Беладице

Од Википедија — слободната енциклопедија
Замокот во Беладице.

Беладице (унгарски: Bélád) ― село и седиште на истоимената општина во Округот Злате Моравце, Словачка.

Географија на Општина Беладице[уреди | уреди извор]

Беладице се наоѓа во дунавската низина. Општината административно припаѓа на самоуправниот Нитрантски Крај. Тие се членови на здружението на општини во еден регион, микрорегион Трибечко. Од 3 јули 1996 година, тие станале дел од Округот Злате Моравце. Општината Беладице има пет населени места: Велке Краштани, Мале Храштани, Пусти Хотар, Беладице и населбата Перов населена со Роми. Општината Беладице е создадено во 1976 година со спојување на сите споменати населби. Низ селото тече потокот Древеница, кој извира под Трибеч и се влева во реката Житава. Во внатрешноста на општината во правец кон Општина Хоча има две езерца. Тие се во лоша состојба, од кои едното е исцедено и нема задршка на водата.

Природни услови[уреди | уреди извор]

Во близина на селото има вообичаен профил на Беладичката формација.

Култура и знаменитости[уреди | уреди извор]

Споменици[уреди | уреди извор]

  • Сентиваниовскиот дворец во село Беладице, двокатна, првично барокна зграда со план во облик на L од втората половина на 18 век. Изграден е во соседството на непостоечката ренесансна палата од 1620 година. Тој претрпел класицистичка модификација во 1810 година и историска модификација, што му го дал денешниот облик, во 1874 година. Нејзин градител е Оскар Балог. Внатрешноста е опремена со тавани со каса и буизери. На фасадата доминира овална зграда свртена кон паркот со трем со три оски, кој завршува во купола. Фасадите се поделени со пиластри, полуколони од ризалит. Замокот се наоѓа во пејзажен парк со ретки дрвја.[1]
  • Јесенскичов дворец во село Пусти Хотар, двокатна класицистичка зграда на правоаголен план од 1820 година. Тој претрпел модификации во 1870-тите под раководство на баронот Хенрик Линделоф, кога го добил сегашниот неокласичен облик. Дополнителни модификации биле направени во 1936-1937 година, кога биле урнати страничните крила. Во 1948-1979 година тука било сместено деветгодишно основно училиште. Во внатрешноста се зачувани фајанс каминот и витраж. Автор на оградата на неокласичното скалило е виенскиот уметнички бравар Ј. Вагнер.[2] На фасадата на замокот доминира повеќегонална зграда со продолжен балкон кој завршува во купола. Прозорците имаат профилирани појасни прозорци со корнизни фронтови над прозорците. Полицата на круната е наредена со цели. Замокот се наоѓа во пејзажен парк. Во 1982 година, паркот од 7,25 хектари бил прогласен за заштитено подрачје.
  • Сирановски дворец во селото Велке Храштани, двокатна класицистичка зграда со правоаголен катен план од крајот на 18 век. Во моментов зградата е напуштена во разрушена состојба. На фасадата на куќата доминира средиштен триоски фронтон со триаголен фронтон со тимпан.
  • Римокатоличката црква „Св. Јован Непомучки“ во Велке Храштани, еднокорабна класицистичка зграда со многуаголен крај на презвитериумот и скромно претставена кула од 1795-1804 година. Обновена била во 1879 година. Внатрешноста е засводена со пруски свод. Постои класицистички олтар на „Св. Јован Непомучки“ од почетокот на 19 век, проповедникот од истиот период и страничниот олтар на емпирот на Дева Марија Розарија. Крстилницата е во рококо стил од средината на 18 век. Има и барокно сликарство со Дева Марија од 18 век.[3] Фасадите на црквата се поделени со лајсни и полукружни прозорци со рабови со сводови. Кулата е поделена со рамки од лизен и завршена со корниз со круна со мета и кормило во облик на ѕвонче.
  • Капелата „Св. Крст“, неоготска градба на правоаголен план од 1854 година.[4] Фасадите на капелата се поделени со лајсни и прозорци со заоблени сводови и рабови.
  • Статуа на св. Јован Непомучки, народна барокна статуа од 1766 година. Се наоѓа пред куќата со бр. 17.[5]

Политика[уреди | уреди извор]

Општински совет[уреди | уреди извор]

Градоначалник: д-р Марио Жачик (ОКС).

Заменик градоначалник: Слиж Јан (КДХ).

Пратеници: Халасова Дијана (ОКС), Хомолова Ивета (ОКС), Кишац Мартин (независен пратеник), Инж. Мерес Јурај (независен пратеник), М-р Мишкович Петар (независен пратеник), М-р Словакова Љубица (ОКС), Токар Станислав (независен пратеник).

Граѓански градби[уреди | уреди извор]

Општествената инфраструктура и граѓанските погодности во селото се одликуваат со административни, културни, спортски и општествени градби. Деветгодишно основно училиште со словачки јазик како наставен јазик се наоѓа во Велки Храштани, две детски градинки, во Велки Храштани и во Беладице. Во селото има општинска библиотека. Здравствените услуги ги обезбедува здравствениот дом во Беладице, кој има општ лекар за деца, за возрасни и аптека.

Основните граѓански погодности се наоѓаат во одделни делови од селото. Граѓаните ги опслужуваат: 3 продавници за храна, продавница за добиточна храна, салон, фризер, слаткарница, 2 угостителски градби, 1 фитнес центар. Во селото работат деловни субјекти од областа на машинството, производството на дрво, патниот превоз, производството на пластични прозорци. Повеќефункционалното игралиште во основното училиште во Велки Храштани се користи за спортско уживање на младите. Експресниот пат им овозможува на жителите брз и безбеден пристап до Нитра - околу 15 км.

Луѓе кои делувале во Беладице[уреди | уреди извор]

  • Јан Тужински (1951), романсиер и есеист, автор на книжевност за деца и млади

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. „Beladice“. Pamiatky na Slovensku.
  2. „Pustý Chotár (Beladice)“. Pamiatky na Slovensku.
  3. „Veľké Chrasťany (Beladice) - Kostol sv. Jána Nepomuckého“. Pamiatky na Slovensku.
  4. „Register nehnuteľných národných kultúrnych pamiatok“. Pamiatkový úrad Slovenskej republiky.[мртва врска]
  5. „Register nehnuteľných národných kultúrnych pamiatok“. Pamiatkový úrad Slovenskej republiky. Архивирано од изворникот на 2020-10-01. Посетено на 2022-10-15.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]