на зоолошката градина во Топчидер, во тоа време на периферијата на градот.[6]

Сегашната белградска зоолошка градина била официјално отворена на 12 јули 1936 година од страна на градоначалникот на Белград, Влада Илиќ. Зоолошката градина првично не била поголема од 3,5 хектари, но на крајот била проширена за околу 14 хектари. Брзо станала една од најпопуларните места кај месното население, па дури и кај членовите на династијата Караѓорѓевиќ, кои беа редовни во зоолошката градина.[2] Во почетокот, животните се стекнувале преку лични донации. Првата група животни ја купил самиот градоначалник Илиќ, додека првиот менаџер Александар Крстиќ го купил првиот нилски коњ во 1937 година за да го прослави раѓањето на неговиот син.[7]

За време на Втората светска војна, зоолошката градина била бомбардирана двапати, од нацистите во 1941 година и од сојузниците во 1944 година, при што силно ја оштетиле инфраструктурата и ги убиле повеќето животни. Зоолошката градина изгубила и седум хектари земја.[2] Миодраг Савковиќ, управител на зоолошката градина за време на окупацијата од Втората светска војна, бил веднаш уапсен од новите комунистички власти и застрелан.[7]

Зоолошката градина закрепнала со текот на времето, но повторно се соочила со тешки времиња во осумдесеттите. Животните биле запоставени и живееле во лоши услови. Во 1984 година зоолошката градина добила пар црни носорози како подарок од премиерот Роберт Мугабе и земјата Зимбабве. За жал, тие живееле само неколку месеци поради лошата грижа и недостатокот на знаење за овој вид. Во 1989 година, Муамер Гадафи поклонил и шест од неговите арапски камили.[8] Владата, под притисок на групациите за недвижнини, исто така, неуспешно се обидувала да го присвои просторот за изградба на луксузни хотели, казина и ноќни клубови.[2] Белградската зоолошка градина била зачувана благодарение на напорите на вајарот Вук Бојовиќ, кој бил директор на зоолошката градина од 1 мај 1986 година до неговата смрт на 17 септември 2014 година. Тој добил значително признание за неговата работа низ целиот регион. Бојовиќ направил различни подобрувања на условите за живот на животните. Донел бројни нови видови во колекцијата на животни - најзначајни биле мајмуните, белите тигри и лавови - го променил лошото управување на зоолошката градина и ја направил профитабилен бизнис.

За време на мандатот на градоначалникот Драган Ѓилас (2008–13), идејата за проширување на зоолошката градина до Доњи Град, која ја окупирала пред Втората светска војна, повторно се појавила, но експертите и самиот Бојовиќ биле против тоа. Урбанистичкиот план за тврдината од 1965 година веќе предвидувала целосно преместување на зоолошката градина надвор од тврдината, на некои од приградските локации, во кои во подоцнежните планови биле вклучени Велико Блато, Степин Луг или Јелезовац. Исто така, ќе го спречелоистражувањето на Доњи Град, кое сè уште е во голема мера неистражено и ќе ја остави Портата на Чарлс VI, ремек-дело на Балтазар Нојман.[9]

Животни и експонати[уреди | уреди извор]

Статуа на шимпанзото Сами

Зоолошката градина во Белград прикажува колекција од 210 видови животни, со 800 единки. Една од најголемите атракции на зоолошката градина се белите лавови, кои се и симбол на зоолошката градина бидејќи името на Белград значи „бел град“. Првиот пар бил примен во 2005 година од Националниот парк Кругер, со што белградската зоолошка градина во тоа време била единствена во Европа која ги изложува овие животни.[10] Откако го дочека своето прво младенче во 2008 година, зоолошката градина имала значителен успех во одгледувањето бели лавови.[10] Понатаму, белградската зоолошка градина добила бел бивол од Тексас во 2007 година и го видела своето прво бело теле во 2018 година.[10][11] Зоолошката градина содржи и неколку бели тигри.[12] Белградската зоолошка градина е активна во напорите за зачувување на видовите на загрозената локална фауна како што се белоглавиот мршојадец, брадест мршојадец и балканскиот рис. Во септември 2018 година, зоолошката градина повторно го вовела својот прв белоглав мршојадец во дивината.

Во текот на својата историја, зоолошката градина имала неколку жители, добро познати по нивното научно значење или по значителното медиумско покривање. Шимпанзото Сами било првиот голем мајмун што бил прикажан во зоолошката градина. тој добил широко распространето внимание на јавноста кога побегнал од својот кафез само еден месец по неговото пристигнување во 1988 година. По еден час талкање низ централните улици на Белград, Сами бил смирен од менаџерот на зоолошката градина, Вук Бојовиќ, кој потоа го сместил во личното возило и го вратил назад во неговиот кафез. Мајмунот успеал повторно да побегне, само два дена подоцна, но овој пат бил фатен со помош на пиштол за смирување.Американскиот алигатор Муја се смета за најстариот примерок на светот од ваков вид.[13] Тој бил префрлен во Белград во 1937 година од зоолошката градина во Германија без документи.[13] И покрај фактот дека неговата вистинска возраст не е позната, одредени документи укажуваат дека тој имал две години во моментот на неговото пристигнување.

Покрај егзотичните животни, во зоолошката градина во Белград се сместени и домашните, како што се алпаките, зајаците и пигмејските кози, во зоолошката градина за галење, која била повторно отворена во април 2019 година. Прошетката низ отворено изложба која се протега на над 1000 m 2, исто така, располага со кафуле и детско игралиште.[14]

Друга истакната изложба во зоолошката градина е куќатаза пингвини, кое било изградено во мај 2019 година.[3] На почетокот биле прикажани седумнаесет Хумболт пингвини кои пристигнале од Виена и Емиратите.[3] Во мај 2021 година, зоолошката градина го дочекала своето прво изведување на пингвини.[15]

Галерија[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Zoološki vrt“. City of Belgrade. www.belgrade.rs. Посетено на 16 July 2012.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „History“. Belgrade Zoo. Архивирано од изворникот на 21 July 2012. Посетено на 25 April 2010.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Vesić: Pingvinarijum je veliki događaj za Beo zoo vrt i svu našu decu“. beograd.rs (Serbian). 15 March 2019.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  4. ↑ Milica Dimitrijević (18 April 2019). „Izgradnja baroknog Beograda“ [Construction of Baroque Belgrade]. Politika (Serbian). стр. 12.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  5. ↑ Branka Vasiljević (17 August 2020). „Kompjuter otkriva tajne Virtembergove palate“ [Computer unveils secrets of Württemberg Palace]. Politika (Serbian). стр. 15.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  6. ↑ Daliborka Mučibabić (10 February 2021). У Топчидеру ботаничка башта, на Великом ратном острву спортски центар [Botanical garden in Topčider, sports center on Great War Island]. Politika (српски). стр. 14.
  7. ↑ 7,0 7,1 Miloš Lazić (12 July 2020). Нилски коњ као рођендански поклон [Hippopotamus as birthday gift]. Politika-Magazin, No. 1189 (Serbian). стр. 26–27.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  8. ↑ „Vrt kojim se Beograđani ponose“ (Serbian).CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  9. ↑ Daliborka Mučibabić (13 April 2014), „Od vrha Sahat kule do dna Rimskog bunara“, Politika (Serbian)CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 „Zašto se baš u beogradskom zoološkom vrt radjaju veoma retke bele životinje“. Blic (Serbian). May 30, 2018.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  11. ↑ „N1 u Beo zoo vrtu: Bizon Dušanka atrakcija, stižu i pingvini“. N1 (Serbian). 4 June 2018. Архивирано од изворникот на 2019-09-10. Посетено на 2022-01-23.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  12. ↑ „Upoznajte belog bengalskog tigra Tomeka“. Blic (Serbian). July 24, 2018.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  13. ↑ 13,0 13,1 „Muja je najstariji aligator na svetu i prestanite da ga mučite“. noizz.rs (српски). 2 November 2018. Посетено на 29 December 2021.
  14. ↑ „Radojčić: Beograd dobio dečji zoo vrt na hiljadu kvadrata“. Danas (Serbian). 15 March 2019.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  15. ↑ Georgievski, J. (12 July 2021). „Životinje i Beograd: Ko su najmlađi stanovnovnici zoološkog vrta - ,,Ovo je kao Nojeva barka"“. BBC News (Serbian).CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Белградска_зоолошка_градина&oldid=5038016“